اردشیر رستمی

نخستین قدم در برنامه ریزی ناحیه ای شناسایی مشکلات و کمبودها با یک دید بومی گرا می باشد که این خود مستلزم تجزیه وتحلیل بخش های مختلف اقتصادی – فرهنگی- اجتماعی و... هر ناحیه جغرافیایی می باشد. برای تحلیل تعادل و یا عدم تعادل فضایی خدمات اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی شهرستان های هر استان روش های مختلفی وجود دارد. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی است. در انجام تحقیق، در بخش توصیفی، اطلاعات از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای بدست آمده است؛ جامعه آماری4 شهر شهرستان گتوند در استان خوزستان و شاخص مورد بررسی،7 شاخص انتخابی است. در بخش تحلیلی نیز، داده پردازی با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفته است؛ سپس با استفاده از مدل اسکالوگرام و با محاسبه میانگین، انحراف معیار و تجزیه و تحلیل متغیرها، همچنین محاسبه ضریب پراکندگی به منظور سطح نابرابری و وضعیت توسعه در شهرهای منطقه مورد مطالعه، مشخص گردیده است. نتیجه به دست آمده از تحقیق حاکی از آن است که 4 شهر شهرستان گتوند از توزیع خدمات و امکانات مناسب برخوردار نمی باشند به صورتی که شهر صالح شهر با بیشترین سطح جمعیتی در بین 3 شهر دیگر از نظر ارائه خدمات در میزان اشتغال و میانگین متوسط درآمد افراد شاغل در رتبه سوم قرار گرفته است. شهر ترکالکی از لحاظ نرخ باسوادی و نرخ اشتغال و میزان متوسط درآمد افراد شاغل در یک سال به نسبت 3 شهر سماله، صالح شهر و جنت مکان در وضعیت و رتبه ی اول قرار دارد.

توزیع نامناسب خدمات عمومی در شهرها باعث شکل گیری معضلات اجتماعی و زمینه ساز نابرابری ها و بی عدالتی در آن ها شده است. ازسوی دیگرتاثیر جبران ناپذیری برساختار، ماهیت و جدایی گزینی طبقاتی محلات شهری و در نهایت مدیریت شهرها را با چالش های جدی مواجه کرده است. با توجه به اهمیت موضوع در این پژوهش به ارزشیابی توزیع فضایی خدمات عمومی در سه مولفه و بیست ویک گویه در چهار شهر شهرستان گتوند پرداخته شده است. روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس روش به صورت پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، ساکنان شهرهای مورد مطالعه بوده است. به منظور بررسی نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون کلموگروف- اسمینروف و جهت بررسی وضعیت متغیرهای پژوهش از آزمون علامت و با استفاده از نرم افزار Spss استفاده شده است. در بخش تحلیل یافته ها، باتوجه به نتایج آزمون کلموگروف- اسمینروف مشاهده می شود که مقدار سطح معناداری آزمون در تمامی موارد کمتر از 05/0 شده است. پس فرض نرمال بودن داده ها رد شده است. همچنین نتایج حاصل از آزمون علامت در ارزیابی متغیرهای پژوهش در شهرهای مورد مطالعه نشان می دهد؛ شهرصالح شهر با امتیاز 02/3، شهر ترکالکی باامتیاز 69/2، شهر جنت مکان باامتیاز 61/2 و شهر سماله باامتیاز 53/2 قرار گرفته اند. بنابراین باتوجه به اینکه عدد 3 به عنوان میانه نظری پاسخ متغیرها انتخاب شده، میزان رضایت مندی شهروندان از خدمات عمومی به غیراز شهر صالح شهر در سه شهر دیگر از وضعیت مناسبی برخوردار نمی باشد.