کتاب شناخت
آرشیو
چکیده
متن
در روزگار آشفتگی سیاسی و خشونت، منتقدان نظریه گفت وگوی تمدنها آن را نظریه ای آرمان گرایانه، خام، غیر عملی و حتی خطرناک دانسته اند. اما شاید هنوز هم گفت وگوی میان فرهنگها، ادیان و تمدنها تنها راهی به شمار آید که برای برون رفت از این وضع باقی مانده است. بدون گفت وگو، به دشواری چیزی از وضعیت حاضر جهان دستگیرمان خواهد شد، چه رسد به برنامه ریزی برای آینده. به سادگی میتوان گفت که گفت وگو ایده ای است که زمان تحقق یافتن آن فرا رسیده است.
در همین رابطه، انتشارات پالگریو مک میلان روز 26 مه امسال (5 خرداد ماه) کتابی را با عنوان "گفت وگوی تمدنها و نظم جهانی: دیگر سیاستهای مربوط به فرهنگ، دین و تمدن در روابط بین الملل" منتشر کرد که گردآوری مقالات آن را پروفسور ام. اس. مایکل، رئیس دپارتمان اقتصاد دانشگاه قبرس و دکتر فابیو پتیتو، استاد روابط بین الملل دانشگاه ساسکس بر عهده داشته اند.
ناشر در معرفی کتاب نوشته است :"کتاب "گفت وگوی تمدنها و نظم جهانی" با گردآوری مقالات برخی از پژوهشگران برجسته این حوزه، در زمانی که بحث مربوط به تمدنهای جهان به لحظه بسیار بحرانی خود رسیده، به بازار آمده است و فقدان برخورد کارشناسانه نظریه پردازان حوزه سیاست و روابط بین الملل با مبحث گفت وگوی میان فرهنگها، ادیان و تمدنها را جبران کرده است تا در نظم آینده جهان سهم به سزایی داشته باشد."
در عین حال، کارشناسان متعددی نیز نظرات خود را درباره این کتاب منتشر کرده اند که از آن جمله است دانیلو زولو، مدیر نشریه Jura Gentium (در حوزه فلسفه حقوق بین الملل و سیاست جهانی) که در این باره میگوید :"آنچه بر اهمیت این مجموعه مقالات صحه میگذارد، پرداختن منطقی آن به یک موضوع روز یعنی گفت وگوی تمدنها نه فقط به عنوان حرکتی بشردوستانه و آرمانی صلح جویانه، بلکه به عنوان فعالیتی محوری در حوزه روابط بین الملل است... تنها راه نجات بشریت از تکرار حادثه ای نظیر یازده سپتامبر و وقوع جنگ جهانی سوم، گفت وگوی غرب - به ویژه اروپای غربی - با دیگر تمدنهای بزرگ جهان، به ویژه تمدنهای اسلامی و تمدنهای چینی - کنفوسیوسی است."
همچنین پروفسور جان ال. اسپوسیتو، استاد درس دین و روابط بین الملل دانشگاه جورج تاون، کتاب "گفت وگوی تمدنها و نظم جهانی" را اثری مهم و تامل برانگیز می داند :"ام. اس. مایکل و فابیو پتیتو، گروهی از برجسته ترین متخصصان حوزه روابط بین الملل را به منظور ارائه تحلیلی جامع درباره مبحث گفت وگو در عصر جهانی سازی و چالشهای آن با نظریات و سیاستهای بین المللی، گرد هم آورده اند."
آندریا ریکاردی، بنیانگذار انجمن Sant''Egidio نیز در این باره مینویسد :"همه ما با یکدیگر متفاوتیم و از همین رو، گردآوردن ما کنار یکدیگر کاری بس دشوار است. اما در عین حال، همگی در اشتراکات فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و جغرافیایی مان - چه مثبت و چه منفی - با یکدیگر همبستگی داریم. هم اکنون دیگر امپراتوریها ناپدید و فواصل کوتاه شده اند. اکنون به منظور شناخت یکدیگر، با به رسمیت شناختن تفاوتها، اشتراکات، فواصل، قرابتها و ناهمگونیها، در حال تمرین هنر "زیستن در کنار هم" هستیم، چیزی که همان قدر که نتیجه رئالیسم سیاسی به شمار می آید، امیدی انسانی و مذهبی نیز هست."
دیگر کارشناسی که به ستایش کتاب پرداخته، پروفسور ریچارد فالک، استاد حقوق بین الملل دانشگاه پرینستون است که آن را مجموعه ای برجسته از مقالاتی در باب تجدید نظر درباره طبیعت نظم جهانی به شمار می آورد؛ آنچه در حقیقت بیش از آن که به روابط میان حکومتها ربط داشته باشد، به روابط میان تمدنها مربوط است.
انتشارات پالگریو مک میلان یکی از ناشران مهم دانشگاهی در جهان محسوب میشود که کتابها، نشریات، رساله ها و آثار مرجعی را برای مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری و همچنین پژوهشگران حرفه ای به صورت چاپی و آنلاین منتشر میکند. آثار منتشره این انتشارات بیشتر بر حوزه های علوم انسانی، علوم اجتماعی و بازرگانی متمرکز شده است. این ناشر به عنوان بخشی از گروه کاری "مک میلان"، سنت 150 ساله این گروه را در زمینه چاپ آثار دانشگاهی ادامه می دهد. پالگریو مک میلان برای نیل به این هدف، دفاتری را نیز در بریتانیا، اروپا، ایالات متحده، کانادا، استرالیا، آسیا، آمریکای لاتین، آقریقا و خاورمیانه تاسیس کرده و کتابهایی از این ناشر تا کنون برنده جوایز معتبر جهانی شده است.|
درباره کتاب "هویتی برای اروپا: اهمیت چندگانگی فرهنگی در ساختار اتحادیه اروپا"
اروپا یعنی چه؟
گردآورنده: ریوا کاستوریانو
ناشر: انتشارات پالگریو مک میلان
ترجمه: نیکو پرهیزگاری
فرآیند یکی سازی اروپا در درک ملتهای اروپایی از هویتشان دشواریهایی را به بار آورده است. آنها از خود میپرسند: بالاخره ما شهروندان کشور ایکس هستیم یا این که اروپایی هستیم؟ در عین حال، حضور اقلیتها - چه بومی باشند و چه مهاجر - مسئله را بغرنجتر هم میکند. در واقع وضعیت اقلیتها در این زمینه به طور نسبی از وضعیت اکثریت جامعه دشوارتر نیز هست. اگر به تمام این مسائل، این پرسش را هم بیافزاییم که "ترکیه کشوری اروپایی به شمار می آید یا نه؟"، دیگر مشکلات سر به فلک می زند!
انتشارات پالگریو مک میلان در همین رابطه روز 12 مه (22 اردیبهشت) امسال مجموعه مقالاتی را از فیلسوفان و جامعه شناسان برجسته جهان که به همت ریوا کاستوریانو، پژوهشگر ارشد مرکز ملی تحقیقات علمی پاریس گردآوری شده است در قالب کتابی با عنوان "هویتی برای اروپا: اهمیت چندگانگی فرهنگی در ساختار اتحادیه اروپا" در 272 صفحه به چاپ رساند.
به عقیده جان تورپی، پروفسور جامعه شناسی دانشگاه شهر نیویورک، این کتاب دیدگاههای متفکران برجسته جهان را درباره این مبحث پیچیده که "اروپا واقعاً یعنی چه؟" و "چندگانگی فرهنگی سرانجام در کدام نقطه با آینده اروپا تناسب پیدا خواهد کرد؟" انعکاس داده است.
تورپی در توصیف کتاب "هویتی برای اروپا" مینویسد :"کتاب، تفاسیر ارزشمندی را به مباحث پیچیده ای که در این رابطه وجود دارد، اضافه کرده است."
ناشر نیز در معرفی کتاب آورده است :"کتاب "هویتی برای اروپا" نگاهی به نقش چندگانگی فرهنگی در ساختار پیچیده اتحادیه اروپا دارد. کتاب ضمن اشاره به تنشهایی که در ایجاد یک فضای سیاسی جدید برای هویتهای ملی، بومی، زبانی و مذهبی وجود دارد، در عین حال به این ویژگی هویت اروپایی می پردازد که سعی دارد یک مجموعه سیاسی و جغرافیایی را هم در بر بگیرد."
مولفان مقالات کتاب، دشواریهای تلفیق حسهای پیچیده و کثرت گرایانه ای را که این روزها اشخاص و جوامع در اتحادیه اروپا و در تلاش برای تشکیل یک هویت سیاسی همبسته تجربه میـکنند، از نظر روانشناختی و جامعه شناختی بررسی کرده اند؛ هویتی سیاسی که فقط عنوان "اروپایی" را بر خود دارد.
از مهمترین سرفصلهای کتاب میتوان به عناوین زیر اشاره کرد:
چندگانگی فرهنگی اروپایی (ریوا کاستوریانو)، ارتباطات و اروپا: از چندگانگی فرهنگی تا همزیستی فرهنگی (دمینیک ولتون)، علیه فرهنگ اروپایی (یووس هرسنت)، حقوق اساسی و مرزهای اساسی (ژوزف اچ. اچ. ویلر)، چندگانگی فرهنگی و حقوق خارجی ها در اتحادیه اروپا (ویرجینی گورادون)، چارچوبهای جدید حقوق اقلیتها در اتحادیه اروپا (امانوئل دکاکس)، حکومت اروپایی (ژان مارک فری)، ملت، دموکراسی و هویتها در اروپا (دیدیه لاپیرونی)، پروژه اروپا: فضا، فرهنگ و مرزها (رمی لوا)، چندگانگی فرهنگی و دموکراسی (گای هرمت).
کتاب در مجموعه "روابط بین الملل و اقتصاد سیاسی" انتشارات پالگریو مک میلان جای گرفته که بر مفهوم انتقال نظام بین المللی از نظرگاه روابط بین الملل و اقتصاد سیاسی در روزگاری که نقش حکومتها دستخوش تغییرات عمیقی شده، متمرکز شده است.
