قرآن و پیام پرندگان

نخست باید بدانیم که این علم چیست و به چه درد می‌خورد و مورد استفاده آن چیست؟ خود کلمه منطق‌الطیر از دو کلمه منطق و الطیر تشکیل شده است که اولی به معنای زبان و دومی بنام پرندگان می‌باشد.
در جهانی که ما زندگی می‌کنیم همه چیز شعور دارد. همه اشیاء زنده هستند و دارای نطقی می‌باشند این اشتباه بعضی از انسانهاست که فکر می‌کنند فقط انسان خاکی روی کره زمین است که گویا است و جاندار و مابقی موجودات مرده و بی‌تحرک!
امام رحمة ا… علیه هم نیز به این موضوع اشاره کردند و حتی از قول دانشمندان محقق و گیاه‌شناس هم مطالب جالبی را در سخنرانی جذابشان آورند و یک مورد آن این بود که فرمودند:
«این دانشمندان ریشه بعضی گیاهان را با دستگاههای ثبت مخصوص مورد آزمایش قرار دادند و صداهایی با فرکانس‌های زیادی از آنها شنیده شد همچنین در زمان پیامبر خودمان برای ایمان آوردن کفار قریش سنگریزه در دستان مبارک آنحضرت شهادتین گفت با اینحال کفار ایمان نیاوردند پس چرا حال ما باید از صدای صفیر پرنده‌ای غافل باشیم و صدای او را سرسری قلمداد کنیم.» ‌(تفسیر سوره حمد)
مصادیق این علم (منطق الطیر) کدامند؟
مصادیق این علم بسیار زیاد است که ما در این قسمت نمونه‌هایی ذکر می‌کنیم در ذیل آیه 16، سوره مبارکه نمل : «وَ ورث سلیمانُ داودَ و قال یا ایها النّاس عُلّمنا منطق الطیر….»
(و سلیمان که وارث ملک داود شد بمردم گفت: ما را زبان مرغان آموختند…)
منقول است که حضرت سلیمان نبی (علیه‌السلام) هرگاه صوت حیوانی می‌شنید بقوت قدسیه خدادادی معنی آنرا می‌فهمید و منظور آن پرنده یا حیوان را متوجه می‌شد و از آنجمله آنکه بلبلی را دید بر شاخی نشسته، سر و دم می‌جنباند و صدایی می‌کرد
اصحاب خود را گفت: می‌دانید که این بلیل چه می‌گوید؟
گفتند: خدا و رسول او آگاهند. فرمود: می‌گوید:
الکتُ نصف تمرة فعلی الدنیا العفا.
من امروز نیم خرما خورده‌ام پس خاک بر سر دنیا.
فاخته آواز کرد فرمود که می‌گوید:
لیت ذاالخلق لم یخلقوا
کاشکی این خلایق مخلوق نشدی
طاووس بفریاد آمد فرمود که می‌گوید: کما تدین تدان
همچنانکه جزا میدهی جزا داده خواهی شد.
هدهد آواز سر داد فرمود می‌گوید: استغفرواالله یا مذنبون
ای گنهکاران از خدا آمرزش طلبید.
طوطی آواز سر داد گفت می‌گوید: کل حی میت و کل جدید بال
هر زنده عاقبت بمیرد و هر نوی سرانجام کهنه می‌شود.
خطاف به آواز آمد فرمود می‌گوید: فدموا خیراً تَجِدُوه
نیکویی را از پیش بفرستید تا بیابید آنرا
رخمه آواز داد فرمود می‌گوید: سبحان ربی الاعلی ملاء سمائه و ارضه
پاک و منزه است خداوند بلند مرتبه‌ای که آسمان و زمینش پر است از حمد و ستایش او.
حداه را فرمود که می‌گوید: کل شیء هالک الا الله
هر چیزی دستخوش فنا و نابودی است مگر خداوند
قطا را فرمودند که می‌گوید: من سکت سلم ؛ هر که خاموش گشت سالم ماند.
ببغاء را فرمودند که می‌گوید: ویل لمن الدنیا همّه؛
وای بر کسی که همت او مصروف باشد به دنیا.
خروس می‌گوید: اذکروا الله یا غافلین؛ یاد خدا کنید ای غافلان
نسر می‌گوید: یابن آدم عش ما شئت آخرت الموت
ای فرزند آدم زندگانی کن بآنچه خواهی و رغبت داری که آخر تو مرگست.
عقاب می‌گوید: فی البعد مِن النّاس انس
دوری از مردمان سکینه دل و آرامش حواس است.
ضفدع می‌گوید: سبحان ربی القدوس؛ منزه است خداوند پاک من.
باز می‌گوید: سبحان ربی‌العظیم و بحمده
غراب : نفرین بر «عشّار» می‌کند.
چکاوک: در صفیر خود می‌گوید: بار خدایا لعنت کن بر دشمنان آل محمد (ص).
سار : بار خدایا از تو روزی و قوت روز به روز می‌خواهم.
دُرّاج : الرحمن علی العرش استوی – (آیه 5 سوره مبارکه طه)
خداوند رحمان بر عرش مستولی است.
کعب الاحبار روایت کرد، که روزی ورشان نزد سلیمان آمد و آواز داد فرمود می‌گوید: لذوا للموت وابنوا للخراب.
بزائید از برای مردن و بنا کنید برای خراب شدن.
هدهد نزد وی آمد و آواز داد گفت می‌گوید: من لا یرحم لایُرحم.
هر کس رحم نکند بر او رحم نکنند
هدف از طرح این موضوع چیست؟
هدف از طرح سؤال فوق این است که بدانیم تمام پرندگان فوق‌الذکر، ذاکر خداوند سبحان هستند درست مثل ما انسانها و جهت مزید اطلاع بد نیست که بدانید که اگر از یاد حق و ذکر ذات اقدس الهی غافل شوند مورد طعمه صیّادان قرار گرفته و شکار می‌شوند و این مسئله در احادیث ائمه اطهار (ع) به کرات آمده است.
این پرندگان در آوای خود بشر را به چه چیزهایی تذکر و پند میدهند؟
1. دنیاگرا نباشد و تمام سعی و تلاش خود را برای بدست آوردن دنیا خرج نکند.
2. خیر خواه مردمان باشد.
3. با هرکسی دوست نشود.
4. از خداوند مهربان آمرزش طلبد.
5. بشر خاکی بداند که دنیا سرای مجازات است.
6. آخرتی هست و روز حسابی هست.
7. به کوچکی پرنده نگاه نکند بلکه به قدرت خداوند متعال بنگرد.
8. تا می‌تواند کارهای خیر کند تا آن دنیا نتیجه‌اش شامل حال وی شود.
معانی برخی از کلمات:
غراب : کلاغ بیغاء : طوطی خوش‌ آواز
ضفدع: قورباغه – وزغ قطاء : مرغی است سنگخوار
دُراج: حداه : موش‌گیر
هُدهُد: شانه بسر رخمه : مرغی شبیه به کرکس
نسر : کرکس خطاف : پرستو
منبع :
جلد 7 از تفسیر منهج الصادقین، صفحات 12، 13، 14. تألیف: ملا فتح‌ا… کاشانی