حمید عابدی

[1]مفهوم نسبتاً جدید «برند ملی»، در واقع، مجموع تصوراتی است که ذی نفعان بین المللی از مردم، مکان، زبان، تاریخ، غذا، مد، چهره های مشهور و نامدار، برندهای شناخته شده و جهانی مربوط به محصولات یک کشور دارند. این مفهوم در عصر جهانی شدن، به یکی از ضرورت های پیش روی کشورها تبدیل شده است. در این میان، رسانه های بین المللی با تکیه بر قدرت نفوذ بالایی که دارند، نقشی کلیدی در ساخت معنی های مثبت یا منفی در ذهن مخاطبان خود داشته و بنابراین هرگونه بازنمایی ارائه شده از سوی آنها تأثیر مستقیمی در تقویت یا تضعیف برند ملی کشورها در سطح بین المللی خواهد داشت. در این پژوهش، با هدف تعیین چگونگی بازنمایی برند ملی ایران در عکس های خبرگزاری آسوشیتدپرس، تعداد 16994 عکس مرتبط با برند ملی ایران به عنوان نمونه، با روش تحلیل محتوای عمقی و از طریق تکنیک مقوله بندی با استفاده از دستورالعمل کُدگذاری معکوس توسط نرم افزار ام. آر. پی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج پژوهش، نشان دهنده یک برند به شدت سیاسی و سراسر منفی از بُعد «حکومت» ایران، در قالب بنیادگرایان دینیِ جنگ طلب، حامی تروریسم و ناکارآمد است که به نقض گسترده حقوق مدنی و قضایی شهروندان از طریق سانسور و توقیف رسانه ها، بازداشت و زندانی کردن فعالان سیاسی و مدنی و تحمیل چارچوب های سختگیرانه مذهبی اقدام می نمایند. هرچند در مقطع قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، با بازنمایی کاملاً متفاوتی مبنی بر یک حکومت دیکتاتوری اشرافی مدرن و دارای تعاملات بین المللی سازنده و تأثیرگذار در جهت تقویت صلح و امنیت جهانی مواجه هستیم. <br clear="all" /> [1] این مقاله، مستخرج از رساله دکتری حمید عابدی با عنوان «بازنمایی برند ملی ایران در عکس های خبری دو خبرگزاری AP و AFP» در دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی است.

در این مقاله با استفاده از روش تحلیل احتمالاتی اثرات متقابل، سناریوهایی را برای مسائل فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ ارائه خواهیم کرد. در پژوهش سالانه «آینده پژوهی ایران ۱۳۹۵» با پویش و پایش محیط ایران و از طریق روش های متفاوت گردآوری داده و اخذ نظرات خبرگان و کارشناسان حوزه های مختلف، تعداد 195 متغیر مشخص شده که برای ایران در سال ۱۳۹۵ دارای اهمیت متوسط به بالا هستند. از میان این متغیرها، تعداد هفت مورد در حوزه فضای مجازی تعریف می شوند و برخی دیگر از متغیرها نیز در ارتباط با فضای مجازی قرار داشتند. در این مقاله با مبنا قرار دادن هفت متغیر اصلی و سایر متغیرهای مرتبط، شش گمانه برای فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ برساخته ایم. سپس از روش تحلیل احتمالاتی اثرات متقابل برای ساخت سناریوها استفاده شده است. بدین منظور ابتدا احتمال وقوع هر یک از گمانه ها با نظر خبرگان تخمین زده شده، پس ازآن اثرات متقابل وقوع یا عدم وقوع هر یک از گمانه ها بر یکدیگر را نیز تخمین زده ایم تا ماتریس های احتمالات شرطی این شش گمانه شکل بگیرد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار Smic-Prob Expert که یکی از ابزارهای آینده نگاری راهبردی مکتب فرانسوی (لا پراسپکتیو) است استفاده شده است. از طریق نرم افزار، موقعیت ۶۴ سناریوی ممکن برای فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ به همراه تخمین احتمال هرکدام محاسبه شده است. نتایج نشان داد سناریوهای دارای بیشترین احتمال که مبتنی بر تداوم وضعیت کنونی هستند، آینده مطلوبی برای فضای مجازی ایران در سال پیش رو ترسیم نمی کنند.