درباره مولف
ریوا کاستوریانو دارای مدرک دکتری جامعه شناسی است و از 1984 تا 1987 در دپارتمان مطالعات اجتماعی دانشگاه هاروارد و از 1988 تا به امروز در موسسه Sciences Po به تدریس اشتغال داشته است. او پیشتر در مرکز مطالعات عالی دانشگاه پرینستون، Wissenschaftskollegبرلین و مرکز رادکلیف دانشگاه هاروارد نیز به عنوان پژوهشگر فعالیت داشته است. پژوهشهای او در حوزه جامعه شناسی سیاسی بر موضوع "اروپا، ملیگرایی، هویتها و جوامع" متمرکز بوده است. از مهمترین کتابهای اوست :"مذاکره بر سر هویتها: دولتها و مهاجران در فرانسه و آلمان" (2001) و "آموزش فرهنگ مدنی: دولت ملی، مدارس و اختلافهای نژادی در چهار کشور اروپایی" (2006).
درباره ناشر
پالگریو مک میلان یکی از ناشران مهم دانشگاهی در جهان محسوب میشود که کتابها، نشریات، رساله ها و آثار مرجعی را برای مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری و همچنین پژوهشگران حرفه ای به صورت چاپی و آنلاین منتشر میکند. آثار منتشره این انتشارات بیشتر بر حوزه های علوم انسانی، علوم اجتماعی و بازرگانی متمرکز شده است. این ناشر به عنوان بخشی از گروه کاری "مک میلان"، سنت 150 ساله این گروه را در زمینه چاپ آثار دانشگاهی ادامه می دهد. پالگریو مک میلان برای نیل به این هدف، دفاتری را نیز در بریتانیا، اروپا، ایالات متحده، کانادا، استرالیا، آسیا، آمریکای لاتین، آقریقا و خاورمیانه تاسیس کرده و کتابهایی از این ناشر تا کنون برنده جوایز معتبر جهانی شده است.
به بهانه انتشار کتاب "مسلمانان اروپا؛ اروپاییان دیگر"
نگاهی به گسترش اسلام در اروپا
نویسنده: اچ. ای. هلیر
ناشر: انتشارات دانشگاه ادینبورو
اغلب پژوهشگران به سادگی از مسلمانان اروپایی به عنوان مسلمانان مقیم اروپا یاد میکنند، حال آن که این جامعه مسلمان در واقع خود نیز چه از منظر نظری و چه مفهومی، اروپایی محسوب میشوند و بنابراین از آنها باید به عنوان مسلمانان اروپایی یا اروپاییان مسلمان نام برد یا آنها را مانند آنچه عنوان کتاب جدید دکتر اچ. ای. هلیر را تشکیل می دهد، "مسلمانان اروپا" خواند.
رابطه میان مسلمانان و اروپا از تاریخچه ای طولانی و پیچیده برخوردار است که به زمانی بازمیگردد که هنوز واژه ای به نام "اروپا" به وجود نیامده بود؛ یعنی به نخستین سالهای ظهور اسلام. مسلمانان پیش از آن که اروپا اروپا شود، در قاره اروپا حضور داشتند، اما این حضور به ویژه در غرب اروپا چندان پررنگ نبود.
با توجه به این که هم اکنون جمعیت مسلمانان اروپا از جمعیت مسلمانان در بسیاری از کشورهای جهان اسلام بیشتر است، به نظر می رسد که این دسته از مسلمانان در مقام چالش با آنچه در قرن بیست و یکم به معنای اروپایی بودن در جامعه ای سکولار محسوب میشود، قرار گرفته اند.
اچ. ای. هلیر در کتاب جدیدش، "مسلمانان اروپا؛ اروپاییان دیگر" به تحلیل ابعادی از آینده اروپا می پردازد که دیگر در آن پلورالیسم به عنوان یک اصل و حضور مسلمانان به عنوان جامعه ای اروپایی - نه جامعه ای مقیم اروپا - پذیرفته شده است.
او بر اساس تجربیاتی که به عنوان چهره ای آکادمیک در حوزه های مختلفی چون جامعه شناسی، سیاست و مطالعات دینی کسب کرده، این اثر پژوهشی را با پس زمینه ای از تئوری به خوانندگانش ارائه کرده است. هلیر در این کتاب به شیوه ایمن حصربفرد دانش خود را با تجربه ای که به عنوان پژوهشگری مستقل در شبکه ها و نهادهای سیاسی داشته، تلفیق کرده است. حاصل، اثری است که مورد توجه بسیاری از برجسته ترین پژوهشگران در غرب قرار گرفته است.
کتاب هلیر روز اول سپتامبر (دهم شهریور) امسال در 256 صفحه توسط انتشارات دانشگاه ادینبورو منتشر شده و از آن زمان تا به امروز تحسین بسیاری از اسلام پژوهان دانشگاههای سراسر جهان از اروپا و آمریکای شمالی گرفته تا خاورمیانه و جنوب شرق آسیا را برانگیخته است.
در این میان میتوان از طارق مودود، پروفسور جامعه شناسی، مدیر و بنیانگذار مرکز مطالعات قومیت و شهروندی دانشگاه بریستول و نویسنده کتاب "چندفرهنگی : ایده ای مدنی" (چاپ انتشارات پالیتی) نام برد که درباره کتاب "مسلمانان اروپا؛ اروپاییان دیگر" میگوید :"در حالی که امروز بسیاری بر این باورند که باید از مفهوم "چندفرهنگی" Multiculturalism)) فراتر برویم، هلیر در کتاب خود این بحث را مطرح میکند که موفقیت آنچه که از آن به عنوان گام اول چندفرهنگی یاد میکنیم، نه به معنای باطل شدن مفاهیمی چون هویت ملی و شهروندی و نه به معنای تحمیل مجدد این مفاهیم است، بلکه به معنای بازسازی چنین مفاهیمی است."
پروفسور مودود به تمجید خود از کتاب هلیر این جمله را نیز می افزاید که :"اگرچه هلیر استدلال خود را بر پایه تئوری پیش میبرد، بر مسائل دنیای واقعی متمرکز شده و اثری هوشمندانه خلق کرده است."
کارشناس دیگری که نسبت به کتاب هلیر حسن نظر نشان داده، جان ال. اسپوزیتو، پروفسور دین و امور بین الملل دانشگاه جورج تاون و نویسنده کتاب "آنچه همه باید درباره اسلام بدانند" (چاپ انتشارات دانشگاه آکسفورد) است که در این باره میگوید :"کمتر کتابی را به یاد می آورم که از کتاب هلیر به روزتر و مهمتر باشد. "مسلمانان اروپا؛ اروپاییان دیگر" کتابی است که چه پژوهشگران و دانشجویان و چه سیاست گذاران حتماً باید آن را بخوانند."
همچنین جان رکس، پروفسور بازنشسته دانشگاه وارویک انگلستان، بنیانگذار دپارتمان جامعه شناسی دانشگاه دورهام و مولف کتاب "نژاد و قومیت" (چاپ انتشارات دانشگاه اوپن) درباره کتاب هلیر مینویسد :"جامعیت کتاب برجسته دکتر هلیر واقعاً مرا تحت تاثیر قرار داده یا به عبارتی مبهوتم کرده است. در این کتاب با تاریخ اسلام در اروپا رو به رو هستیم که کاملاً به آنچه که در کتابهای مذهبی مسلمانان آمده است، نزدیک است. کتاب به مسائلی چون تبعیض و به شکل تعمیم یافته اش، آنچه که به عنوان نظریه "جنگ تمدنها" شهرت یافته پرداخته است. به نظر من این کتاب ثابت کرده که بهترین متن قابل دسترس درباره موضوع "اروپاییان مسلمان" است که هم برای دانشجویان و هم فارغ التحصیلان دانشگاهها مرجعیت دارد."
اما نگاه محمد انور - پروفسور مرکز تحقیقات روابط قومی در دانشگاه وارویک و مولف "میان فرهنگها" (چاپ انتشارات روتلج) - به کتاب "مسلمانان اروپا؛ اروپاییان دیگر" به این گونه است :"در این کتاب با جامعترین و قابل اعتمادترین تصویری که میتوان از مسلمانان اروپا ارائه داد، رو به رو هستیم. کتاب به اسلام و مسلمانان از منظر تاریخ و همچنین در اروپای معاصر پرداخته است. خواندن این کتاب را به دانشجویان، محققان، سیاست گذاران و کسانی که میخواهند رابطه پیچیده میان مسلمانان اروپایی و جامعه ای را که در آن زندگی میکنند دریابند، توصیه میکنم."
جان او. وول، پروفسور تاریخ اسلام و از مدیران مرکز گفت وگوی اسلام و مسیحیت (پرنس الولید بن تلال) در دانشگاه جورج تاون، اثر دکتر هلیر را تحقیقی جامع درباره وضعیت مسلمانان اروپا ارزیابی میکند؛ اثری که از الگوی معمول "اسلام در اروپا" که اغلب محققان به کار می برند، فراتر رفته است.
این استاد دانشگاه میگوید :"تحلیلی که هلیر ارائه می دهد، فقط بیانگر تجربیات متفاوتی که جامعه مسلمانان در اروپا از سر گذرانده اند نیست و به بازگویی نظریات مختلفی که درباره چندفرهنگی مطرح است نیز نمی پردازد، بلکه در عوض تلفیق قابل تاملی از تئوری و مطالعه موردی را در بر میگیرد که قالب فراگیر تازه ای را برای بازسازی مفاهیمی نظیر همانندسازی، چندفرهنگی و پلورالیسم ارائه می دهد. چه متخصصان و چه عموم خوانندگان این کتاب را اثری ارزشمند خواهند یافت که به آنها در درک تنوع جهان معاصر کمک میکند."
به عقیده بروس بی. لارنس، پروفسور مطالعات اسلامی دانشکده علوم انسانی نانسی و جفری مارک و مدیر مرکز مطالعات اسلامی دانشگاه دوک، هلیر در کتابش انواع مدارک و تحلیلهای شفاف را ارائه داده است که مطمئناً ذهن برخی از مردم را تغییر خواهد داد. او امیدوار است که این کتاب به ایجاد آینده ای روشنتر برای تمام اروپاییان کمک کند.
و در نهایت، جاناتان لارنس - پروفسور علوم سیاسی کالج بوستون و از گردآورندگان کتاب "دولتها و جوامع مسلمان در غرب" (چاپ انتشارات مرکز وودرو ویلسون) - کتاب "مسلمانان اروپا؛ اروپاییان دیگر" را حاصل تحقیقی هوشمندانه و بلندپروازانه درباره جایگاه اسلام و مسلمانان در اروپا ارزیابی میکند :"هلیر ماهرانه دامنه واژگان معمول را برای ارائه تحلیلی نو درباره تاریخ، عرف، سنتهای مذهبی و جنبشهای مردمی و عقیدتی به کار میبرد. کتاب او درآمدی جامع و مفید بر مفاهیمی کلیدی است که به درک فرآیند پیوستن مسلمانان به جوامع اروپایی کمک میکند."
