اشرف السادات بزرگی

هدف: هدف پژوهش حاضر، شناسایی وضعیت منابع و خدمات کتابخانه های شهرتهران ازدیدگاه کاربران نابینا وکم بینا است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی – توصیفی است. از بین کتابخانه های شهر تهران، 4 کتابخانه، با توجه به جدول مورگان تعداد 201 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. جامعه پژوهش کاربران نابینا و کم بینای کتابخانه های شهر تهران است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است که ضریب پایایی این پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 82 /0 تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از هر دو آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. داده ها با استفاده از آزمون های فریدمن و T تک متغیری، همچنین فراوانی و درصد، میانگین و انحراف معیار تحلیل شد. یافته ها : یافته ها نشان داد که میانگین حاصله از میزان رضایت کاربران از خدمات امانت و رزرو (14/7 = X - ) در مقایسه با میانگین فرضی (6 = X - ) در حدود 14/1 واحد بیشتر بوده است. همچنین کاربران از منابع موجود در کتابخانه ها و میزان امکانات و تجهیزات، میزان همکاری نیروی انسانی شاغل در کتابخانه ها و نیز از خدمات امانت و رزرو کتابخانه های شهر تهران بیش از حد متوسط رضایت دارند. کاربران میزان اطلاع رسانی کتابخانه ها را در حد متوسط و اما میزان رعایت اصول استاندارد سازی ساختمان کتابخانه ها را کمتر از حد متوسط دانسته اند. همچنین معتقدند مهم ترین عامل عدم دسترسی شان به اطلاعات کتابخانه، مسافت زیاد تا کتابخانه است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش، رضایت کاربران نابینا و کم بینا از کتابخانه ها به صورت معناداری بیش از حد متوسط بوده است. بر این اساس می توان نتیجه گرفت، وضعیت منابع و خدمات کتابخانه های شهر تهران از دیدگاه کاربران نابینا و کم بینا بیش از حد متوسط و در حد مطلوب می باشد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه فهرستنویسی توصیفی کتاب های فارسی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در سال های 1384 – 1388 و تعیین میزان انطباق آن با قوانین فهرستنویسی انگلوآمریکن انجام شده است. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی مقایسه ای و تحلیل محتوا انجام گرفته است. محتوای اطلاعات کتابشناختی لوح فشرده کتابشناسی ملی با اصل کتاب ها مقایسه و اطلاعات به دست آمده  به وسیله سیاهه وارسی محقق ساخته گردآوری شد. جامعه پژوهش مرکب از 201144  پیشینه کتابشناختی بود که نمونه ای شامل 1902 عنوان پیشینه کتابشناختی از لوح فشرده کتابشناسی ملی با روش نمونه گیری تصادفی منظم استخراج شد تا میزان تطابق و کیفیت فهرستنویسی این پیشینه ها با قواعد فهرستنویسی انگلوآمریکن، مورد بررسی قرار گیرد. یافته ها: به طور کل فهرستنویسی توصیفی کتاب های فارسی جمعاً در 82 درصد موارد صحیح عمل شده و در 18 درصد موارد صحیح عمل نشده است. در این میان ناحیه وضعیت نشر دارای بیشترین درصد صحت (3/96 درصد) و کم ترین درصد خطا (7/3 درصد) و  ناحیه یادداشت ها دارای کم ترین درصد صحت (85/59 درصد) و بیشترین درصد خطا (15/40 درصد) بوده است. از طرفی آزمون خی دو -  با احتساب 90 درصد صحت و 10 درصد خطا -  بیانگر این نکته است که میان میزان صحت فهرستنویسی در نواحی مورد مطالعه تفاوت معنیداری وجود دارد. به طوری که در ناحیه یادداشت به طور معنیداری کمتر از حد استاندارد و در وضعیت نشر بیشتر از حد استاندارد است. در سایر نواحی کیفیت صحت برابر با قواعد آنگلوآمریکن است. نتیجه گیری: با توجه به محاسبات آماری میان میزان خطا در سالهای مورد مطالعه تفاوت معنیداری وجود ندارد. بر این اساس، می توان نتیجه گرفت که کتابخانه ملی در انجام فهرستنویسی توصیفی کتاب های فارسی به طور نسبی دارای عملکرد مطلوبی بوده است.

