فاطمه باقری موصلو

مدیریت رشد شرکت و هدایت آن در راستای بهبود سودآوری همواره یکی از دغدغه های اساسی مدیران بوده است؛ در این عرصه انتخاب منبع تأمین مالی اهمیتی حیاتی دارد. از سوی دیگر، هم سودآوری و هم رشد شرکت متأثر از چرخه عمر آن است و ارتباط این دو در مراحل مختلف چرخه عمر شرکت ها ممکن است متفاوت باشد. این پژوهش با درنظرگرفتن مراحل مختلف چرخه عمر شرکت های بورس اوراق بهادار تهران درصدد پاسخگویی به سؤال هایی درباره استفاده از منابع تأمین مالی داخلی برای تأمین مالی رشد است. بدین منظور، از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، تعداد 85 شرکت در دوره زمانی 1386 تا 1390 بررسی شدند. برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیون چند متغیره و تجزیه وتحلیل داده های پانلی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد، بین سودآوری سال های گذشته شرکت و رشد فروش رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و تأثیر سودآوری گذشته بر رشد شرکت با تغییر در وقفه های زمانی متفاوت است. به بیان دیگر، منبع تأمین مالی داخلی یکی از منابع اصلی تأمین مالی رشد شرکت است که شرکت ها از آن استفاده می کنند. همچنین، یافته ها حاکی از این است که چرخه عمر شرکت ها بر رابطه بین سودآوری و رشد تأثیر دارد و تأثیر سودآوری گذشته بر رشد شرکت در دوران بلوغ بیش از سایر مراحل چرخه عمر شرکت است. به عبارت دیگر، شرکت هایی که در سال های گذشته از منابع تأمین مالی داخلی بیشتری استفاده کرده اند و در حال حاضر در مرحله بلوغ قرار دارند، رشد فروش بالاتری را تجربه می کنند.

هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیررشد گذشته شرکت بر سودآوری است و عملکرد مدیران شرکت ها در مدیریت رشد را با در نظر گرفتن چرخه عمر شرکت، بررسی می نماید. بدین منظور، از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، تعداد 85 شرکت برای دوره زمانی 1387 تا 1391 مورد بررسی قرار گرفته است. برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیون چندمتغیره و تجزیه و تحلیل داده های پانلی استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که رشد گذشته، تاثیری منفی بر سودآوری شرکت دارد. بدین صورت که تاثیر رشد گذشته شرکت بر سودآوری با تغییر در وقفه های زمانی، متفاوت است. از طرف دیگر چرخه عمر بر رابطه رشد شرکت و سودآوری تاثیر معناداری دارد و در دوران افول دارای بیشترین ضریب تعیین است و دوران بلوغ دارای کمترین ضریب تعیین است. با توجه به رابطه منفی بین نرخ رشد و سودآوری شرکت، شرکت هایی که در دورن افول خود طبقه بندی شده اند نرخ رشدشان با توجه به افزایش سن باعث کاهش سودآوری می شود.