محمد امید اخگر

این پژوهش به بررسی تأثیر هموارسازی سود بر ریسک غیر سیستماتیک در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. برای شناسایی شرکت های هموارساز سود، از الگوی ایکل (1981) استفاده شد. بدین ترتیب، در فرضیه اول این پژوهش، با استفاده از آزمون رگرسیون خطی ساده، به بررسی و شناسایی اثر هموارسازی سود بر ریسک غیرسیستماتیک شرکت ها پرداخته شد. در ادامه، رابطه بین عوامل مؤثر بر رفتار هموارسازی سود بر ریسک غیر سیستماتیک شرکت ها با آزمون رگرسیون چندگانه خطی بررسی شد. همچنین، در فرضیه های دوم تا ششم، اندازه شرکت، نسبت نقدینگی، نسبت بدهی، تغییرپذیری سود و نوع صنعت، به عنوان متغیرهای مستقل و ریسک غیر سیستماتیک به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شد. در این پژوهش، تعداد مشاهدات مورد استفاده برای یک دوره زمانی 10 ساله (1390-1381)، به 650 سال شرکت رسید. نتایج پژوهش بیانگر این بود که هموارسازی سود باعث کاهش ریسک غیرسیستماتیک شرکت ها می شود و اندازه شرکت، نسبت نقدینگی، نسبت بدهی، تغییرپذیری سود، نوع صنعت با ریسک غیر سیستماتیک رابطه معناداری دارند.

هدف تحقیق، بررسی نحوه اعمال اختیارات مدیریت در گزارشگری سوداوری آینده شرکتهای بورسی است. بر این اساس، نوع مدیریت سود در این شرکتها از لحاظ فرصت طلبانه بودن و یا مؤثر بودن مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین، در این تحقیق تأثیر پنج ویژگی اندازه ، انحراف در فعالیتهای عملیاتی، پیش بینی رشد سودهای آینده، قراردادهای بدهی و رشد مبلغ فروش شرکت نیز بر نوع مدیریت سود شرکتهای بورسی بررسی شده است. در راستای این هدف شش فرضیه تدوین و در چهار حالت مختلف با استفاده از رگرسیون چند متغیره و نمونه ای شامل 2218 سال- شرکت در دوره زمانی سالهای 1379 تا 1388، آزمون شده است. نتایج آزمون فرضیه اول نشان می دهد که مدیران شرکتهای بورسی از اختیارات خود برای انتقال اطلاعات محرمانه دربارة سوداوری آیندة شرکت استفاده می کنند و این مطابق با تعریف مدیریت مؤثر سود است. هم چنین نتایج آزمون فرضیه های دوم تا ششم تحقیق نشان می دهد که در تعدادی از چهار حالت مختلف، مدیریت مؤثر سود با انحراف در فعالیتهای عملیاتی، قراردادهای بدهی و رشد مبلغ فروش رابطه مثبت و معنادار، و با اندازه و پیش بینی رشد سودهای آیندة شرکت رابطه منفی و معناداری دارد.