تخصص اچ. ای. هلیر به عنوان استاد دانشگاه در موضوعات "مسلمانان در جوامع غربی"، "چندفرهنگی" و "روابط جهان غرب و جهان اسلام" است. او تا آگوست 2007 از اعضاء مرکز سبان در حوزه سیاست خاورمیانه در موسسه بروکینگز بود و در همان جا بود که رساله خود درباره جوانان مسلمان اروپایی را تکمیل کرد. هلیر در حال حاضر عضو مرکز مطالعات اسلامی دانشگاه آکسفورد است. او همچنین از محققان ارشد عضو مرکز تحقیقات روابط قومی در دانشگاه وارویک انگلستان است و پروژه چهار ساله خود درباره مسلمانان اروپایی را در همین مرکز به پایان برده است. هلیر تا چندی پیش پروفسور دپارتمان حقوق دانشگاه آمریکایی قاهره بود و در آنجا به تدریس حقوق و سیاست در جوامع مسلمان اروپایی و حقوق اسلامی اشتغال داشت.
از مهمترین آثار او میتوان به مقالات "گفت وگوی مدرنیته از طریق سنت در مباحث فکری مسلمانان معاصر" (2009 - کوالا لامپور)، "آینده مسلمانان و اسلام در اروپا" (مجله "مطالعات اسلامی معاصر" - مارس 2008)، "مسلمانان و چندفرهنگی "(مجلهMuslim Minority Affairs- دسامبر 2006) و "اسلام در بریتانیا: گذشته، حال و آینده" (مجله جهان مسلمان، آوریل 2007) اشاره کرد.
منابع:
وبسایت انتشارات دانشگاه ادینبورو
وبسایت آمازون
کتاب شناخت
از میان تازه ها
"ماخذشناسی توصیفی زندگی حضرت خدیجه" طرحی تحقیقی و پژوهشی است که مدرسه علمیه خواهران حضرت زینب(س) در قالب کتابی با عنوان فوق منتشر کرده است. این اثر حاوی اطلاعات مستند و معتبری است که به روش پژوهش تاریخی - استنادی و به شیوه کتابخانه ای با تلاش و همت خانمها مینا درفشی، خدیجه مهدوی و اکرم کلاته گردآوری شده است.
در این کتاب 22 اثر پیرامون زندگی حضرت خدیجه(س) به شکل توصیفی ارائه شده و پژوهشگران با بررسی 208 عنوان کتاب بخشهایی را به این ترتیب تدوین کرده اند. نمایه ها، متن م آخذشناسی حضرت خدیجه(س)، نمایه متن، نمایه پدیدآور و نمایه موضوعی، انتشارات هاجر وابسته به مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران ناشر این کتاب 168 صفحه ای است.
"سیر تحول قوانین مطبوعات در ایران" به قلم محمدرضا معین فرد با هدف تبیین جایگاه قانون در مطبوعات به نگارش درآمده است. به عقیده مولف مطبوعات به عنوان یکی از ارکان دموکراسی و یکی از نهادهای جامعه مدنی عرصه پرمخاطره ای هستند که بسته به نوع حکومتها و نگرش آنها نسبت به مطبوعات، دامنه آن محدود یا گسترده میشود. بررسی روند شکلگیری (تصویب) و لغو قوانین مطبوعاتی از انقلاب مشروطه تاکنون با تکیه بر اوضاع و اصول سیاسی - تاریخی و فراهم کردن راهی برای تصویب قانونی فارغ از زد و بندها و از افراط و تفریطهای سیاسی هدف نگارنده کتاب است. کتاب فوق در سه بخش مفاهیم و مبانی نظری مطبوعات و قانون مطبوعات، سیر تحول قوانین مطبوعاتی از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی و روند تحولات در قوانین مطبوعاتی بعد از انقلاب اسلامی مدون شده است. کتاب در 212 صفحه توسط انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.
"کارگاه آموزش حقوق" دوره چهار جلدی است که با استفاده از قوانین و آیین نامه های جدید حقوقی، به ویژه آیین دادرسی و با استفاده از دیدگاههای بزرگان حقوق مدنی ایران به تبیین کاربردی قانون آیین دادرسی مدنی میپردازد. جلد نخست این مجموعه شامل مفاهیم و اهم مباحث آیین دادرسی مدنی به صورت تشریحی و کاربردی و توضیح و تشریح مباحث حقوقی است. تعریف و فواید آیین دادرسی مدنی، خصوصیات قوانین آیین دادرسی مدنی، بحث صلاحیت و انواع آن، حل اختلاف بین دادگاهها در بحث صلاحیت، قرارهای رد دادخواست، ابطال دادخواست، رد دعوا، سقوط دعوا، عدم استماع دعوا، تامین خواسته، تامین دلیل، کارشناسی، امتناع از رسیدگی، رسیدگی توام، تفکیک دعاوی، دستور موقت، اعتراض ثالث، داوری، واخواهی، تجدیدنظر خواهی، فرجام خواهی اعاده دادرسی و مباحث مربوط به اجرای حکم از مسائل مطرح شده در بخش نخست کتاب است. اجاره و سرقفلی از مباحث بخش دوم کتاب است. جلد نخست این مجموعه چهار جلدی به قلم صحبت ا... سلطانیان در 480 صفحه از سوی انتشارات میزان به چاپ رسیده است.
"تحول مفهوم حاکم جائر در فقه سیاسی شیعه" عنوان کتابی است که به قلم محمدرضا احمدی طالشیان در هزار نسخه و مشتمل بر شش فصل مدون شده است. حکومت جور از نگاه روایات، بررسی امامت در حکومت و ولایت، ارائه روایات در زمینه حکومتهای جور و پادشاهان و بررسی رفتار ائمه(ع) در مقابل حاکمان جابر از جمله رفتار حضرت علی(ع) با خلفا، رفتار امام صادق(ع) و امام رضا(ع) با حاکمان زمان خود مباحث فصل اول این کتاب است.
همچنین بررسی اوضاع زمان آل بویه و نقش علما در این زمان که از دغدغه های اصلی این دوره، تحکیم پایه های امامت و تبیین موضوع غیبت امام دوازدهم(ع) است، از مباحث فصل دوم است که بیان میکند علما آن دوره از موضوع حکومت جور نیز غافل نبوده و دیدگاه خود و وظیفه ی مردم را بیان کرده اند.
در فصل سوم، با زوال عباسیان و ظهور مغولان و ایلخانیان دورهی جدیدی از ارتباط علما با حاکمان شروع میشود. گرچه انتظار این است که علما در مقابل حاکمان غیرمسلمان بایستند، اما با تلقی خاصی که از عدل و جور به وجود می آمد، دیگر موضوع اصل نظام سیاسی مطرح نیست، بلکه جور و ظلم در عمل و فشار بر شیعیان باعث شد تا علمای وقت، حاکم کافر را بر حاکم مسلمان ترجیح دهند؛ حاکم مسلمانی که هم در اصل نظام غیرمشروع بود و هم در عملکرد ظالم. از مهمترین نتایج ارتباط علما در این دوره گرایش حاکمان مغول به اسلام بوده است.
در فصل چهارم بحث شده است که با حضور صفویه، کمکم شیعه و تشیع از انزوا خارج شد و در این دوره رابطه ی علما با امرا گسترش خاصی پیدا کرد و مظاهر شیعی نیز از اهمیت خاصی برخوردار شد.
در فصل پنجم، رابطه ی علما و نحوهی تلقی آنها از حاکمان قاجار، ویژگی این دوران و ورود ایران به عصر نو و فضایی جدید از روابط سیاسی و اجتماعی، اعم از داخلی و خارجی بررسی میشود.
دیدگاههای بعضی از علما در دوره مشروطیت مورد بررسی قرار میگیرد. ویژگی مهم این دوره که در پایان آن قرار دارد، با ظهور فقیه مبارز و مجاهد، امام خمینی، مخالفت با سلطان در عمل و نظر توامان میشود. اگر در دورههای قبل مخالفت بیشتر از جنبهی نظری بود، امام خمینی(ره) سلطنت را با مبانی اسلام در تضاد دانست و اعتقاد بر ولایت مطلقه ی فقیه آن را بر انداخت و حکومت اسلامی تاسیس کرد.
این کتاب در 408 صفحه از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.
"مناسبات روحانیت و نسل جوان" مجموعه دو جلدی است حاوی نشستهای تخصصی و مصاحبه های علمی همایش ملی ای که با عنوان مناسبات روحانیت و نسل جوان برگزار شده است. جلد نخست شامل نشستهای اصفهان، تهران، مشهد و قم است که عناوینی مانند روحانیت و جوانان، آسیب شناسی تعامل روحانیت و نسل جوان، عوامل و بسترهای تقویت مناسبات روحانیت و نسل جوان، تعامل روحانیت و جوانان جهان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. جلد دوم نیز در چهار بخش با عناوینی مانند مصاحبه یا صاحب نظران حوزوی و دانشگاهی، گزارش دیدار با برخی مراجع تقلید و... تدوین شده است. این دو جلد در 224 و 311 صفحه به کوشش علی باقری فر و محمدرضا ضمیری زیر نظر دکتر خیری از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده است.
"منهج الفقه الاسلامی فی المسایل المستحدثه" اثر پژوهشی است که نحوه تبیین حکم شرعی مسائل مستحدثه براساس منابع و متون دینی و اصول و قواعد آن بررسی میکند. این اثر به این سوالها پاسخ گفته و روش فقه اسلامی را دربارهی مسائل مستحدثه تبیین کرده است. کتاب به قلم محمد موسوی در 376 صفحه توسط موسسه بوستان کتاب منتشر شده است.
"تدبیر 88" از جمله آثاری است که به مناسبت نامگذاری امسال به سال اصلاح الگوی مصرف منتشر شده است. بیانات مقام معظم رهبری در جمع زائران حرم رضوی با محوریت مفهوم عدالت، اصلاح الگوی مصرف، مبارزه با اسراف، نسبت میان تولید و مصرف، اسراف در سطح ملی، اسراف در سطح سازمانها و وظیفه قوه مقننه و مجریه در 60 صفحه از سوی ستاد حوزوی فرهنگسازی اصلاح الگوی مصرف به چاپ رسیده است. انتخابات، جایگاه انتصابات در کشور، موضع رهبری در انتخابات تحریک مخالفان، رفتار روسای جمهور و مسئولان آمریکایی و... از دیگر موضوعاتی است که در این کتاب به آن پرداخته شده است.
