فایزه اسدیان اردکانی

گردشگری دینی یکی از اَشکال گردشگری است که امروزه بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و توسعه آن در دستور کار است. پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل نظری توسعه گردشگری دینی در ایران به صورت کیفی و به روش نظریه پردازی داده بنیاد انجام شده است. برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه های عمیق و بدون ساختار با 18 خبره آشنا به موضوع (که تا اشباع نظری انتخاب شدند) استفاده شد. حاصل این مصاحبه ها، طی فرایند کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. از درون مجموعه مفاهیم اولیه گردآوری شده در این مرحله، مقوله هایی استخراج شد. در ادامه، این مقوله ها تحت عناوین: عوامل علّی، پدیده محوری، شرایط زمینه ای، عوامل مداخله گر، راهبردها و پیامدهای توسعه گردشگری دینی، دسته بندی شد. عوامل علّی اثرگذار بر توسعه گردشگری دینی کشور در قالب "مدیریت جاذبه ها و رویدادها"، "مدیریت تبلیغات" و "توسعه زیرساخت ها و خدمات لازم متناسب با نیاز گردشگران دینی ورودی" و عوامل مداخله گر شامل "قوانین و مقررات" و "تدوین سیاست های کلان گردشگری دینی" شناسایی شد. شرایط زمینه ای شامل "شرایط فرهنگی" و "شرایط اقتصادی" و راهبردها نیز شامل "بازاریابی"، "بهبود شرایط زیست محیطی"، "منابع انسانی و آموزش"، "تعامل بخش دولتی و خصوصی جهت توسعه گردشگری دینی"، "داشتن نگاه سیستمی" و "جذب سرمایه گذار" تعیین شد. پیامدهای شناسایی شده عبارتند از "افزایش مدت ماندگاری گردشگران دینی"، "تقویت انگیزه اصلی گردشگران دینی"، "افزایش تعداد گردشگران دینی" و "افزایش درآمد حاصل از ورود گردشگران دینی به کشور".