امیر الهامی

واژه فره به معنای شکوه و فروغ و تأیید ایزدی به کار می رود. این واژه انواع متفاوتی دارد مانند فره ایزدی، فره شاهی، فره همگان، فره موبدی، فره پهلوانان و فره ایرانی. یکی از مهم ترین انواع فره، فره شاهی است که لازمه حکومت شاهان به شمار می آید. در کنار شاهان فره مند همواره پهلوانی نامی نیز حضور دارد که در سایه حمایت شاه به وی خدمت می کند. در این جستار پیوند فره شاهی و فره پهلوانی مورد بررسی قرار گرفته است که فره شاهی در واقع مؤید و تقویت کننده فره پهلوانی به شمار می آید، یعنی تا زمانی که پهلوان در خدمت شاه باشد از فره برخوردار خواهد بود و هنگامی که پهلوان از شاه دوری کند فره پهلوانی نیز از وی روی برمی تابد زیرا که فره پهلوانی از تأیید فره شاهی به وجود می آید و در پیوند مستقیم با آن عمل می کند.

نماد به عنوان یک عنصر ادبی با ظرفیت چندمعنایی، علاوه بر اینکه ارزش های بلاغی بسیاری دارد، گاهی دستمایه آفرینشگران ادبی برای بیان مضامین مختلف اجتماعی و سیاسی نیز بوده است. داریوش عبادالهی از نویسندگان دهه چهل و پنجاه است که به دلیل شرایط خفقان آور سیاسی و اجتماعی آن دوره، اندیشه ها و مطالبات خود و جامعه را در قالب داستان هایی برای کودکان و نوجوانان و به صورت نمادین بیان کرده است. هدف از نگارش این مقاله، بررسی چگونگی استفاده عبادالهی از انواع نمادهای حیوانات، گیاهان، نمادهای برگرفته از طبیعت و موجودات افسانه ای در قالب داستان های کودکان و نوجوانان و برای بیان مقاصد سیاسی و اجتماعی اوست. کثرت انواع نمادها در داستان های عبادالهی علاوه بر اینکه نشان دهنده نگاه مأیوسانه او به حاکمیّت آن دوره و مشکلات سیاسی است، بیان کننده خلاقیّت او در چگونگی استفاده از این نمادها است. این مقاله به روش تحلیلی توصیفی نوشته شده است و نشان می دهد که عبادالهی از همه این نمادها که زیرمجموعه های بسیاری نیز دارد، به خوبی استفاده کرده است؛ به طوری که می توان گفت نمادهای او بازنمایی کننده سیاست های حاکم بر جامعه، زورمداری دشمنان و ابرقدرت ها و مظلومیّت انسان های ضعیف است. از میان نمادهای حیوانات، راسو نماد پیش روندگی است و با ویژگی هایی که دارد، حیوانات ضعیف را به مقابله با قدرت های برتر تشویق می کند. از میان عناصر طبیعت گرما، سرما، باد و.. طبیعتی ویرانگر دارند که باز هم به ابرقدرت هایی که زندگی مردم را نابود می کنند، اشاره دارند. موجودات افسانه ای همچون غول و اژدها نیز قدرت هایی هستند که تلاش می کنند مردم را از طبیعی ترین حقوق خود محروم کنند.