سید رضا خوشزاد

زمینه وهدف: از جمله مهم ترین عوامل تسهیل و تقویت توان خلاقیت و نوآوری در سازمان، وجود ساختار مناسب و تشکیلات متناسب با اهداف مورد نظر و همسو با تئوری های سازمان و مدیریت می باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین تئوری های سازمان و خلاقیت است. ابتدا مبانی تئوریک تئوری های سازمان مبتنی بر سه رویکرد عقلایی، طبیعی و سیستمی بیان گردیده و سپس رابطه هر یک از تئوری ها با خلاقیت و بر اساس نظریه اندیشمندان مورد تحلیل قرار گرفته است. روش: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت، توصیفی است که از روش تحلیل محتوا برای تحلیل اطلاعات استفاده شده است. بر همین اساس نظریه های اندیشمندان و صاحب نظران از طریق مطالعه کتابخانه ای (مروری) جمع آوری و مورد تجزیه وتحلیل محتوایی قرار گرفته است. یافته ها: یافته های حاصل از بررسی تئوری های سازمانی در چارچوب اصول و فرضیات سه دسته تئوری های عقلایی، طبیعی و سیستمی (ساختار، استانداردسازی، ارتباطات، کنترل، تفویض اختیار، تمرکز، انعطاف پذیری، رسمیت، آزادی عمل، قوانین و مقررات، ارتباط با محیط و...) بیانگر تأثیر متفاوت هرکدام از آن ها بر خلاقیت کارکنان می باشد. نتیجه گیری: تئوری های مبتنی بر رویکرد عقلایی تأثیر منفی بر خلاقیت داشته و تئوری های مبتنی بر رویکرد طبیعی تأثیر مثبت بر خلاقیت دارد و مهم تر آنکه تئوری های مبتنی بر رویکرد سیستمی و باز، تأثیر بیشتری بر خلاقیت دارند و به طور اصولی انسان های خلاق و نوآور در این گونه سازمان ها متجلی می شوند. در پایان پژوهش نیز مدل مفهومی با توجه به کلید واژه های مهم ارائه گردیده است.