صفا زارع

از جمله رویدادهای که در بررسی های تاریخی به آن توجه شده است، مهاجرت جمعی از علمای شیعه مکتب اصولی جبل عامل، واقع در جنوب لبنان، به ایران می باشد. این رویداد بیشتر در قرن های دهم و یازدهم ه جری قمری همزمان با تشکیل دولت صفوی و رسمیت یافتن مذهب تشیع در ایران، تداوم آن دولت و تقسیم جهان اسلام به دو قطب مهم و تاثیرگذار؛ امپراتور صفوی شیعی با مرکزیت ایران و امپراتوری عثمانی سنی با مرکزیت قسطنطنیه روی داد و باعث شد این علما در پی آزار و اذیت حکومت عثمانی و دعوت شاهان صفوی برای ترویج و اشاعه مذهب و فرهنگ شیعی وارد ایران شوند و به عقیده ی پژوهشگران تاثیر بسیار عمیقی بر جامعه ی ایران از جهات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی نهادند. در این زمینه پژوهش های به زبان عربی، لاتین و تا حدودی فارسی صورت گرفته است. پژوهش حاضر در نظر دارد تا ضمن معرفی، نقد و بررسی آثار و تحقیقاتی چند پیرامون مسئله، به این چند پرسش مهم پاسخ دهد: کدام محققان و با چه دید و انگیزه ای به مسئله مهاجرت علمای جبل عامل به ایران در عصر صفوی پرداخته اند؟ این پژوهشگران به چه جنبه های از مهاجرت توجه نموده و پیامدهای آن را چگونه ارزیابی کردهاند؟ چه دسته بندیی از آثار آنان به لحاظ روش، موضوعات و اطلاعات و تحلیل می توان به دست داد؟