سید اصغر میرزاده

در این مقاله، اثر جریان وجوه نقد عملیاتی و تصمیمات ساختار سرمایه بر تصمیمات سرمایه گذاری در دوره های قبل و بعد از بحران و به تفکیک شرکت های کوچک، متوسط و بزرگ مورد بررسی قرار گرفته است. حجم نمونه بالغ بر 80 شرکت در طی 12 سال بوده که با به کارگیری روش تخمین حداقل مربعات تعمیم یافته (EGLS) و روش تخمین گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) آزمون شده است. نتایج حاکی از آنست که بین جریان های نقدی عملیاتی و تصمیمات سرمایه گذاری در شرکت های بورس اوراق بهادار تهران رابطه مثبت و معنی داری وجود داشته است؛ اما شرکت های مذکور، در دوره های بعد از بحران، وجوه نقد عملیاتی بیشتری را صرف سرمایه گذاری کرده اند. همچنین، بین اهرم مالی و تصمیمات سرمایه گذاری شرکت های بورس اوراق بهادار تهران، در دوره های قبل و بعد از بحران رابطه مثبت معنی داری وجود داشته است که البته این رابطه در دوره های بعد از بحران، کاهش پیدا کرده است. نتایج به دست آمده همچنین حاکی از آن است که جریان های نقدی داخلی به عنوان یک منابع تأمین مالی با کاربرد معنی دار در هر سه گروه شرکت های کوچک، متوسط و بزرگ مورد استفاده قرار گرفته است و در این میان، شرکت های با اندازه کوچک و متوسط، به طور معنی داری، بیشترین استفاده را از این منبع برای سرمایهگذاری داشته اند. شرکت های متوسط و بزرگ، همچنین از بدهی به صورت معنی داری برای تأمین مالی سرمایه گذاری هایشان استفاده کرده اند.

هدف اکثر شرکت ها ایجاد ارزش برای سهامداران است و این مورد در شرکت های پذیرفته شده در بورس در قالب عملکرد مالی آنها متبلور می شود. یکی از مؤلفه های مؤثر بر ارزش شرکت، سرمایه فکری آن می باشد. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر سرمایه فکری و اجزای آن(سرمایه انسانی، فیزیکی و ساختاری) بر عملکرد مالی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران(ارزش افزوده اقتصادی، ارزش افزوده بازار، سود هر سهم، بازده حقوق صاحبان سهام، بازده دارایی ها و بازده سالانه سهام) برای ۸۷ شرکت، طی سال های ۱۳۸۶ تا 1389 می باشد. نتایج رگرسیون پنل دیتا نشان داد که سرمایه فکری بر هر شش متغیر موردبررسی، تأثیر مثبت و معنی داری دارد. در حالت خاص، سرمایه فیزیکی و ساختاری با هر شش متغیر وابسته رابطه مثبت و معناداری داشته اند. سرمایه انسانی نیز باارزش افزوده اقتصادی، سود هر سهم، بازده دارایی ها و بازده سالانه سهام، رابطه مثبت و معناداری دارد اما بین سرمایه انسانی باارزش افزوده بازار و بازده حقوق صاحبان سهام رابطه معنادار وجود ندارد. نتایج تحقیق به درک نقش سرمایه فکری در خلق ارزش در شرکت ها کمک می کند. همچنین محرک های خاص سرمایه فکری را که بر سودآوری و کسب بازده تأثیر می گذارند، شناسایی می کند.