در محضر علامه طباطبایی

نحوه وجود ملائکه
سؤال:آیا می‏توان از آیه شریفه زیر استفاده کرد و نتیجه گرفت که ملائکه، دارای بال و پر هستند؛آن‏جا که خداوند می‏فرماید:
(جاعل الملائکة رسلا اولی اجنحة مثنی و ثلاث و رباع) 1
خداوند، فرشتگان را که دارای بال‏های دوگانه و سه‏گانه و چهارگانه‏اند، پیام آورنده‏[خود]قرار داده است.
جواب:خیلی روشن نیست.شاید منظور از تعبیر به«جناح»برای آن‏ها به حسب قوایی که دارند، باشد.
آیا انکار ملائکه موجب کفر است؟
سؤال:انکار ملائکه یا بعضی از پیغمبران گذشته (علیهم السلام)چه صورتی دارد؟
جواب:انکار موجب کفر می‏شود.خداوند متعال می‏فرماید:
(آمن الرّسول بما انزل الیه من ربّه و المؤمنون کلّ آمن باللّه و ملائکته و کتبه و رسله لا نفرق بین احد من رسله) 2
پیامبر خدا به آنچه از جانب پروردگارش بر او نازل شده، ایمان آورده است و مؤمنان همگی به خدا و فرشتگان و کتاب‏ها و فرستادگانش ایمان آورده‏اند[و می‏گویند]میان هیچ یک از فرستادگانش فرق نمی‏گذاریم.
آیا فرشتگان به هر شکلی در می‏آیند؟
سؤال:آیا ملائکه به هر شکلی در می‏آیند؟
جواب:معروف است که:
«الجنّ جسم ناریّ یتشکّل باشکال مختلفة حتّی الکلب و الخنزیر، و الملک جسم نوریّ یتشکّل باشکال مختلفة سوی الکلب و الخنزیر»
جنّ، جسم آتشین است که به شکل‏های گوناگون، حتی به شکل سگ و خوک در می‏آید، و فرشته جسم نورانی است که به شکل‏های گوناگون، به جز سگ و خوک در می‏آید.
ولی این سخن مدرکی ندارد و کلام نادرستی است.
این که خداوند در قصه مریم(علیها السلام)می‏فرماید:
(فتمثّل لها بشراً سویّاً) 3 (پس به شکل بشری خوش اندام، بر او نمایان شد)، تمثّل بود.یعنی حضرت جبرئیل(علیه السلام)در چشم‏های حضرت مریم (علیها السلام)این گونه وانمود می‏کرد که او بشر است. و گرنه او جبرئیل بود و ملک، و هرگز تغییر پیدا نکرد و بشر نشد.
مأموریت چهار فرشته بزرگ الهی
سؤال:آیا هر یک از چهار ملک بزرگوار:جبرائیل، میکائیل، اسرافیل و عزرائیل مأموریت ویژه‏ای دارند؟
جواب:بله، جبرائیل امور مربوط به وحی، میکائیل ارزاق، اسرافیل احیاء و عزرائیل اماته را به عهده دارد.
دین و آیین جنّیان از دیدگاه قرآن کریم
سؤال:آیا میان جنّیان کسانی هستند که به ادیان دیگر غیر از اسلام اعتقاد داشته باشند؟
جواب:از خود آنان نقل شده 4 که گفته‏اند:تمام ادیان و مذاهب انسان‏ها در میان ما وجود دارد، به جز مذهب اهل تسنّن؛زیرا اشخاصی که از طایفه جنّ در واقعه غدیر خم بودند، هنوز هم زنده هستند و به نصب امیر المؤمنین(علیه السلام)به خلافت توسط رسول اکرم(صلی اللّه علیه و آله و سلم)شهادت می‏دهند.از این گذشته، خداوند متعال به نقل از برخی از آنان می‏فرماید:
(قالوا یا قومنا انّا سمعنا کتاباً انزل من بعد موسی‏ مصدّقاً لما بین یدیه یهدی الی الحقّ و الی‏ طریق مستقیم) 5
گفتند:ای قوم، ما شنیده‏ایم که کتابی بعد از حضرت موسی(علیه السلام)نازل شده و تصدیق کننده کتاب‏های پیش از خود است، و به سوی حق و به سوی راهی راست راهبری می‏کند.
از این آیه شریفه بر می‏آید که در میان آنان یهودی نیز بوده است.و نیز در جای دیگر می‏فرماید:
(قل اوحی الیّ انّه استمع نفر من الجنّ فقالوا انّا سمعنا قرآناً عجباً یهدی الی الرّشد فآمنّا به و لن نشرک بربنا احداً) 6
بگو:به من وحی شده است که تنی چند از جنّیان گوش فرا داشتند و گفتند:راستی ما قرآنی شگفت‏آور شنیدیم که به راه راست هدایت می‏کند.پس به آن ایمان آوردیم.
زیر نویس:
(1).سوره فاطر، آیه 1.
(2).سوره بقره، آیه 285.
(3).سوره مریم، آیه 17.
(4).به حسب نقل از شخص موثقی که احضار جنّ می‏کرد.
(5).سوره احقاف، آیه 30.
(6).سوره جن، آیه‏های 1 و 2.
(*)این نوشته از«کتاب در محضر علامه طباطبایی/نویسنده:محمد حسین رخشاد/ ناشر:سماء قلم»نقل شده است.