بهره گیری از گوگل ارث انجین و داده های ماهواره ای در پایش تغییرات زیرحوضه تالاب هورالعظیم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اطلاعات جغرافیایی سپهر دوره ۳۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۲۸
117 - 136
حوزه های تخصصی:
لاب هورالعظیم اکوسیستم آبی مهمی در استان خوزستان است که از بین رفتن آن، منجر به تغییر وضعیت اقلیمی و اقتصادی-اجتماعی منطقه خواهد شد. این پژوهش به بررسی سری زمانی بدنه های آبی، پوشش گیاهی، دمای سطح زمین، بارش، تبخیر و تعرق و سطح آب زیرزمینی تالاب هورالعظیم در دوره سال های 2000 تا 2022 می پردازد. پژوهش حاضر، به منظور ارزیابی روند تغییرات پارامترهای مختلف، از آزمون من-کندال و همبستگی اسپیرمن بهره گرفته است. پردازش سری زمانی در سامانه ی متن باز گوگل ارث انجین انجام شد. در سری زمانی تراز آب زیرزمینی و پوشش گیاهی، روند معنی داری مشاهده نشد اما باتوجه به مقدار منفی آماره من-کندال تراز آب زیرزمینی و مقدار مثبت پوشش گیاهی، یکی از علل روند کاهشی غیر معنی دار سطح آب زیرزمینی می تواند افزایش اراضی کشاورزی و بهره گیری از آب های زیرزمینی باشد. نتایج آزمون من-کندال برای پارامتر تبخیر و تعرق، دمای سطح زمین و بارش در تالاب هورالعظیم نیز روند معنی داری را نشان نداد. نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که بدنه های آبی علیرغم فرضیه ی پژوهش، از روند افزایشی برخوردارند. به نظر می رسد این موضوع نتیجه ی سیل های چند سال اخیر و دخالت های انسانی باشد. به منظور بررسی این واقعیت که تغییرات بدنه ها چقدر متأثر از تغییر اقلیم مثل سیلاب و سدسازی بوده است از داده های کاوشگر جهانی آب های سطحی(GSWE) بهره گرفته شد. نتایج بررسی این مجموعه داده نشان داد که وجود آب از نظر مکانی- زمانی، کاهشی و به شدت بحرانی است. همچنین افزایش آب فصلی بر اثر شدت بارندگی و رخداد سیل و عوامل دخالت انسانی مانند سد کرخه در بالادست تالاب هورالعظیم تأیید شد. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نیز نشان داد که تغییرات اقلیمی مانند تغییر الگوی بارش و فعالیت های انسانی می توانند به عواملی تبدیل شوند که بر سطح بدنه آبی تالاب هورالعظیم تأثیرگذار باشند. نتایج این پژوهش می تواند در مدیریت تالاب هورالعظیم و تالاب های با شرایط مشابه مورد استفاده قرار گیرد.