احسان خالدی

خاورمیانه بخشی از افریقا و اوراسیا و بسیاری از کشورهای آسیایی و در بعضی از موارد کشورهای افریقای شمالی شمرده می شود این ناحیه گروهای فرهنگی و نژادی گوناگونی از قبیل فرهنگ های ایرانی، عربی، بربرها، ترکی، کردی، فلسطینی و آشوری را در خود جای داده است. فارسی، عربی، ترکی و کردی از جمله زبان های اصلی این منطقه هستند. خاورمیانه به منطقه ای بحرانی در امنیت بین الملل تبدیل شده است و کشورهای منطقه بیش از هر حوزه جغرافیایی به پدیده های مانند انقلاب، کودتا، شورش، خشونت و جنگ روبرو هستند. سوالی که در این مقاله درصدد پاسخگویی به آن هستیم این است که کشورهای منطقه خاورمیانه با چه تهدیداتی مواجه هستند؟ از اینرو امنیت در خاورمیانه را براساس مکتب کپنهاک که امنیت را علاوه بر بعد نظامی، دارای ابعاد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و زیست محیطی می داند بررسی و تهدیدات امنیتی در دو حوزه منطقه ای و فرا منطقه ای تبیین و تشریح نموده ایم.

اقتصاد در دولت محمود احمدی نژاد از جمله شاخص های مورد انتقاد در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد محسوب می شود. او برنامه های اقتصادی خود را بر اساس آنچه اقتصاد اسلامی و اقتصاد عدالت محور خوانده بود، پایه ریزی کرد و با شعار «آوردن پول نفت بر سر سفره های مردم» نظر مردم را به خود جلب کرد و اجرای طرح های طرح تحول اقتصادی، احداث بنگاه های زود بازده، طرح مسکن مهر، طرح هدفمندسازی یارانه ها و صندوق مهر امام رضا را در اولویت کاری در این ۸ سال قرار داد، اما بر خلاف شعارها و عملکرد دولت ها در مدت ۸ سال زمامداری محمود احمدی نژاد، اکثر شاخص های کلان اقتصادی ایران تنزل پیدا کردند، از جمله میزان نقدینگی کشور از زمان آغاز به کار دولت نهم تا زمان اتمام دوره دولت دهم به میزان ۶ برابر افزایش یافته است. دولت حسن روحانی نیز در یک دوره ی گذشته توانسته است رویکردهای سیاستی گذشته و روند شاخص های مختلف را معکوس کند. روند تحریم های بین المللی معکوس شده؛ روابط بین المللی ایران آن چنان بهبود یافته که ایران برای اولین بار می تواند نقش دیپلماتیک نیز در بحران های منطقه ای ایفا کند؛ نرخ تورم به میزان قابل توجهی کاهش یافته است و بسته سیاستی منسجم و کارآیی برای عبور از رکود ارائه شده است.