"فقه سیاسی شیعه" با هدف بررسی تحول فقه سیاسی شیعه در دوران معاصر در شش فصل و به قلم سیدکاظم باقری به نگارش درآمده است. معیارهای ثابت در فقه سیاسی شیعه با موضوعاتی مانند نصگرایی، بهره گیری از عقل و عدالت محوری، تعامل فقه سیاسی با دنیای پیرامون، سازوکارهای تحول از فقه سیاسی شیعه با موضوعاتی مانند ظرفیت هایی مانند حجیت عقل، پذیرش مقتضیات زمان و مکان، مصلحت، تحولات موضوعی، قلمرو آزاد فقهی و تحول در علم اصول، سنجش و ارزیابی این موارد در فقه سیاسی معاصر، ساحتهای بایسته تحول فقه سیاسی شیعه در دوره معاصر موضوعات و مباحث شش فصل این کتاب است. این اثر توسط انتشارات فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است.
"درس نامه آموزشی ائمه جماعات" اثری است که مرکز رسیدگی به امور مساجد با همکاری انتشارات ثقلین منتشر کرده است. کتاب حاصل هفده دوره کلاسهای آموزشی است که این مرکز در فاصله سالهای 1386 تا 1378 برای ائمه جماعات استان تهران برگزار کرده است. این کتاب مشتمل بر چهار فصل با عناوین امام جماعت و مدیریت مسجد، اصول و مبانی تبلیغ، قرآنمحور اساسی تبلیغ و پاسخ به پرسشها و شبهات معاصر درباره موضوعاتی مانند ولایت فقیه تجلی مشروعیت و مقبولیت، بحران معنویت و پیدایش عرفان نوظهور و وهابیت و شبهه افکنیهای اعتقادی شناخت اعتقادات و باورهای وهابیت و فلسفه اخلاق است.
"مبانی اندیشه های سیاسی در اسلام" با هدف ارائه مبانی فلسفی، فقهی، روش شناسانه، کلامی، قرآنی و روایی از یک طرف و طرح مهمترین و اصلیترین مسائل حوزه اندیشه سیاسی از طرف دیگر به نگارش درآمده است. جایگاه سیاست در طبقه بندی دانش اسلامی، مقایسه فلسفه اسلامی، مقایسه فلسفه سیاسی، شریعت نامه نویسی و اندرزنامه نویسی، ارتباط فلسفه سیاسی و فقه سیاسی، مبانی کلامی اندیشه سیاسی اسلامی، فقه سیاست خارجی، اجتهاد و دستگاه تفسیرگر نصوص دینی، مبانی اندیشه سیاسی در اسلام، اندیشه سیاسی اسلامی و روش شناسیهای مدرن، مبانی اندیشه سیاسی در قرآن و سنت، نظریه های مشروعیت در اندیشه سیاسی شیعه و رویارویی اندیشه سیاسی اسلامی با تجدد عناوین فصول دوازده گانه این کتاب را تشکیل می دهند. به عقیده نویسنده، اندیشه سیاسی هر اندیشمند با تلقی وی از هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و روش شناسی ارتباط دارد. اگر فقیه یا فیلسوف سیاسی در حوزههای فوق هر مبنایی به شکل خودآگاه یا ناخودآگاه اتخاذ کند، در اندیشه سیاسی اش به شکل مستقیم یا غیرمستقیم تاثیر میگذارد. کتاب فوق تالیف سیدصادق حقیقت در 292 صفحه توسط انتشارات سمت منتشر شده است.
"منشور فرهنگ از دیدگاه امام خمینی(ره)" کتابی است که با هدف شناساندن محورهای اساسی در شناخت موضوعات فرهنگی انقلاب با تکیه بر فرمایشات حضرت امام(ره) به کوشش محمدحسین جعفرزاده به نگارش درآمده است. مولف در بخش اول به تبیین مولفه های عام فرهنگی و مباحثی از قبیل توسعه فرهنگی، مبانی حاکم بر فرهنگ کشور، اهداف و چشم اندازهای فرهنگی، اصول و سیاستها و موانع و راهکارهای فرهنگی کشور میپردازد و در بخش دوم به بررسی حوزه، دانشگاه و نهادهای فرهنگی حکومت به عنوان پایگاههای تخصصی کشور در امر فرهنگسازی میپردازد. بخش نهایی کتاب نیز به فرهنگ عمومی و تبیین موضوعات مطرح در این وجه از فرهنگ کشور اختصاص دارد. این کتاب در 450 صفحه از سوی موسسه فرهنگی ولاء منتظر(عج) به چاپ رسیده است.
"سیمای مسجد در قرآن" عنوان کتاب تازه ای است که مرکز رسیدگی به امور مساجد با همکاری انتشارات ثقلین منتشر کرده است. موضوعاتی مانند: بنا، تخریب، تعمیر، حضور در مساجد، احکام، کارکردها، سیمای مسجد در ادیان ابراهیمی، مساجد مطرح در قرآن و... برخی از عناوین این کتاب است که در 11 فصل و 158 صفحه تدوین شده است.
کتاب شناخت
رونمایی
اخلاق در حجاب سیاست!
- شانزدهم آبان ماه 88 است. در پی ارسال نمابری به دفتر مدیر شبکه 4 سیما و گروه دانش این شبکه، طی تماس تلفنی با دفاتر آقایان میخواهم که همایش اخلاق و روابط بین الملل را در دستور کار گروههای گزارش و تصویر خود قرار داده و نسبت به انعکاس محتوا و مطالب آن مساعدت کنند.
- 17 آبان. خانمی که به عنوان مسئول دفتر مدیر شبکه 4 از آن سوی سیم صحبت میکند، اظهار می دارد که آقای پورحسین هنوز نامه را ندیده اند. می گوید فردا تماس بگیرید. میگویم فردا همایش آغاز میشود... قول می دهد شخصاً پیگیری کند. پیگیری را به بعدازظهر موکول میکنم.
- بعدازظهر همان روز. پس از تماسهای پی در پی بالاخره آقایی پاسخ تلفنم را می دهد که: همکاران رفته اند. فردا تماس بگیرید. تقریباً می دانم که فردایی در کار نیست. فردا همان امروز است که دیروز منتظرش بودم.
- تماس با دفتر گروه دانش و مدیریت آن (آقای عمادی) هم پاسخ مثبتی به همراه ندارد: گروه فیلمبرداری همزمان با روز برگزاری همایش برای تهیه برنامه از پیش تعیین شده ای به شهرستان می روند. بنابراین حضور گروه در همایش اخلاق و روابط بین الملل ممکن نیست... باید از شبکه 4 قطع امید کنم.
- 18 آبان است. ساعتی چند تا آغاز همایش نمانده. پیگیریها برای ارتباط با شبکه خبر و واحد مرکزی خبر نتیجه می دهد. گروه یا کمیته برنامه ریزی برای اعزام گروه خبری و تصویری در واحد مرکزی خبر تشکیل شده و آقای فرزونده نتیجه منفی واحد را اعلام میکند. آزرده میشوم و توضیح می دهم که: در وانفسای بی اخلاقیها و در برهوت رنگ باختگی فضیلتها حالا که جامعه علمی به هنجارمندی و اخلاقی شدن روابط بین الملل چشمک زده و برای تلائم اخلاق و سیاست پیشقدم شده، شما اصحاب رسانه به سادگی از کنار این مهم عبور نکنید. متوجه حساسیت من که میشود، تاکید میکند که وی در جلسه از اهمیت موضوع حمایت کرده اما سایر اعضا تعریض هایی به آن داشته اند. از جمله آنکه: مگر سیاست یا قدرت با اخلاق میتواند نسبت برقرار کند و...
در برابر اصرار من توضیحاتش را به گونه ای دیگر ادامه می دهد: سیاست و رویکرد صدا و سیما جدیداً نسبت به همایشها خیلی مثبت نیست و با توجه به مطرح شدن شعار اصلاح الگوی مصرف برگزاری همایشها را بیهوده می داند. بر تعجبم می افزاید. ظاهراً دیگر علاقه ای به ادامه بحث ندارم و فکر میکنم ارتباط طرفین با این ذهنیت که از او شنیده ام، برقرار نخواهد شد و ناگزیر از خداحافظی. البته قبل از خداحافظی او اضافه میکند که: با این حال فردا گروهی از واحد مرکزی در دانشگاه تهران حضور دارند اگر فرصت کنند سری هم به همایش خواهند زد. بیشتر به تعارف شبیه بود.
تلفن را که قطع میکنم، تاسف عمیقی وجودم را فرامی گیرد. به چه می اندیشم. در راهرو ساختمان جدید دانشکده حقوق و علوم سیاسی به پیچ وخم تاریک سیاست می اندیشم که فروغی از اخلاق ندارد. به رسانه می اندیشم که چگونه شعار زده شده و هاضمه آن از تحلیل درست و دقیق برخی مسائل از جمله فهم عمیق و واقعی "اصلاح الگوی مصرف" بازمانده و با نگاهی سطحی به ظاهر این عزم و خواسته ملی، تعریف و تحلیل خام خود را به موضوع مهمی چون اخلاق که علت و سبب بعثت حضرت قائم(عج) است، تعمیم و تسری داده است. ناخواسته به خاطر می آورم 20:30 هر شب را که غالباً حدود 10 دقیقه در خارج از گود برای نشان دادن بی اخلاقیها از بودجه ملی کشور هزینه می شود تا موجی از مخاطبان علاقمند خود را راضی و حفظ کند، البته خواست و نیاز مخاطب همیشه هم خوب و با اهمیت نیست اما بعضاً از جمله در حاشیه های حوادث و رویدادهای ورزشی تا اطلاع ثانوی میتوان آن را با اهمیت دانست و برای آن هزینه کرد و این رویکرد از منظر رسانه ملی لابد هم معقول است و هم اخلاقی !
- همایش آغاز شده است. حاضران از شمار پژوهشگران، محققان، استادان و دانشجویان علاقمند هستند و از مسئولان خبری نیست. ظریفی گفت: اگر سر و کله مسئولان پیدا می شد، حتما" دوربین صدا و سیما هم اینجا می بود زیرا مسئولان ولتی معیار همه چیز هستند، حتی اخلاق و موضوعات اخلاقی به نظر و عنایت آنها بستگی دارد.
