مژگان صالحی

رشد چشمگیر بانکداری اسلامی در دهه های اخیر، توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه مالی را برانگیخته است. عربستان سعودی بیشترین سهم دارایی های منطبق بر شریعت را بعد از ایران به خود اختصاص داده است. مطالعه تجربه بانکداری اسلامی عربستان در پژوهش حاضر نشان داد که به رغم وجود نداشتن قوانین و چارچوب های مشخص برای بانکداری اسلامی در این کشور و مقاومت اولیه سازمان پولی عربستان (ساما) در برابر توسعه بانکداری اسلامی، نیاز به این نوع بانکداری از سوی مردم این کشور و ابتکار عمل بانک ها در عرضه محصولات منطبق بر شریعت با اتکا بر عقودی همچون مرابحه، سهم این نوع بانکداری را به نیمی از کل سهم صنعت دوگانه بانکداری عربستان رسانده است. بی گمان نبود نظارت مرکزی توسط ساما و شکل گیری هیئت های شریعت خودتنظیم در مؤسسات اسلامی، به اختلاف آرا در زمینه تطابق محصولات با شریعت دامن زده و مانع گسترش فعالیت بانک های اسلامی سعودی به خصوص در خارج مرزهای عربستان شده است. با این وجود، حضور همزمان دو نظام بانکداری اسلامی و متعارف و رقابت میان آن ها به ویژه در ارائه خدمات منطبق بر شریعت جهت پوشش تقاضای رو به رشد آن، چشم انداز روشنی را برای بانکداری اسلامی این کشور ترسیم کرده است.

به کارگیری مفاهیم استراتژیک در بخش دولتی با مشکلاتی همراه بوده و استفاده از آن ها موردانتقاد قرارگرفته است. و از آنجایی که تنها عوامل تولید کالا محور نمی تواند ضامن موفقیت سازمان ها و شرکت ها در دستیابی به اهداف توسعه آن ها باشد و وجود سرمایه مهم دیگری تحت عنوان سرمایه فکری لازم است تا با اعمال نقش کاتالیزوری خود سرعت دستیابی به اهداف را تسریع بخشد. امروز مطرح شدن سرمایه فکری در توسعه سازمان ها یک دانش اقتصادی جدید تحت عنوان اقتصاد دانش محور را به وجود آورده است. از این رو هدف پژوهش بررسی این موضوع است که آیا کارایی سرمایه فکری بر استراتژی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تأثیر دارد؟ جامعه آماری پژوهش، کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین بازه زمانی 1395 تا 1399 هست. که بعد از اعمال این شرایط 108 شرکت به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند که با استفاده از رگرسیون خطی چند متغیره و روش حداقل مربعات تعمیم یافته به بررسی موضوع تحقیق پرداخته شد که نتایج نشان داد که بین کارایی سرمایه فکری و استراتژی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنادار و مستقیمی وجود به نوعی که با افزایش کارایی سرمایه فکری، استراتژی شرکت ها نیز افزایش پیدا می کند.