فاطمه مقصود

تالاب ها یکی از کلیدیترین اکوسیستم های طبیعی هستند که در طول زمان میزان بالایی از تخریب را تجربه کرده اند. یکی از دلایل تخریب این منابع را می توان به دلیل ناکارآمدی نظام های اقتصادی در ارزش گذاری درست آنها دانست که نتیجه آن، تقویت تفکر رایگان بودن این خدمات و استفاده بی رویه از چنین منابعی بوده و باعث وارد شدن آسیب های بازگشت ناپذیر به آنها شده است. براین اساس، شاید نخستین گام در حفاظت از چنین منابعی، ارائه تخمینی قابل اعتماد از ارزش واقعی آنها جهت ارتقای سطح آگاهی ذی نفعان و بهره برداران مربوطه باشد. پژوهش حاضر را باید تلاشی برای ارزیابی میزان تمایل به پرداخت مردم استان اردبیل جهت حفاظت از دریاچه شورابیل با استفاده از رویکرد ارزش گذاری مشروط (CVM) به شمار آورد که با تکیه بر طراحی و تکمیل پرسشنامه های مورد نیاز پژوهش پایه ریزی شده است. دراین راستا، تعداد 218 مورد پرسشنامه در تابستان 1395 در استان اردبیل تکمیل و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان داد که 53.21 درصد از پاسخ گویان تمایل دارند، به ازای هر یک از افراد خانواده خود، به طور میانگین 32135 ریال در سال جهت حفاظت از دریاچه شورابیل پرداخت کنند. با تکیه بر این نتایج، ارزش کل حفاظتی دریاچه شورابیل در مجموع 21.398 میلیارد ریال در سال و ارزش حفاظتی هر هکتار از آن 125.872 میلیون ریال در سال محاسبه شد. پیشنهاد می شود در تحقیقاتی مشابه، ابعاد دیگری از ارزش های دریاچه شورابیل از جمله؛ ارزش تفریحی، فرهنگی و ... برآورد گردد تا دید جامع تری نسبت به مدیریت اصولی دریاچه به مسئولان امر ارائه دهد.

انتخاب مناسب ترین روش درون یابی به منظور تخمین ویژگی های خاک منطقه نقش مهمی در استراتژی های آب و مدیریت کشاورزی ایفا می کند. همچنین ازآنجاکه ویژگی های خاک در زمان و مکان تغییر می کند، تحلیل متغیرهای فضایی خصوصیات خاک برای نشان دادن اکوسیستم های خاص اهمیت دارد. هدف از این تحقیق بررسی دقت پنج روش درون یابی فاصلة وزنی معکوس، چندجمله ای عام، چندجمله ای موضعی، تابع شعاع محور و کریجینگ برای تخمین پارامترهای EC و PH خاک است. بدین منظور، 48 پروفیل در 15 دهستان موجود در بخش درودزن، واقع در استان فارس حفر شد. تمامی مقادیر EC و PH مربوط به عمق 30-0 سانتیمتر اول خاک است. برای بالابردن دقت مطالعه، روش های درون یابی در مدل ها و توان های گوناگون مقایسه شد. ترسیم نیم تغییرنما در GS + نشان داد داده های PH و EC بهترین برازش را به ترتیب در مدل گوسن و کروی دارند. همچنین براساس مقادیر به دست آمده از معیارهای ارزیابی خطا شامل RMSE، MSE، MAE، R 2 و MBE بهترین روش درون یابی با کمترین خطا به منظور تهیة نقشه های پراکنش مکانی پارامترهای EC و PH خاک انتخاب شد. نتایج برتریِ روش LPI با توان دو و روش IDW با توان یک برای فاکتور PH را نشان می دهد. همچنین روش کریجینگ در مدل گوسن و IDW با توان یک به ترتیب بیشترین دقت را برای پارامتر EC در منطقة مورد مطالعه نشان دادند. افزون بر این، نتایج نشان داد دقت روش RBF و GPI به نسبت سایر روش ها پایین تر است.