مسعود الگونه جونقانی

نورتروپ فرای (1912 1991م)، پژوهشگر کانادایی و منتقد شهیر قرن بیستم، عموماً به واسطه تحلیل های اسطوره شناختی خود نام برآورده است. با این همه، فرای علاوه بر نقد اسطوره ای، اعم از نقد آرکی تایپی و نقد میتوسی، به انواع ادبی و رده بندی سمبول ها نیز اشتغال خاطر داشت. کوشش وی در جهت تبیین ساختارگرایانه گونه های ادبی، مانند کمدی، رمانس، تراژدی و طنز، بیانگر گرایش وی به بررسی انواع ادبی است. اما به نظر می رسد رده بندی سمبول ها نزد فرای اهمیت ویژه ای در استقرار نظریه ساختارگرایانه اش دارد. با این همه، در پژوهش هایی که به زبان فارسی درباره فرای صورت گرفته، این موضوع اساساً مغفول مانده است. به همین سبب پژوهش حاضر ضمن بازطرح مبانی نظری فرای درباب رده بندی سمبول ها می کوشد منابعی را که وی به طور مستقیم یا غیرمستقیم از آن ها متأثر است، آشکار کند. در همین راستا پژوهش حاضر نه فقط اهمیت واحد ساختاری متمایزی به نام سمبول را در سطوح چندگانه ادبی متذکر می شود، بلکه می کوشد اشکال و صور ظهور سمبول را در این سطوح بررسی کند.