عبدالله زینی وند

نفت هم به  لحاظ جایگاه آن در تولید ناخالص  داخلی و هم به  لحاظ سهم آن در بودجه  دولت و نیز منابع  ارزی در اقتصاد ایران از اهمیت زیادی برخوردار است. اکثر محققین علت وجود آثار  مخرب درآمد نفت در اقتصاد را به  نحوه برخورد دولت ها جهت هزینهِ  کرد آن در اقتصاد نسبت  می دهند. از طرف دیگر وابسته  بودن بودجه دولت به درآمد نفت همراه  با نوسانات آن، نکته ای است که محققین  زیادی به عنوان مهم ترین علت تورم به آن اشاره دارند. در این بررسی تأثیر نوسانات درآمد نفت بر هسته  تورم با استفاده از رویکرد VARX ارزیابی  می شود. بر اساس نتایج این بررسی نوسانات درآمد نفت به واسطه سهمی که در بودجه دولت دارند و همچنین نحوه مدیریت این درآمد در اقتصاد کشور، تأثیر مستقیم و قابل ملاحظه ای  بر هسته  تورم دارد. به علاوه، تزریق یک نوع هموار شده از درآمد نفت در مدل مورد بررسی، حاکی  از این است که نوع هزینهِ کرد درآمد نفت بر اثرگذاری این درآمد بر هسته  تورم تأثیر معناداری دارد. بدین معنی  که علاوه  بر تأثیر  مثبت جزءِ  دائمی یا هموار شده درآمد  نفت بر هسته  تورم، جزءِ گذرای  (نوسانات) این درآمد نیز بر هسته  تورم تأثیر  مثبت دارد. در نتیجه چنانچه به  جای تزریق کل درآمد تحقق یافته نفت به اقتصاد، از جزءِ  بلندمدت (دائمی) آن استفاده شود، می توان به طور معناداری هسته  تورم را کاهش داد.

در این مطالعه، با استفاده از آمار سری زمانی 80-1342، تاثیر کاهش ارزش پول و یارانه ی صادرات بر صادرات محصولات کشاورزی ارزیابی و با یکدیگر مقایسه شده اند، همچنین از آنجا که یارانه ی صادرات، کاهش ارزش پول را تحت تاثیر قرار می دهد و در جهت تشدید یا تضعیف آن عمل می کند، رابطه نرخ ارز رسمی تعدیل شده به وسیله ی یارانه ی صادرات که اقتصاددانان آن را تحت عنوان نرخ موثر ارز صادرات (EERX) معرفی کرده اند، با صادرات محصولات کشاورزی بررسی شده است. نتایج به دست آمده با استفاده از روش اقتصاد سنجی نشان می دهد که کاهش ارزش پول تاثیر بیشتری بر رشد صادرات در مقایسه با یارانه ی صادرات دارد. افزایش ده درصد در نرخ موثر ارز صادرات با وقفه یک ساله موجب رشد 9/2 درصدی صادرات محصولات کشاورزی در بلندمدت می شود.