حامد امینی شیرازی

منطقه، مفهومی پیچیده و چندوجهی است که با عنایت به تعاریف متعدد ارائه شده برای آن هنوز اتفاق نظر زیادی در خصوص آن شکل نگرفته است. به هر حال، منطقه بندی فعالیتی آگاهانه و از روی تفکر به منظور تعیین نواحی همگن جهت برنامه ریزی و سیاستگذاری است که پایه برنامه ریزی، اجرا و نظارت بر طرح های مختلف سرزمینی در قلمرو جغرافیایی کشورها محسوب می شود. در این مقاله، منطقه بندی از منظر حمل ونقل روستایی مورد توجه قرار گرفته و سوال این است که مناطق همگن حمل ونقل روستایی در ایران کدامند؟ پاسخ به این سوال با عنایت به روش تحقیق توصیفی- تحلیلی از طریق تجزیه و تحلیل فضایی در نظام اطلاعات جغرافیایی (GIS) صورت یافته است. در این مطالعه نواحی همگن از منظر حمل ونقل روستایی با استفاده از چهار شاخص اصلی دسترسی به راه ارتباطی، فاصله تا سطوح سلسله مراتب شهری، تراکم روستایی و کاربری اراضی در قالب پنج منطقه تعیین و به صورت نقشه ارایه می شود. نتیجه تحقیق منجر به شناسایی مناطق همگن حمل و نقل روستایی در سطح کشور شده و مقدمات برنامه ریزی منطقه ای حمل و نقل روستایی را فراهم می آورد.

به منظور قیمت گذاری هر خدماتی ابتدا لازم است منافع و هزینه هایی که آن خدمات برای جامعه و گردانندگان آن دارد، مورد برسی قرار گیرد و سپس قیمت آن خدمات مشخص گردد . در راستای بهبود خدمات حمل و نقل در هر کشور، احداث مراکز معاینه فنی خودرو دارای فوایدی همچون افزایش ایمنی خودروها، صرفه جویی در مصرف انرژی و بهبود شرایط زیست محیطی را به دنبال داشته و به نوبه خود باعث ارتقاء سطح رضایتمندی عمومی می گردد. در این راستا لازم است این منافع در تقابل با هزینه ها مورد برسی قرار گیرند. با توجه به نامناسب بودن نرخ این خدمات در کشور و عدم بهره وری مناسب خدمات معاینه فنی در جامعه، در این مقاله ابتدا شاخص های موثر در قیمت گذاری مراکز معاینه فنی در دو بخش منافع و هزینه های ناشی از احداث مراکز معاینه فنی خودرو معرفی شده و در ادامه هر یک از شاخص های منافع و هزینه ها برای سال پایه و افق طرح محاسبه می شود و مدلی دینامیکی بر اساس میزان تمایل به پرداخت دارندگان خودرو و قیمت تعادلی خدمات معاینه فنی برای سالهای 1388 تا سال 1398 پیشنهاد می گردد. در این روش برای برآورد میزان قیمت تعادلی خدمات معاینه فنی خودرو از منحنی تقاضای دارندگان خودرو استفاده می شود.