محمدتقی پوریان

تصمیم گیری یکی از مهم ترین مباحث در عرصه های مختلف سیاست گذاری است. اگرچه ریشه های اصلی تئوری های مربوطه در علم مدیریت بسط و گسترش یافته اند اما دامنه این تئوری ها به مهم ترین عرصه تصمیم گیری یعنی حوزه امنیت هم کشیده شده است. از این منظر در این پژوهش قصد بر این است با بررسی الگوی عقلایی تصمیم گیری، به نقد این نظریه و نارسایی های آن در تصمیم گیری امنیتی پرداخته شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که نظریه انتخاب عقلایی در تصمیم گیری امنیتی با مشکلات و نارسایی هایی روبروست. چراکه به پشتوانه مباحث نظری، داعیه بر آن است که مؤلفه های تشکیل دهنده نظریه انتخاب عقلایی، برخورداری «اطلاعات جامع و کامل»، «اطمینان کامل از شرایط و اهداف»، «محاسبه سود و ارزشمندی اقتصادی» است؛ حال آنکه نظر به ماهیت پیچیده مقوله امنیت و شرایط پراهمیت تصمیم گیری امنیتی در شرایط مختلف عادی و بحرانی همیشه این مؤلفه ها مقدور و میسور نبوده و توجه به سودمحوری در این نظریه؛ «نارسایی های تصمیم گیرندگان» شامل بی توجهی به ارزش ها و احساسات، «اشکالات در فرآیند تصمیم گیری» شامل ناتوانی در تعیین شرایط واقعی اهداف، «پایین بودن کیفیت اطلاعات» شامل ضعف در بررسی اطلاعات را به دنبال داشته است. اطلاعات موردنظر برای انجام این پژوهش به شیوه اسنادی- کتابخانه ای گردآوری شده است. با توجه به ماهیت موضوع و مؤلفه های مورد بررسی، رویکرد حاکم بر این پژوهش «توصیفی- تحلیلی» است.