محمد شامحمدی

در این مقاله تلاش می شود با مروری بر مفاهیم علم، دانش، فرهنگ، جهاد، فرهنگ جهادی، جهاد علمی، جهاد فرهنگی و... در منویات و سخنان مقام معظم رهبری از سال 1368 تا 1394 با بهره گیری از راهبرد تحقیق داده بنیاد، الگوی جهاد علمی از دیدگاه معظم له شناسایی و ارائه شود. در این الگو، «برکت اسلام، خودجوشی، جوان گرایی، فرهنگ کار علمی، توجه به منافع غیر شخصی و سرمایه گذاری در حوزه علم» از مهمترین متغیرهایی است که ساختار «جهاد علمی» را ترسیم و تبیین می کند. پدیدة محوری در این الگو، عامل «فرهنگ» و توجه جدی و مؤکد به کار فرهنگی برای جهاد علمی است. از آنجا که معظم له جهاد علمی را یکی از بزرگترین فرائض می دانند، چنین برداشت می شود که باید حرکت علمی و جهاد علمی را راهبرد کلان و فریضه بزرگ همه آحاد جامعه دانست. در نهایت امکان تعمیم شخصیت علمی کشور ایران [به سایر کشورها]، نتیجه توجه، برتر دانستن و در اولویت قراردادن راهبردهای جهاد علمی و نتیجه و پیامد بی توجهی به راهبردهای مورد نظر، زیردست بودن، نداشتن ابتکار، ننگِ شاگرد باقی ماندن و در یک کلام «وابستگی طفیلی علمی»، از دیدگاه معظم له خواهد بود.