- نوزدهم آبان و دومین روز همایش. پیگیریها همچنان نتیجه ای دربرندارد. روزنامه حیات نو را ورق می زنم. تیتر "وظیفه نخبگان چیست؟" در کنار عکس نویسنده آن توجهم را جلب میکند. کلمات و جملات این نوشته را تعقیب میکنم. شکوه و شکایت "عماد افروغ" از فضای بی اخلاقی در جامعه و در بحبوحه سیاست ورزیهای امروزین خواندنی است.... در این آشفته بازار عده ای که زمینه را برای تاخت و تاز خود مستعد میبینند با لطایف الحیلی سوار بر موج سیاست میشوند و به نحوی سوفسطایی مسلک به مسائل مینگرند؛ ویژگی سوفسطائیان این بوده است که خود را متخصص همه چیز می دانستد. ولی در هیچ چیز تخصص نداشتند. میدان دار شدن چنین افرادی موجب میشود از عقلانیت لازم دور شویم و فرد نخبه از ورود به صحنه باز بماند، یا خود را محروم کند و یا امنیت خاطر نداشته باشد. متاسفانه امروز ما در چنین فضایی قرار گرفته ایم؛ فضایی که با انواع و اقسام انگها و تهمت ها عجین شده و برخی از همان ملاکها و معیارهایی که اساس وحدت بخشی رجال سیاسی، نظام و مردم ما بوده، امروز به ابزارهای افترا و تهمت زنی تبدیل شده است.
آنچه در حال حاضر به چشم می آید، شتاب زدگی، رفتار احساسی و هیجانی، انگ و برچسب زدن و یک فضای سرشار از تهمت است که نه با رفتار عقلانی سازگار است و نه با سیاستی که در جمهوری اسلامی تعریف شده و قرار است در راستای ارزشها باشد.
واپسین فراز یادداشت دکتر افروغ نیز حکایت از واقعیت تلخی دارد که :"امروز همه نظامها به این معنا رسیده اند که با بی اخلاقیها در فضای سیاسی برخورد کنند ولی ما در برابر جو سنگین بی اخلاقی، بداخلاقی، تهمت، افترا، دروغ و حرفهای بیسند سکوت میکنیم..."
- آخرین دعوتم از رسانه ها به عنوان دبیر اجرایی همایش برای حضور در مراسم رونمایی از کتابی با عنوان "اخلاق سیاسی" اثر نیما کیانی است که مقدمه آن را دکتر محمدباقر فرشاد نوشته است. ظاهراً رسانه ملی به دلیل آنکه اعلام نشده با حضور کدامیک از مسئولان رونمایی خواهد شد، دلیل یا رغبتی برای حضور و پوشش خبری و تصویری آن ندارد. راستش را بخواهید با هماهنگی دکتر خواجه سروی قرار بود آقای خرمشاد و دکتر حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی متفقاً در مراسم حضور داشته باشند اما هر دو تا دقایقی به زمان رونمایی دقیقاً مشخص نبود که آیا خواهند توانست در مراسم حضور یابند یا نه!!
آقای وزیر از ظهر تا ساعت 18 چندین بار قرار حضور خود را تایید و مجدداً منتفی اعلام کرد و بالاخره زیر باران پاییزی عصر سه شنبه در مقابل ساختمان دانشکده حقوق از اتومبیل خود پیاده شد و دقایقی را در تالار شیخ انصاری میهمان همایش شد. از ظاهر امر پیدا بود که ایشان درباره کتاب، نویسنده، موضوع، مضامین و محتوای کتاب خالی الذهن است. یاد پاسخهای ایشان به سوالاتی درباره آخرین فیلمی که ایشان دیده و موسیقیهای مورد علاقه ایشان می افتم و دیگر چندان تعجب برانگیز نیست که در پایان مراسم رونمایی و اهدای جایزه به نویسنده کتاب، نسخه ای از کتاب را درخواست میکنند تا با خود ببرند و لابد از محتوای آن باخبر شوند!!
با خروج وزیر از تالار، جلسه به حالت تنفس درمی آید. در همین حال دکتر فرشاد نویسنده مقدمه و دیباچه کتاب وارد سالن میشود و با پایان مراسم مواجه میشود. شاید به سختی ناخشنودی خود را از این قضیه پنهان میکند... اما دکتر دیر آمده اند و حالا کتاب "اخلاق سیاسی" رونما شده است. دوگانه ای که خود در مقدمه به چراهایی پیرامون آن اشاره کرده و سوال بنیادینی را مطرح میکند که موانع اخلاقی شدن سیاست کدام اند؟ او در مقام پاسخ ، در جا زدن و خارج نشدن از تعریف ماکیاولیستی از سیاست را مهمترین و اصلیترین موانع برقراری رابطه طبیعی بین اخلاق و سیاست معرفی میکند و با یادآوری تحول در ماهیت قدرت، دولت، حکومت و سیاست مینویسد :"در جهان امروز سیاست کسب، حفظ و بسط قدرت از هر طریق و شیوه ای نیست. امروزه سیاست یعنی کسب، حفظ و بسط قدرت از طریق قانون و در چارچوب اصول و قواعد دموکراسی، ذیل نظارت دائم، مستمر و همگانی مردم و نهادهای سیاسی و مدنی متنوع و فراوان موجود که ضامن رعایت حقوق و منافع عمومی و ملی در اعمال قدرت توسط حاکمان هستند و همه اینها یعنی بازگشت اخلاق به سیاست ولی از طریق قانون... اینجاست که باز تعریف سیاست و اخلاق و نیز تامل در نسبت بین آنها ضرورت مییابد. برای باز تعریف نسبت اخلاق و سیاست باید به باز تعریف سیاست و قدرت مبتنی بر شرایط متحول شده امروزین و براساس تجربیات عصر مدرنیته و مطالبات دوران پست مدرن و خلاءهای موجود مبادرت ورزید. در پرتو چنین بازخوانی روشن میشود که چگونه با رفع مانع "تعریف نادرست موجود از سیاست"، اخلاق و سیاست بهطور طبیعی به هم نزدیک شده و مکمل یکدیگر میشوند، چرا که در حالت طبیعی زندگی اجتماعی انسان، سیاست را گریزی از اخلاق نیست و اخلاق نیز جزئی جداناپذیر از سیاست محسوب میشود."
مقدمه کتاب نگاه دو ساحتی به حضور اخلاق در رویکرد انقلاب اسلامی ایران دارد و ساحت داخلی را از ساحت روابط بین الملل تفکیک میکند و دومی را کمتر و اساساً کند و نامحسوستر می داند اگرچه اولی نیز علی رغم آنکه از رسالت فرهنگی و معنوی انقلاب و ارزشهای نظام اسلامی متاثر شده، حداقل این روزها چندان فروغ چشمگیری ندارد!
به هرحال کتاب با موضوعی داغ و با ظهوری تازه که چند روزی از تولد آن نمیگذرد، بسیار خواندنی است. عناوین جدی فصول ششگانه کتاب رغبت خواننده را دو چندان می کند تا درباره یکایک آنها بخواند و بکاود:
1. اخلاق سیاسی از منظر اسلام
2. اخلاق سیاسی از منظر اسلام معاصر
3. اخلاق سیاسی و سیاستگذاری
4. اخلاق سیاسی و پیشرفت
5. اخلاق سیاسی و اندیشه های سیاسی
6. اخلاق سیاسی و رویکرد جهان شمول.
روششناسی کتاب به طرز جالبی از تمامی رویکردها و روشهای موجود تاریخی، روایی، کلامی و فلسفی، فقهی و حقوقی و نیز رویکرد مدرن بهره برده است.
کتاب صرف نظر از رویکرد تئوریک و طرح مباحث نظری، در ساحت عملی سه مولفه کلیدی ایستارها و هنجارها، قدرت سیاسی و مدیریت جامعه را در فصل سوم تبیین و رابطه بایدها و نبایدها و اجرای قانون عادلانه و تصمیمگیری در حوزه سیاست را بازکاوی میکند. سوîال محوری در این فصل آن است که حدود مداخله قدرت سیاسی و مهمترین نهاد هدایت قدرت یعنی دولت در اخلاق تا کجاست؟ آیا دولت مستقلاً باید مجموعه ارزشها و هنجارها را تعیین کند و منابع را براساس این ارزش گذاری تخصیص دهد؟ یا این که این امر برعهده حوزه عمومی است؟ آیا این حوزه عمومی است که موثرترین دسته بندیها و صورت بندیهای موجود درباب ارزشها و تکالیف را از بطن جامعه استخراج میکند و در اختیار دولت قرار می دهد؟
اما موقعیت اخلاق سیاسی در گفتمان جهانی شدن دغدغه مکرر کتاب است که آیا پایه های مشترکی برای اخلاق جهان شمول سیاسی میتوان یافت؟ در پاسخ به این سوال تاکید محتوا و مضامین کتاب بر یافتن راه کارهایی برای تداوم گفت وگوی میان حوزه های فرهنگی - تمدنی در گفتمان مزبور است. نه به معنای نفی تفاوتها بلکه به معنای افزایش تعاملات به نفع اشتراکات و به اشتراک گذاشتن فهم خود از حقیقت با دیگران.
بالاخره اخلاق و سیاست در سپهر دین، بازخوانی اخلاق سیاسی از منظر امام علی(ع)، سیاست و اخلاق در اندیشه امام خمینی(ره)، نسبت اخلاق و سیاست در آینه چرخشهای پارادایمی، اخلاق دشمنی، وحشت محصول قدرت پیش بینی ناچیز، شرایط اخلاقی رشد اقتصادی، انسان اخلاقی و جامعه غیراخلاقی، عصر مدرن و انحطاط اخلاق سیاسی، کدام سیاست؟ کدام اخلاق؟ درآمدی بر اخلاق در اندیشه سیاسی جدید، مروری بر نظریه های علم اخلاق، یاد دموکراسی در بادبان کشورهای در حال توسعه و کتابشناسی اخلاق سیاسی برخی از مهمترین عناوین و مطالب این کتاب است که خواننده آن میتواند بهره های متفاوت و متنوعی از آن برگیرد. و سرانجام اینکه :"اخلاق سیاسی" در شمارگان 2000 نسخه از سوی دفتر برنامه ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به بازار نشر آمده و انجمن ایرانی روابط بین الملل بانی رونمایی آن در همایش اخلاق و روابط بین الملل شده است که باید این اتفاق را به فال نیک گرفت.
