برهان عباسی

شهر تازه آباد مرکز شهرستان ثلاث باباجانی در دشت حُر(وڕ/ اور) واقع شده است. این دشت در طول تاریخ مناسب ترین مسیر جهت ایجاد ارتباط بین مناطق خاورمیانه با سرزمین های آسیای میانه، هند و چین بوده است. بنابراین تاریخی بسیار پرفرازونشیب دارد. یکی از جالب ترین مقاطع تاریخی دشت حُر(وڕ/ اور) تاریخچه یک قرن گذشته آن می باشد چراکه پس از چندبار دست به دست شدن میان جاف های سنی مذهب و گوران ها و قلخانی های یارسانی مذهب سرانجام با خرید آن در سال 1299شمسی توسط باباجانی ها و با پشت سرگذاشتن تاریخچه ای پرتنش با بنای شهری نو در داخل و اطراف قلعه سلیمان خان گوران توسط آنان هویتی اسلامی پیدا کرد. با وجود چالش های متعدد، باتوجه به پتانسیل های متعدد و متنوع و کم نظیر تازه آباد از قبیل قابلیت های ارتباطی و طبیعت متنوع در حال تبدیل شدن به شهری توسعه یافته می باشد؛ در صورتی که جاده سنتی تازه آباد به کرمانشاه از طریق دارمازله و دشت لیل و کوزران احداث شود تازه آباد به مانند موقعیت تاریخی و باستانی آن می تواند به تقطه ای مهم در ترانزیت بین الملل تبدیل گردد. با بررسی نمای خارجی منازل مسکونی این شهر الگویی قابل تعریف از نحوه پراکندگی شعائر اسلامی به دست آمد. تأثیرگذارترین فاکتورهای تعیین کننده پراکندگی این شعائر مناطق حاشیه ای شهر و نیز مساجد هستند. شهرک هنجیربوس و شهرک ابراهیم آباد را می توان مذهبی ترین مناطق شهر از منظر تراکم شعائر اسلامی در نمای منازل مسکونی آنان دانست. سپس مساجد شهر بیشترین تأثیر را در ایجاد شعائر مزبور داشته اند به طوری که هرچقدر به حوزه مساجد نزدیک تر می شویم تراکم شعائر مذکور بیشتر می شود.

درنه شهری بزرگ بوده که آثار آن امروز در منطقه کوهستانی دولی دَرَ در شهرستان مرزی ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه قرار دارد. این شهر پایتخت حکومت های درتنگ یا حلوان و بعد از آن باجلان در دوران صفویه و زندیه بوده که برخی آن را مرکز اولیه جاف ها می دانند.راولینسون با اطمینان آن را همان درنه می داند که بطلمیوس از آن نام برده و نیز خاطرنشان کرده که درصورتی که گیندس همان دجله باشد نام آن توسط هرودوت به صورت διà Δaρνɛων ثبت شده است. حاکم مشهور این شهر یعنی قبادخان از مشرق و مغرب تا جایی که کردها می-زیسته اند، از جنوب تا لرستان و از شمال تا حدود مریوان حکومت می کرده است. او تنها شاه سلسله خود است که نام و سرگذشت گاه وارون او در اذهان مردم باقی مانده است. دیوارهای ضخیم قلعه ای بر فراز روستای درنه و بر روی کوه خَریوان باقی مانده که به قلعه قبادخان مشهور می باشد. امروزه درنه روستایی است با دو خانوار بر کنار رود کوچک گزره در دامنه شمالی کوه خَریوان و در دامن قلعه قبادخان. شهر درنه به چهار قسمت تقسیم می شده که حاکمان سه قسمت دیگر آن وکیل خوانده می شدند و تابع حاکم درنه بوده اند. این سه قسمت عبارتند از؛ کزی تحت امر باوَ تَتَ، دنگی تحت فرمان بهرام بیگ گُو و بردِزنجیر تحت فرمان نوشیروان. سر انجام بیماری و سیل چنان شهر را در نوردید که برای همیشه آن را به تاریخ سپرد. ظاهراٌ بیشتر اهالی امروزی ثلاث باباجانی از بازماندگان ساکنان درنه و اطراف آن می باشند.