فرزاد حاجی عظیمی

مقدمه: هدف این مطالعه بررسی عوامل مؤثر بر تمایل به گزارشگری مالی متقلبانه و نقش اخلاق پولی و تعهد اخلاقی با استفاده از روش پژوهش آمیخته مبتنی بر روش تحلیل عاملی و مدل یابی معادلات ساختاری بوده است. روش: این تحقیق با استفاده از روش دلفی و جامعه ی آماری شامل خبرگان حسابداری در حوزه گزارشگری مالی متقلبانه بوده که بر اساس نمونه کیری ملاک محور انتخاب شده اند. به منظور بررسی متغیرهای پژوهش از پرسش نامه تمایل رفتاری ایزن(2006)، پرسشنامه اخلاق پولی تانگ (1992) و پرسشنامه تعهد اخلاقی ایزن و بک (1991) استفاده شده است. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش نگرش به رفتار ، کنترل رفتاری ادراک شده و اخلاق پولی اثر مثبت و معناداری بر تمایل به ارائه گزارشگری مالی متقلبانه دارد. همچنین تعهدات اخلاقی دارای رابطه منفی و معنی داری بر تمایل به گزارشگری مالی متقلبانه است. علاوه بر این هنجارهای ذهنی اثر معنی داری بر تمایل ندارد. نتیجه گیری: بر اساس یافته ها می توان نتیجه گیری کرد که افزایش نگرش رفتاری،کنترل رفتار ادراکی و اخلاق پولی سبب افزایش تمایل به ارائه گزارشگری مالی متقلبانه می گردد و تعهدات اخلاقی این تمایل را کاهش می دهد.

افزایش توانایی مدیران بر بهبود عملکرد شرکت ها موردتوجه مطالعات صورت گرفته در ادبیات مالی و حسابداری بوده است. در این میان، افزایش عمر شرکت و ورود به مراحل مختلف چرخه عمر، محیطی را برای مدیران فراهم می سازد که اثربخشی توانایی های خاص آنان بر بهبود فعالیت های عملیاتی شرکت را تحت تأثیر قرار میدهد. این پژوهش، تأثیر توانایی مدیریتی بر عملکرد شرکت در مراحل رشد، بلوغ و افول را در میان شرکت های بورسی و در بین سال های 1385 تا 1393 موردبررسی قرارداده است. به این منظور، رابطه میان توانایی مدیریتی بر عملکرد شرکت در فرضیه اول مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج آزمون فرضیه اول نشان دهنده تأثیر مثبت افزایش توانایی مدیریتی در بهبود عملکرد شرکت در قالب بازده سرمایه گذاری است. علاوه بر این، نتایج آزمون فرضیه دوم نشان می دهد که وجود رابطه مثبت و معنادار میان توانایی مدیران و عملکرد شرکت تنها در مراحل رشد و بلوغ مشاهده می شود و در مورد شرکت های فعال مرحله افول این رابطه مشاهده نمی گردد.

مدیران به منظور دستیابی به مزایای کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، سیاست های اطلاعاتی گوناگونی را بر می گزینند. در راستای نقش اطلاعاتی افشاء و محافظه کاری، این پژوهش به بررسی تأثیر محافظه کاری مشروط بر کیفیت و به موقع بودن افشاء و قابلیت اتکاء اطلاعات می پردازد . به منظور سنجش محافظه کاری مشروط از نسبت محافظه کاری کالن و همکاران و معیار محافظه کاری خان و واتس استفاده گردید. همچنین اندازه گیری متغیر کیفیت افشاء، با استفاده از امتیازهای افشای شرکتی منتشره توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران، انجام پذیرفت . به دنبال بررسی فرضیه های ارائه شده در این پژوهش، تعداد 142 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1383 لغایت 1389 مورد بررسی قرار گرفته اند. بررسی فرضیه اول نشان می دهد که بین کیفیت افشاء و محافظه کاری مشروط رابطه منفی وجود دارد. به عبارت دیگر محافظه کاری مشروط و افزایش کیفیت افشا به عنوان دو سیاست اطلاعاتی جانشین به کار می روند. بررسی تأثیر به موقع بودن اطلاعات حسابداری در فرضیه دوم، نشان داد که محافظه کاری مشروط رابطه منفی معناداری با به موقع بودن افشاء دارد وکاهش تمایل مدیران به ارائه به موقع اطلاعات را به دنبال دارد . علاوه بر این، نتایج بر گرفته از این پژوهش حاکی از آن است که اعمال محافظه کاری مشروط، قابلیت اتکاء اطلاعات افشاء شده توسط شرکت ها را کاهش می دهد و موجب افزایش نوسان در پیش بینی ها و تفاوت آن با مقادیر واقعی می گردد.