در همین رابطه، انتشارات پالگریو مک میلان روز 26 مه امسال (5 خرداد ماه) کتابی را با عنوان "گفت وگوی تمدنها و نظم جهانی: دیگر سیاستهای مربوط به فرهنگ، دین و تمدن در روابط بین الملل" منتشر کرد که گردآوری مقالات آن را پروفسور ام. اس. مایکل، رئیس دپارتمان اقتصاد دانشگاه قبرس و دکتر فابیو پتیتو، استاد روابط بین الملل دانشگاه ساسکس بر عهده داشته اند.
ناشر در معرفی کتاب نوشته است :"کتاب "گفت وگوی تمدنها و نظم جهانی" با گردآوری مقالات برخی از پژوهشگران برجسته این حوزه، در زمانی که بحث مربوط به تمدنهای جهان به لحظه بسیار بحرانی خود رسیده، به بازار آمده است و فقدان برخورد کارشناسانه نظریه پردازان حوزه سیاست و روابط بین الملل با مبحث گفت وگوی میان فرهنگها، ادیان و تمدنها را جبران کرده است تا در نظم آینده جهان سهم به سزایی داشته باشد."
در عین حال، کارشناسان متعددی نیز نظرات خود را درباره این کتاب منتشر کرده اند که از آن جمله است دانیلو زولو، مدیر نشریه Jura Gentium (در حوزه فلسفه حقوق بین الملل و سیاست جهانی) که در این باره میگوید :"آنچه بر اهمیت این مجموعه مقالات صحه میگذارد، پرداختن منطقی آن به یک موضوع روز یعنی گفت وگوی تمدنها نه فقط به عنوان حرکتی بشردوستانه و آرمانی صلح جویانه، بلکه به عنوان فعالیتی محوری در حوزه روابط بین الملل است... تنها راه نجات بشریت از تکرار حادثه ای نظیر یازده سپتامبر و وقوع جنگ جهانی سوم، گفت وگوی غرب - به ویژه اروپای غربی - با دیگر تمدنهای بزرگ جهان، به ویژه تمدنهای اسلامی و تمدنهای چینی - کنفوسیوسی است."
همچنین پروفسور جان ال. اسپوسیتو، استاد درس دین و روابط بین الملل دانشگاه جورج تاون، کتاب "گفت وگوی تمدنها و نظم جهانی" را اثری مهم و تامل برانگیز می داند :"ام. اس. مایکل و فابیو پتیتو، گروهی از برجسته ترین متخصصان حوزه روابط بین الملل را به منظور ارائه تحلیلی جامع درباره مبحث گفت وگو در عصر جهانی سازی و چالشهای آن با نظریات و سیاستهای بین المللی، گرد هم آورده اند."
آندریا ریکاردی، بنیانگذار انجمن Sant''Egidio نیز در این باره مینویسد :"همه ما با یکدیگر متفاوتیم و از همین رو، گردآوردن ما کنار یکدیگر کاری بس دشوار است. اما در عین حال، همگی در اشتراکات فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و جغرافیایی مان - چه مثبت و چه منفی - با یکدیگر همبستگی داریم. هم اکنون دیگر امپراتوریها ناپدید و فواصل کوتاه شده اند. اکنون به منظور شناخت یکدیگر، با به رسمیت شناختن تفاوتها، اشتراکات، فواصل، قرابتها و ناهمگونیها، در حال تمرین هنر "زیستن در کنار هم" هستیم، چیزی که همان قدر که نتیجه رئالیسم سیاسی به شمار می آید، امیدی انسانی و مذهبی نیز هست."
دیگر کارشناسی که به ستایش کتاب پرداخته، پروفسور ریچارد فالک، استاد حقوق بین الملل دانشگاه پرینستون است که آن را مجموعه ای برجسته از مقالاتی در باب تجدید نظر درباره طبیعت نظم جهانی به شمار می آورد؛ آنچه در حقیقت بیش از آن که به روابط میان حکومتها ربط داشته باشد، به روابط میان تمدنها مربوط است.
انتشارات پالگریو مک میلان یکی از ناشران مهم دانشگاهی در جهان محسوب میشود که کتابها، نشریات، رساله ها و آثار مرجعی را برای مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری و همچنین پژوهشگران حرفه ای به صورت چاپی و آنلاین منتشر میکند. آثار منتشره این انتشارات بیشتر بر حوزه های علوم انسانی، علوم اجتماعی و بازرگانی متمرکز شده است. این ناشر به عنوان بخشی از گروه کاری "مک میلان"، سنت 150 ساله این گروه را در زمینه چاپ آثار دانشگاهی ادامه می دهد. پالگریو مک میلان برای نیل به این هدف، دفاتری را نیز در بریتانیا، اروپا، ایالات متحده، کانادا، استرالیا، آسیا، آمریکای لاتین، آقریقا و خاورمیانه تاسیس کرده و کتابهایی از این ناشر تا کنون برنده جوایز معتبر جهانی شده است.|
درباره کتاب "هویتی برای اروپا: اهمیت چندگانگی فرهنگی در ساختار اتحادیه اروپا"
اروپا یعنی چه؟
گردآورنده: ریوا کاستوریانو
ناشر: انتشارات پالگریو مک میلان
ترجمه: نیکو پرهیزگاری
فرآیند یکی سازی اروپا در درک ملتهای اروپایی از هویتشان دشواریهایی را به بار آورده است. آنها از خود میپرسند: بالاخره ما شهروندان کشور ایکس هستیم یا این که اروپایی هستیم؟ در عین حال، حضور اقلیتها - چه بومی باشند و چه مهاجر - مسئله را بغرنجتر هم میکند. در واقع وضعیت اقلیتها در این زمینه به طور نسبی از وضعیت اکثریت جامعه دشوارتر نیز هست. اگر به تمام این مسائل، این پرسش را هم بیافزاییم که "ترکیه کشوری اروپایی به شمار می آید یا نه؟"، دیگر مشکلات سر به فلک می زند!
انتشارات پالگریو مک میلان در همین رابطه روز 12 مه (22 اردیبهشت) امسال مجموعه مقالاتی را از فیلسوفان و جامعه شناسان برجسته جهان که به همت ریوا کاستوریانو، پژوهشگر ارشد مرکز ملی تحقیقات علمی پاریس گردآوری شده است در قالب کتابی با عنوان "هویتی برای اروپا: اهمیت چندگانگی فرهنگی در ساختار اتحادیه اروپا" در 272 صفحه به چاپ رساند.
به عقیده جان تورپی، پروفسور جامعه شناسی دانشگاه شهر نیویورک، این کتاب دیدگاههای متفکران برجسته جهان را درباره این مبحث پیچیده که "اروپا واقعاً یعنی چه؟" و "چندگانگی فرهنگی سرانجام در کدام نقطه با آینده اروپا تناسب پیدا خواهد کرد؟" انعکاس داده است.
تورپی در توصیف کتاب "هویتی برای اروپا" مینویسد :"کتاب، تفاسیر ارزشمندی را به مباحث پیچیده ای که در این رابطه وجود دارد، اضافه کرده است."
ناشر نیز در معرفی کتاب آورده است :"کتاب "هویتی برای اروپا" نگاهی به نقش چندگانگی فرهنگی در ساختار پیچیده اتحادیه اروپا دارد. کتاب ضمن اشاره به تنشهایی که در ایجاد یک فضای سیاسی جدید برای هویتهای ملی، بومی، زبانی و مذهبی وجود دارد، در عین حال به این ویژگی هویت اروپایی می پردازد که سعی دارد یک مجموعه سیاسی و جغرافیایی را هم در بر بگیرد."
مولفان مقالات کتاب، دشواریهای تلفیق حسهای پیچیده و کثرت گرایانه ای را که این روزها اشخاص و جوامع در اتحادیه اروپا و در تلاش برای تشکیل یک هویت سیاسی همبسته تجربه میـکنند، از نظر روانشناختی و جامعه شناختی بررسی کرده اند؛ هویتی سیاسی که فقط عنوان "اروپایی" را بر خود دارد.
از مهمترین سرفصلهای کتاب میتوان به عناوین زیر اشاره کرد:
چندگانگی فرهنگی اروپایی (ریوا کاستوریانو)، ارتباطات و اروپا: از چندگانگی فرهنگی تا همزیستی فرهنگی (دمینیک ولتون)، علیه فرهنگ اروپایی (یووس هرسنت)، حقوق اساسی و مرزهای اساسی (ژوزف اچ. اچ. ویلر)، چندگانگی فرهنگی و حقوق خارجی ها در اتحادیه اروپا (ویرجینی گورادون)، چارچوبهای جدید حقوق اقلیتها در اتحادیه اروپا (امانوئل دکاکس)، حکومت اروپایی (ژان مارک فری)، ملت، دموکراسی و هویتها در اروپا (دیدیه لاپیرونی)، پروژه اروپا: فضا، فرهنگ و مرزها (رمی لوا)، چندگانگی فرهنگی و دموکراسی (گای هرمت).
کتاب در مجموعه "روابط بین الملل و اقتصاد سیاسی" انتشارات پالگریو مک میلان جای گرفته که بر مفهوم انتقال نظام بین المللی از نظرگاه روابط بین الملل و اقتصاد سیاسی در روزگاری که نقش حکومتها دستخوش تغییرات عمیقی شده، متمرکز شده است.
درباره مولف
ریوا کاستوریانو دارای مدرک دکتری جامعه شناسی است و از 1984 تا 1987 در دپارتمان مطالعات اجتماعی دانشگاه هاروارد و از 1988 تا به امروز در موسسه Sciences Po به تدریس اشتغال داشته است. او پیشتر در مرکز مطالعات عالی دانشگاه پرینستون، Wissenschaftskollegبرلین و مرکز رادکلیف دانشگاه هاروارد نیز به عنوان پژوهشگر فعالیت داشته است. پژوهشهای او در حوزه جامعه شناسی سیاسی بر موضوع "اروپا، ملیگرایی، هویتها و جوامع" متمرکز بوده است. از مهمترین کتابهای اوست :"مذاکره بر سر هویتها: دولتها و مهاجران در فرانسه و آلمان" (2001) و "آموزش فرهنگ مدنی: دولت ملی، مدارس و اختلافهای نژادی در چهار کشور اروپایی" (2006).
درباره ناشر
پالگریو مک میلان یکی از ناشران مهم دانشگاهی در جهان محسوب میشود که کتابها، نشریات، رساله ها و آثار مرجعی را برای مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری و همچنین پژوهشگران حرفه ای به صورت چاپی و آنلاین منتشر میکند. آثار منتشره این انتشارات بیشتر بر حوزه های علوم انسانی، علوم اجتماعی و بازرگانی متمرکز شده است. این ناشر به عنوان بخشی از گروه کاری "مک میلان"، سنت 150 ساله این گروه را در زمینه چاپ آثار دانشگاهی ادامه می دهد. پالگریو مک میلان برای نیل به این هدف، دفاتری را نیز در بریتانیا، اروپا، ایالات متحده، کانادا، استرالیا، آسیا، آمریکای لاتین، آقریقا و خاورمیانه تاسیس کرده و کتابهایی از این ناشر تا کنون برنده جوایز معتبر جهانی شده است.
