شهلا نصرت

در طی دوره­ی طولانی پیش از تاریخی که حدس می­زنیم، ادبیات هر ملتی به تدریج با اسطوره­ها، سنت­ها و آداب و رسوم گروه­های مختلف انسانی که در یک منطقه­ی جغرافیایی گرد آمده­اند شکل گرفته است. هنگامی که این قبایل که هریک اعتقادات مذهبی، آیین­ها و اسطوره­های خود را داشته­اند تحت لوای یک سیستم سیاسی مذهبی متحد شده­اند، میراث­های فرهنگی ­ شان اغلب در سیستم جدید به حیات خود ادامه داده است، بدین ترتیب با گذشت زمان، تاثیر متقابل هر یک از سیستم­ها گاهی منجر به سنتزهای ) الهی، عقیدتی، ادبی ( عالمانه و پیچیده­ای شده است . حماسه­ی گیل گمش یکی از کهن ترین آثار ادبی شناخته شده­ی جهان است که در منطقه­ی بین النهرین نوشته شده است . با وجود این، کادر جغرافیایی ماجراجویی ­ های گیلگمش و مناظر به تصویر کشیده­ی آن بیشتر سرزمین­های اطراف دریای خزر، رشته کوه البرز و کوه دماوند را متبادر می­کنند تا دشت بین النهرین را . این مقاله با بررسی بعضی از بن مایه ­ ها و تم­های گیلگمش و رمان ویس و رامین، سعی بر این دارد که کهن الگوی قهرمان بین النهرینی را در اسطوره ­ های ساکنین اولیه ­ ی فلات ایران پیدا کند . یعنی در باورها و اسطوره ­ های عیلامی­ها که بسیار پیش از مادها و پارس ها ساکن فلات بودند .