وجیهه آرین فر

هدف پژوهش حاضر ارزیابی تأثیر خشکسالی بر وضعیت اقتصادی و معیشت خانوارهای روستایی در تعاونی های مشاع بود و بدین منظور، آزمون تأثیر خشکسالی بر وضعیت اشتغال، عملکرد تولید، هزینه های تولید و رضایت از درآمد در قالب چهار فرضیه صورت گرفت. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری آن شامل 248 تعاونی مشاع شهرستان فسا بود که به صورت تمام شماری، همه سرمشاع ها مورد پرسشگری قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. برای آزمون فرضیات، از آماره ویلکاکسون استفاده شد. نتایج نشان داد که خشکسالی تأثیرات منفی بر وضعیت معیشت خانوارهای عضو تعاونی های مشاع داشته، به گونه ای که مقدار آماره ویلکاکسون برای هر چهار بعد در سطح خطای کمتر از 05/0 حاکی از تفاوت معنی دار وضعیت معیشت بعد از خشکسالی نسبت به قبل از آن است.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر وضعیت کشاورزی در سیستم بهره برداری مشاع قبل و بعد از خشکسالی بر ماندگاری جمعیت روستایی درشهرستان فسا می باشد. چراکه بارزترین اثرات اقتصادی خشکسالی را می توان در خسارت به تولید کشاورزی ملاحظه کرد. به تبع این اثرات مستقیم خشکسالی، مشکلاتی در حوزه های اجتماعی و اقتصادی نیز روی می دهد که مهاجرت های روستاشهری از جمله آن هاست. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و براساس مطالعات پیمایشی و کتابخانه ای اطلاعات لازم جمع آوری گردیده است. جامعه ی آماری همه ی تعاونی های موجود در روستاهای شهرستان فسا می باشد، که تعداد آن ها 248 تعاونی است که به صورت تمام شماری مورد بررسی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدلسازی معادله ساختاری با استفاده زا نرم-افزار ایموس استفاده شده است. بر طبق ضرایب رگرسیونی بدست آمده تاثیر وضعیت کشاورزی در تعاونی های مشاع قبل از خشکسالی بر متغیر حفظ جمعیت و کاهش مهاجرت 487/0 و بر بازگشت مهاجران روستایی از شهرها 255/0 است که هر دو در سطح خطای کمتر 05/0 تاثیر مثبت و معنادار را نشان می دهند. که نشان دهنده تاثیر مستقیم و مثبت وضعیت کشاورزی بر ماندگاری جمعیت است. ولی بعد از خشکسالی ضرایب بتا در مدل برای تاثیر وضعیت کشاورزی در تعاونی ها بر این دو متغیر با مقادیر 360/0- و 28/0- در سطح معناداری کمتر از 05/0 تاثیر معکوس و معنادار را نشان می دهند که بیانگر رکود وضعیت کشاورزی در تعاونی های مشاع و تاثیر منفی آن ها بر مهاجرت است. با توجه به این نتایج می توان گفت خشکسالی منجر به رکود کشاورزی شده که این مسئله بر مهاجرت روستاشهری تاثیر دارد و ان را افزایش می دهد.