به بهانه انتشار کتاب "مسلمانان اروپا؛ اروپاییان دیگر"
نگاهی به گسترش اسلام در اروپا
نویسنده: اچ. ای. هلیر
ناشر: انتشارات دانشگاه ادینبورو
اغلب پژوهشگران به سادگی از مسلمانان اروپایی به عنوان مسلمانان مقیم اروپا یاد میکنند، حال آن که این جامعه مسلمان در واقع خود نیز چه از منظر نظری و چه مفهومی، اروپایی محسوب میشوند و بنابراین از آنها باید به عنوان مسلمانان اروپایی یا اروپاییان مسلمان نام برد یا آنها را مانند آنچه عنوان کتاب جدید دکتر اچ. ای. هلیر را تشکیل می دهد، "مسلمانان اروپا" خواند.
رابطه میان مسلمانان و اروپا از تاریخچه ای طولانی و پیچیده برخوردار است که به زمانی بازمیگردد که هنوز واژه ای به نام "اروپا" به وجود نیامده بود؛ یعنی به نخستین سالهای ظهور اسلام. مسلمانان پیش از آن که اروپا اروپا شود، در قاره اروپا حضور داشتند، اما این حضور به ویژه در غرب اروپا چندان پررنگ نبود.
با توجه به این که هم اکنون جمعیت مسلمانان اروپا از جمعیت مسلمانان در بسیاری از کشورهای جهان اسلام بیشتر است، به نظر می رسد که این دسته از مسلمانان در مقام چالش با آنچه در قرن بیست و یکم به معنای اروپایی بودن در جامعه ای سکولار محسوب میشود، قرار گرفته اند.
اچ. ای. هلیر در کتاب جدیدش، "مسلمانان اروپا؛ اروپاییان دیگر" به تحلیل ابعادی از آینده اروپا می پردازد که دیگر در آن پلورالیسم به عنوان یک اصل و حضور مسلمانان به عنوان جامعه ای اروپایی - نه جامعه ای مقیم اروپا - پذیرفته شده است.
او بر اساس تجربیاتی که به عنوان چهره ای آکادمیک در حوزه های مختلفی چون جامعه شناسی، سیاست و مطالعات دینی کسب کرده، این اثر پژوهشی را با پس زمینه ای از تئوری به خوانندگانش ارائه کرده است. هلیر در این کتاب به شیوه ایمن حصربفرد دانش خود را با تجربه ای که به عنوان پژوهشگری مستقل در شبکه ها و نهادهای سیاسی داشته، تلفیق کرده است. حاصل، اثری است که مورد توجه بسیاری از برجسته ترین پژوهشگران در غرب قرار گرفته است.
کتاب هلیر روز اول سپتامبر (دهم شهریور) امسال در 256 صفحه توسط انتشارات دانشگاه ادینبورو منتشر شده و از آن زمان تا به امروز تحسین بسیاری از اسلام پژوهان دانشگاههای سراسر جهان از اروپا و آمریکای شمالی گرفته تا خاورمیانه و جنوب شرق آسیا را برانگیخته است.
در این میان میتوان از طارق مودود، پروفسور جامعه شناسی، مدیر و بنیانگذار مرکز مطالعات قومیت و شهروندی دانشگاه بریستول و نویسنده کتاب "چندفرهنگی : ایده ای مدنی" (چاپ انتشارات پالیتی) نام برد که درباره کتاب "مسلمانان اروپا؛ اروپاییان دیگر" میگوید :"در حالی که امروز بسیاری بر این باورند که باید از مفهوم "چندفرهنگی" Multiculturalism)) فراتر برویم، هلیر در کتاب خود این بحث را مطرح میکند که موفقیت آنچه که از آن به عنوان گام اول چندفرهنگی یاد میکنیم، نه به معنای باطل شدن مفاهیمی چون هویت ملی و شهروندی و نه به معنای تحمیل مجدد این مفاهیم است، بلکه به معنای بازسازی چنین مفاهیمی است."
پروفسور مودود به تمجید خود از کتاب هلیر این جمله را نیز می افزاید که :"اگرچه هلیر استدلال خود را بر پایه تئوری پیش میبرد، بر مسائل دنیای واقعی متمرکز شده و اثری هوشمندانه خلق کرده است."
کارشناس دیگری که نسبت به کتاب هلیر حسن نظر نشان داده، جان ال. اسپوزیتو، پروفسور دین و امور بین الملل دانشگاه جورج تاون و نویسنده کتاب "آنچه همه باید درباره اسلام بدانند" (چاپ انتشارات دانشگاه آکسفورد) است که در این باره میگوید :"کمتر کتابی را به یاد می آورم که از کتاب هلیر به روزتر و مهمتر باشد. "مسلمانان اروپا؛ اروپاییان دیگر" کتابی است که چه پژوهشگران و دانشجویان و چه سیاست گذاران حتماً باید آن را بخوانند."
همچنین جان رکس، پروفسور بازنشسته دانشگاه وارویک انگلستان، بنیانگذار دپارتمان جامعه شناسی دانشگاه دورهام و مولف کتاب "نژاد و قومیت" (چاپ انتشارات دانشگاه اوپن) درباره کتاب هلیر مینویسد :"جامعیت کتاب برجسته دکتر هلیر واقعاً مرا تحت تاثیر قرار داده یا به عبارتی مبهوتم کرده است. در این کتاب با تاریخ اسلام در اروپا رو به رو هستیم که کاملاً به آنچه که در کتابهای مذهبی مسلمانان آمده است، نزدیک است. کتاب به مسائلی چون تبعیض و به شکل تعمیم یافته اش، آنچه که به عنوان نظریه "جنگ تمدنها" شهرت یافته پرداخته است. به نظر من این کتاب ثابت کرده که بهترین متن قابل دسترس درباره موضوع "اروپاییان مسلمان" است که هم برای دانشجویان و هم فارغ التحصیلان دانشگاهها مرجعیت دارد."
اما نگاه محمد انور - پروفسور مرکز تحقیقات روابط قومی در دانشگاه وارویک و مولف "میان فرهنگها" (چاپ انتشارات روتلج) - به کتاب "مسلمانان اروپا؛ اروپاییان دیگر" به این گونه است :"در این کتاب با جامعترین و قابل اعتمادترین تصویری که میتوان از مسلمانان اروپا ارائه داد، رو به رو هستیم. کتاب به اسلام و مسلمانان از منظر تاریخ و همچنین در اروپای معاصر پرداخته است. خواندن این کتاب را به دانشجویان، محققان، سیاست گذاران و کسانی که میخواهند رابطه پیچیده میان مسلمانان اروپایی و جامعه ای را که در آن زندگی میکنند دریابند، توصیه میکنم."
جان او. وول، پروفسور تاریخ اسلام و از مدیران مرکز گفت وگوی اسلام و مسیحیت (پرنس الولید بن تلال) در دانشگاه جورج تاون، اثر دکتر هلیر را تحقیقی جامع درباره وضعیت مسلمانان اروپا ارزیابی میکند؛ اثری که از الگوی معمول "اسلام در اروپا" که اغلب محققان به کار می برند، فراتر رفته است.
این استاد دانشگاه میگوید :"تحلیلی که هلیر ارائه می دهد، فقط بیانگر تجربیات متفاوتی که جامعه مسلمانان در اروپا از سر گذرانده اند نیست و به بازگویی نظریات مختلفی که درباره چندفرهنگی مطرح است نیز نمی پردازد، بلکه در عوض تلفیق قابل تاملی از تئوری و مطالعه موردی را در بر میگیرد که قالب فراگیر تازه ای را برای بازسازی مفاهیمی نظیر همانندسازی، چندفرهنگی و پلورالیسم ارائه می دهد. چه متخصصان و چه عموم خوانندگان این کتاب را اثری ارزشمند خواهند یافت که به آنها در درک تنوع جهان معاصر کمک میکند."
به عقیده بروس بی. لارنس، پروفسور مطالعات اسلامی دانشکده علوم انسانی نانسی و جفری مارک و مدیر مرکز مطالعات اسلامی دانشگاه دوک، هلیر در کتابش انواع مدارک و تحلیلهای شفاف را ارائه داده است که مطمئناً ذهن برخی از مردم را تغییر خواهد داد. او امیدوار است که این کتاب به ایجاد آینده ای روشنتر برای تمام اروپاییان کمک کند.
و در نهایت، جاناتان لارنس - پروفسور علوم سیاسی کالج بوستون و از گردآورندگان کتاب "دولتها و جوامع مسلمان در غرب" (چاپ انتشارات مرکز وودرو ویلسون) - کتاب "مسلمانان اروپا؛ اروپاییان دیگر" را حاصل تحقیقی هوشمندانه و بلندپروازانه درباره جایگاه اسلام و مسلمانان در اروپا ارزیابی میکند :"هلیر ماهرانه دامنه واژگان معمول را برای ارائه تحلیلی نو درباره تاریخ، عرف، سنتهای مذهبی و جنبشهای مردمی و عقیدتی به کار میبرد. کتاب او درآمدی جامع و مفید بر مفاهیمی کلیدی است که به درک فرآیند پیوستن مسلمانان به جوامع اروپایی کمک میکند."
تخصص اچ. ای. هلیر به عنوان استاد دانشگاه در موضوعات "مسلمانان در جوامع غربی"، "چندفرهنگی" و "روابط جهان غرب و جهان اسلام" است. او تا آگوست 2007 از اعضاء مرکز سبان در حوزه سیاست خاورمیانه در موسسه بروکینگز بود و در همان جا بود که رساله خود درباره جوانان مسلمان اروپایی را تکمیل کرد. هلیر در حال حاضر عضو مرکز مطالعات اسلامی دانشگاه آکسفورد است. او همچنین از محققان ارشد عضو مرکز تحقیقات روابط قومی در دانشگاه وارویک انگلستان است و پروژه چهار ساله خود درباره مسلمانان اروپایی را در همین مرکز به پایان برده است. هلیر تا چندی پیش پروفسور دپارتمان حقوق دانشگاه آمریکایی قاهره بود و در آنجا به تدریس حقوق و سیاست در جوامع مسلمان اروپایی و حقوق اسلامی اشتغال داشت.
