علی سراجی

درحال حاضر، چای یکی از محصولات مهم اقتصادی و راهبردی کشور است. کشت این محصول تنها در مناطق آب و هوایی خزری ایران امکان پذیر است. طبق آمار، حدود 32000 هکتار از اراضی مزروعی شمال کشورمان تحت پوشش این محصول قرار دارد. براساس آمار داخلی و سازمان خوار و بار جهانی، چای خشک تولیدی کشورمان، هنوز نتوانسته مصرف داخلی کشور را تامین کند. بنابراین، باتوجه به هزینه های مراحل داشت و برداشت باغ های چای موجود، این محصول از نظر اقتصادی در مقایسه با سایر محصولات کشور از درآمد کم تری برخوردار است. از طرف دیگر، مسائلی نظیر؛ ناکارآمد بودن کارخانه های چایسازی و صنایع بسته بندی، پایین بودن سطح آموزش در نظام بهره برداری، قیمت گذاری نامناسب برگ سبز و چای خشک، نبود نظام بهره برداری مناسب، عدم وجود متولی واحد، واردات بی رویه، عدم سیاست گذاری مناسب در بخش فرآوری چای، بیمه نامطلوب، تغییر ذائقه مصرف کننده و ناکارآمدی صنعت بازاریابی چای، سبب شده اند که میزان نرخ بازده سرمایه گذاری در کشت و صنعت چای بسیار اندک باشد. در این پژوهش، سعی شده است تا مشکلات بخش تولید، عرضه، تقاضا و سیاست گذاری بخش چای در قالب مسائل عنوان شده فوق شناسایی شود تا راهبرد تحقیقاتی مناسب جهت رسیدن به اهداف پیش بینی شده محقق گردد. روش تحقیقاتی در این پژوهش از نوع تحلیلی است، زیرا به ابعاد نظری و تاریخی موضوع تحقیق پرداخته شده است. در این تحقیق از طریق مصاحبه و پژوهش مشارکتی، از تجربیات دانش گروه به صورت عالمانه استفاده گردید و از آن طریق به بررسی اهداف پرداخته شد. سپس مسائل و مشکلات را شناسایی و جهت اجرای برنامه راهبردی مناسب تحقیقاتی آن ها را اولویت بندی نموده و جهت هدفمند کردن طرح ها و پروژه های پژوهشی در بخش مطالعات اقتصادی و اجتماعی چای ارائه گردید.