شمیلا الله یاری اصلی ارده

اوقات فراغت و چگونه گذراندن آن، بازتابی از شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی افراد است و تحت تأثیر شرایط مختلف همچون ویژگی های واحد مسکونی و محیط سکونتی افراد و نیز مشخصاتی همچون سن، جنسیت، شغل و سطح تحصیلات میزان و نوع فعالیت های فراغتی افراد می تواند متفاوت باشد. در این پژوهش به نقش متغیرهای زمینه ای و ویژگی های واحد مسکونی بر فعالیت فیزیکی- فراغتی ساکنان محلات جوادیه و خیام شهر ساری پرداخته شده که با استفاده از پرسش نامه و به روش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی انجام گرفته است. داده ها با استفاده از اس پی اس اس و آزمون های آماری کای اسکوئر تک متغیره، من ویتنی، وی کرامرز و ضریب توافق، ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون کندال تاو بی تحلیل شده اند. نتایج نشان داده است میزان فعالیت فیزیکی- فراغتی در میان ساکنان محله جوادیه نسبتاً پایین و در میان ساکنان محله خیام متوسط است. هیچ رابطه معناداری بین سن و میزان فعالیت فیزیکی- فراغتی ساکنان در دو محله وجود ندارد اما بین هزینه ی خانوار و شغل با میزان فعالیت فیزیکی- فراغتی ساکنان در دو محله رابطه معنادار وجود دارد. در محله جوادیه، میزان فعالیت فیزیکی- فراغتی در میان مردان و زنان نسبتاً برابر است اما در محله خیام، میزان فعالیت زنان در سطح بالاتری نسبت به مردان قرار گرفته است. هیچ رابطه معناداری بین مساحت مسکن و میزان فعالیت فیزیکی- فراغتی ساکنان محله جوادیه وجود ندارد اما در محله خیام رابطه نسبتا قوی و مستقیم بین این دو متغیر وجود دارد. هیچ رابطه معناداری بین نوع مسکن و میزان فعالیت فیزیکی- فراغتی ساکنان محله خیام وجود ندارد اما در محله جوادیه رابطه نسبتا قوی بین این دو متغیر است. بین بعد خانوار و میزان فعالیت فیزیکی- فراغتی ساکنان در هر دو محله رابطه متوسط و مستقیم وجود دارد.

یکی از موضوعات مطرح شده در برنامه ریزی شهری، توجه به فعالیت های فیزیکی شهروندان در اوقات فراغتشان است. در این راستا هدف از انجام این پژوهش، بررسی نقش محیط سکونتی در فعالیت های فیزیکی- فراغتی ساکنان محلات سلمان فارسی و غفاری در شهر ساری بوده که در قالب تکمیل پرسش نامه میدانی و به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، محلات شهر ساری و حجم نمونه 240 بوده است که تعداد 170 پرسش نامه در محله سلمان فارسی و70 پرسش نامه در محله غفاری توزیع شده است. داده ها با استفاده از SPSS و آزمون های آماری فریدمن، کای اسکوئر تک متغیره، من ویتنی، وی کرامرز و ضریب توافق تحلیل شده اند. بر اساس نتایج، مهم ترین معیار برای ساکنین سلمان فارسی، معیار امنیتی و برای ساکنین غفاری، معیار اجتماعی است. در محله سلمان فارسی فعالیت فیزیکی- فراغتی ساکنان نسبتا زیاد اما در محله غفاری نسبتا پایین است. میزان فعالیت فیزیکی- فراغتی مردان در محله سلمان فارسی بیشتر از زنان است اما در محله غفاری، این نوع فعالیت ها تقریبا به یک میزان است. هیچ رابطه معناداری بین مالکیت اتومبیل و میزان فعالیت فیزیکی- فراغتی در دو محله وجود ندارد. بین نوع مسکن و فعالیت فیزیکی- فراغتی در محله سلمان فارسی هیچ رابطه معناداری وجود ندارد اما در محله غفاری، بین این دو متغیر یک رابطه معنادار نسبتا قوی وجود دارد.

زندگی در محیط های شهریِ رضایت بخش یکی از مؤلفه های مهم و تأثیرگذار بر بهزیستی شهروندان محسوب می شود. برای دستیابی به این هدف، برنامه ریزان و طراحان و سیاست گذاران نیازمند شناسایی ساختارهایی هستند که احساس رضایت شهروندان از محیط سکونتی شان را فراهم کنند. بنابراین پژوهش حاضر بر شاخص های رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط سکونتی متمرکز شده است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تطبیقی وضعیت کیفیت محیط سکونتی در دو محله بلوار خرمشهر و ضیابری به عنوان دو محله متوسط در شهر رشت از دید ساکنان این محلات است که با استفاده از رویکرد رضایتمندی سکونتی در قالب تکمیل پرسش نامه میدانی انجام گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و روش های آماری همچون تحلیل رگرسیونی چند متغیره سلسله مراتبی (HMR)، آزمون T تک نمونه ای و هم بستگی اسپیرمن تحلیل شده و پایایی آن با آلفای کرونباخ سنجیده شد. بر اساس نتایج حاصل، در محله بلوار خرمشهر، شاخص های اجتماعی محیط و کیفیت واحد مسکونی در سطح مطلوب و شاخص های دسترسی، ویژگی های فیزیکی محیط و خدمات عمومی کمتر از سطح متوسط کیفیت قرار گرفته اند و در محله ضیابری، شاخص های دسترسی، ویژگی های اجتماعی محیط، کیفیت واحد مسکونی و خدمات عمومی بیشتر از سطح متوسط کیفیت هستند. فقط شاخص ویژگی های فیزیکی محیط در سطح متوسط کیفیت قرار گرفته است. همچنین در محله بلوار خرمشهر، به ترتیب ویژگی های فیزیکی محیط، ویژگی های اجتماعی محیط، خدمات عمومی، کیفیت واحد مسکونی و دسترسی و در محله ضیابری، به ترتیب ویژگی های اجتماعی محیط، ویژگی های فیزیکی محیط، دسترسی، کیفیت واحد مسکونی و خدمات عمومی ازنظر شهروندان از اهمیت برخوردارند. همین طور نتایج نشان داد که میان رضایت از واحد مسکونی با رضایت از محیط سکونتی در محله بلوار خرمشهر، رابطه مثبت با شدت متوسط و در محله ضیابری، رابطه مثبت با شدت نسبتاً قوی وجود دارد.