هدف: هدف پژوهش حاضر، تحلیل پیوندهای وب سایت های مراکز علوم اسلامی مستقر در شهر قم با استفاده از شیوه وب سنجی است. روش پژوهش: روش پژوهش تحلیل پیوندهاست که یکی از روش های وب سنجی است. در این روش با استفاده از سایت اکسپلورر یاهو، پیوندهای دریافتی، کل پیوندها، تعداد صفحه های وب نمایه شده، عامل تأثیر خالص و کلی، محاسبه و تحلیل شد . جامعه پژوهش 79 وب سایت از وب سایت های مراکز پژوهشی علوم اسلامی شهر قم است . یافته پژوهش: نتایج پژوهش نشان داد وب سایت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی دارای بالاترین و مؤسسه پیام امام هادی دارای پایین ترین میزان رویت بودند. وب سایت  شبکه رافد للتنمیه الثقافیه دارای بالاترین و وب سایت انجمن مدیریت اسلامیپایین ترین رتبه را در مجموع پیوندها دارند. وب سایت مرکز تخصصی امامت و مهدویت دارای بالاترین عامل تأثیرگذار کلی و خالص، و وب سایت های دفترمطالعات و تحقیقات زنان و مرکز حقایق اسلامی به ترتیب دارای پایین ترین عامل تأثیرگذارکلی و خالص هستند. در این بررسی20 وب سایت به عنوان وب سایت هسته انتخاب شدند. نتیجه گیری: سه وب سایت دارای بالاترین میزان رویت 17/32 % از پیوندها را تشکیل می دهند. علت این امر چند زبانه بودن، دسترسی آسان، امکانات جستجو، داشتن منابع تمام متن و اطلاع رسانی مناسب است. 8/70 % از وب سایت ها دارای حجم صفحاتی کمتر از 1% هستند.2/1 % از وب سایت ها دارای عامل تأثیرگذار خالص و کلی بیشتر از 1000 و 7/98 % دارای عامل تأثیرگذار خالص و کلی کمتر از 1000 هستند. دلیل آن نیز تأثیر کم 99 درصد از وب سایت های مورد بررسی در محیط وب است.  

هدف: هدف این تحقیق، تعیین گرایش موضوعی مقالات مندرج در دو نشریه فصلنامه "کتابداری و اطلاع رسانی" و "فصلنامه کتاب"، تعیین تعداد مقالات و جنسیت پدید آورندگان و مدرک تحصیلی آنان و تعداد مقالات ترجمه و تالیفی ایندو نشریه در سالهای 1385و1386 روش تحقیق: مجلات مورد بررسی در این پژوهش به روش پیمایشی بررسی شدند. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی بود. روش پژوهش تحلیل محتواست که یکی از فنون تحلیل در پژوهش کیفی به حساب می آید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی استفاده شد. یافته ها: 270 عنوان از مقالات تالیفی و 26 عنوان ترجمه بوده اند و 259 نفر مرد و 170 نفر زن بعنوان نویسنده یا مترجم در پدیدآوردن مقالات شرکت داشته اند. بیشترین سهم را نویسندگان دارای مدرک کارشناسی ارشد با تعداد 177  داشته اند. از لحاظ گرایش موضوعی مقالات، در فصلنامه کتاب، موضوع "کتابخانه ها و مراکز منابع" (13 درصد) بیشترین و "ساختمان و تجهیزات کتابخانه" (6/0 درصد) کمترین گرایش موضوعی مقالات را بخود اختصاص داده اند. در فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، موضوع "ذخیره و بازیابی رایانه ای اطلاعات" (5/18 درصد) بیشترین و"ساختمان و تجهیزات کتابخانه (5/0 درصد) کمترین موضوعات مورد توجه بوده اند.نتیجه گیری: موض وع "ذخیره و بازیابی رایانه ای اطلاعات" (3/13 درصد) بیشترین گرایش موضوعی مقالات دو نشریه را داشته است و پس از آن "کتابخانه ها و مراکز منابع" (2/11 درصد) و "ارتباطات و فناوری اطلاعات"(8/10 درصد) قرار دارند. موض وع "ساختمان و تجهیزات کتابخانه" (6/0 درصد) نیز کمترین گرایش موضوعی مقالات را بخود اختصاص داده است. با استفاده از آزمون کای اسکوئر (X2) مشخص شد که هر دو نشریه از لحاظ پوشش موضوعی یکسان عمل کرده اند.

هدف: هدف اصلی این پژوهش شناخت و بررسی ویژگی جلد نسخه های خطی موجوددرکتابخانه مرکزی ومرکز اسناد دانشگاه تهران است . روش :پژوهش حاضر بااستفاده از رویکردی توصیفی و جامعه مورد مطالعه این پژوهش که تعداد11630 جلد را شامل می شد از طریق نمونه گیری تصادفی تعداد 1160جلد نسخه خطی به صورت نمونه درنظر گرفته شد. یافته ها: دراین پژوهش تعداد 1160 جلد از مجموعه نسخ خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به صورت نمونه گیری تصادفی درنظر گرفته شد. ابزار گرد آوری اطلاعات یک سیاهه وارسی محقق ساخته است که جزئیات ظاهری هر نسخه منتخب، استخراج ووارد سیاهه وارسی گردیده است وبا استفاده از نرم افزار اکسل.تجزیه وتحلیل آمارها ی عناصر اطلاعاتی توسط نرم افزار spss انجام شده است. با بررسی ویژگی جلدها ی بکاررفته بیشتر از جنس چرم وتیماج برابر80.3 درصد بوده است وبیشترین موضوع مربوط به ادبیات با 277 مورد و23.9 درصد بوده است و بیشترین تزئینات جلد مربوط به ضربی با373مورد برابر32.2درصد وبیشترین نوع قطع ربعی با602موردبرابربا52.5درصد بوده است. همچنین ارتباط منطقی بین تزئینات جلد با تاریخ نگارش نسخه خطی وجود دارد .بدین معنا که تزئینات جلدها درهردوره ای متفاوت ازدوره دیگر است وهمچنین ارتباط بین موضوعات نسخه های خطی و تزئینات جلد بدست آمد. متفاوت ازدوره دیگر است ودیگر آنکه ارتباط بین موضوعات نسخه های خطی و تزئینات جلد بدست آمد.