از مهمترین آثار او میتوان به مقالات "گفت وگوی مدرنیته از طریق سنت در مباحث فکری مسلمانان معاصر" (2009 - کوالا لامپور)، "آینده مسلمانان و اسلام در اروپا" (مجله "مطالعات اسلامی معاصر" - مارس 2008)، "مسلمانان و چندفرهنگی "(مجلهMuslim Minority Affairs- دسامبر 2006) و "اسلام در بریتانیا: گذشته، حال و آینده" (مجله جهان مسلمان، آوریل 2007) اشاره کرد.
منابع:
وبسایت انتشارات دانشگاه ادینبورو
وبسایت آمازون
کتاب شناخت
از میان تازه ها
"ماخذشناسی توصیفی زندگی حضرت خدیجه" طرحی تحقیقی و پژوهشی است که مدرسه علمیه خواهران حضرت زینب(س) در قالب کتابی با عنوان فوق منتشر کرده است. این اثر حاوی اطلاعات مستند و معتبری است که به روش پژوهش تاریخی - استنادی و به شیوه کتابخانه ای با تلاش و همت خانمها مینا درفشی، خدیجه مهدوی و اکرم کلاته گردآوری شده است.
در این کتاب 22 اثر پیرامون زندگی حضرت خدیجه(س) به شکل توصیفی ارائه شده و پژوهشگران با بررسی 208 عنوان کتاب بخشهایی را به این ترتیب تدوین کرده اند. نمایه ها، متن م آخذشناسی حضرت خدیجه(س)، نمایه متن، نمایه پدیدآور و نمایه موضوعی، انتشارات هاجر وابسته به مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران ناشر این کتاب 168 صفحه ای است.
"سیر تحول قوانین مطبوعات در ایران" به قلم محمدرضا معین فرد با هدف تبیین جایگاه قانون در مطبوعات به نگارش درآمده است. به عقیده مولف مطبوعات به عنوان یکی از ارکان دموکراسی و یکی از نهادهای جامعه مدنی عرصه پرمخاطره ای هستند که بسته به نوع حکومتها و نگرش آنها نسبت به مطبوعات، دامنه آن محدود یا گسترده میشود. بررسی روند شکلگیری (تصویب) و لغو قوانین مطبوعاتی از انقلاب مشروطه تاکنون با تکیه بر اوضاع و اصول سیاسی - تاریخی و فراهم کردن راهی برای تصویب قانونی فارغ از زد و بندها و از افراط و تفریطهای سیاسی هدف نگارنده کتاب است. کتاب فوق در سه بخش مفاهیم و مبانی نظری مطبوعات و قانون مطبوعات، سیر تحول قوانین مطبوعاتی از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی و روند تحولات در قوانین مطبوعاتی بعد از انقلاب اسلامی مدون شده است. کتاب در 212 صفحه توسط انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.
"کارگاه آموزش حقوق" دوره چهار جلدی است که با استفاده از قوانین و آیین نامه های جدید حقوقی، به ویژه آیین دادرسی و با استفاده از دیدگاههای بزرگان حقوق مدنی ایران به تبیین کاربردی قانون آیین دادرسی مدنی میپردازد. جلد نخست این مجموعه شامل مفاهیم و اهم مباحث آیین دادرسی مدنی به صورت تشریحی و کاربردی و توضیح و تشریح مباحث حقوقی است. تعریف و فواید آیین دادرسی مدنی، خصوصیات قوانین آیین دادرسی مدنی، بحث صلاحیت و انواع آن، حل اختلاف بین دادگاهها در بحث صلاحیت، قرارهای رد دادخواست، ابطال دادخواست، رد دعوا، سقوط دعوا، عدم استماع دعوا، تامین خواسته، تامین دلیل، کارشناسی، امتناع از رسیدگی، رسیدگی توام، تفکیک دعاوی، دستور موقت، اعتراض ثالث، داوری، واخواهی، تجدیدنظر خواهی، فرجام خواهی اعاده دادرسی و مباحث مربوط به اجرای حکم از مسائل مطرح شده در بخش نخست کتاب است. اجاره و سرقفلی از مباحث بخش دوم کتاب است. جلد نخست این مجموعه چهار جلدی به قلم صحبت ا... سلطانیان در 480 صفحه از سوی انتشارات میزان به چاپ رسیده است.
"تحول مفهوم حاکم جائر در فقه سیاسی شیعه" عنوان کتابی است که به قلم محمدرضا احمدی طالشیان در هزار نسخه و مشتمل بر شش فصل مدون شده است. حکومت جور از نگاه روایات، بررسی امامت در حکومت و ولایت، ارائه روایات در زمینه حکومتهای جور و پادشاهان و بررسی رفتار ائمه(ع) در مقابل حاکمان جابر از جمله رفتار حضرت علی(ع) با خلفا، رفتار امام صادق(ع) و امام رضا(ع) با حاکمان زمان خود مباحث فصل اول این کتاب است.
همچنین بررسی اوضاع زمان آل بویه و نقش علما در این زمان که از دغدغه های اصلی این دوره، تحکیم پایه های امامت و تبیین موضوع غیبت امام دوازدهم(ع) است، از مباحث فصل دوم است که بیان میکند علما آن دوره از موضوع حکومت جور نیز غافل نبوده و دیدگاه خود و وظیفه ی مردم را بیان کرده اند.
در فصل سوم، با زوال عباسیان و ظهور مغولان و ایلخانیان دورهی جدیدی از ارتباط علما با حاکمان شروع میشود. گرچه انتظار این است که علما در مقابل حاکمان غیرمسلمان بایستند، اما با تلقی خاصی که از عدل و جور به وجود می آمد، دیگر موضوع اصل نظام سیاسی مطرح نیست، بلکه جور و ظلم در عمل و فشار بر شیعیان باعث شد تا علمای وقت، حاکم کافر را بر حاکم مسلمان ترجیح دهند؛ حاکم مسلمانی که هم در اصل نظام غیرمشروع بود و هم در عملکرد ظالم. از مهمترین نتایج ارتباط علما در این دوره گرایش حاکمان مغول به اسلام بوده است.
در فصل چهارم بحث شده است که با حضور صفویه، کمکم شیعه و تشیع از انزوا خارج شد و در این دوره رابطه ی علما با امرا گسترش خاصی پیدا کرد و مظاهر شیعی نیز از اهمیت خاصی برخوردار شد.
در فصل پنجم، رابطه ی علما و نحوهی تلقی آنها از حاکمان قاجار، ویژگی این دوران و ورود ایران به عصر نو و فضایی جدید از روابط سیاسی و اجتماعی، اعم از داخلی و خارجی بررسی میشود.
دیدگاههای بعضی از علما در دوره مشروطیت مورد بررسی قرار میگیرد. ویژگی مهم این دوره که در پایان آن قرار دارد، با ظهور فقیه مبارز و مجاهد، امام خمینی، مخالفت با سلطان در عمل و نظر توامان میشود. اگر در دورههای قبل مخالفت بیشتر از جنبهی نظری بود، امام خمینی(ره) سلطنت را با مبانی اسلام در تضاد دانست و اعتقاد بر ولایت مطلقه ی فقیه آن را بر انداخت و حکومت اسلامی تاسیس کرد.
این کتاب در 408 صفحه از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.
"مناسبات روحانیت و نسل جوان" مجموعه دو جلدی است حاوی نشستهای تخصصی و مصاحبه های علمی همایش ملی ای که با عنوان مناسبات روحانیت و نسل جوان برگزار شده است. جلد نخست شامل نشستهای اصفهان، تهران، مشهد و قم است که عناوینی مانند روحانیت و جوانان، آسیب شناسی تعامل روحانیت و نسل جوان، عوامل و بسترهای تقویت مناسبات روحانیت و نسل جوان، تعامل روحانیت و جوانان جهان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. جلد دوم نیز در چهار بخش با عناوینی مانند مصاحبه یا صاحب نظران حوزوی و دانشگاهی، گزارش دیدار با برخی مراجع تقلید و... تدوین شده است. این دو جلد در 224 و 311 صفحه به کوشش علی باقری فر و محمدرضا ضمیری زیر نظر دکتر خیری از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده است.
"منهج الفقه الاسلامی فی المسایل المستحدثه" اثر پژوهشی است که نحوه تبیین حکم شرعی مسائل مستحدثه براساس منابع و متون دینی و اصول و قواعد آن بررسی میکند. این اثر به این سوالها پاسخ گفته و روش فقه اسلامی را دربارهی مسائل مستحدثه تبیین کرده است. کتاب به قلم محمد موسوی در 376 صفحه توسط موسسه بوستان کتاب منتشر شده است.
"تدبیر 88" از جمله آثاری است که به مناسبت نامگذاری امسال به سال اصلاح الگوی مصرف منتشر شده است. بیانات مقام معظم رهبری در جمع زائران حرم رضوی با محوریت مفهوم عدالت، اصلاح الگوی مصرف، مبارزه با اسراف، نسبت میان تولید و مصرف، اسراف در سطح ملی، اسراف در سطح سازمانها و وظیفه قوه مقننه و مجریه در 60 صفحه از سوی ستاد حوزوی فرهنگسازی اصلاح الگوی مصرف به چاپ رسیده است. انتخابات، جایگاه انتصابات در کشور، موضع رهبری در انتخابات تحریک مخالفان، رفتار روسای جمهور و مسئولان آمریکایی و... از دیگر موضوعاتی است که در این کتاب به آن پرداخته شده است.
"فقه سیاسی شیعه" با هدف بررسی تحول فقه سیاسی شیعه در دوران معاصر در شش فصل و به قلم سیدکاظم باقری به نگارش درآمده است. معیارهای ثابت در فقه سیاسی شیعه با موضوعاتی مانند نصگرایی، بهره گیری از عقل و عدالت محوری، تعامل فقه سیاسی با دنیای پیرامون، سازوکارهای تحول از فقه سیاسی شیعه با موضوعاتی مانند ظرفیت هایی مانند حجیت عقل، پذیرش مقتضیات زمان و مکان، مصلحت، تحولات موضوعی، قلمرو آزاد فقهی و تحول در علم اصول، سنجش و ارزیابی این موارد در فقه سیاسی معاصر، ساحتهای بایسته تحول فقه سیاسی شیعه در دوره معاصر موضوعات و مباحث شش فصل این کتاب است. این اثر توسط انتشارات فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است.
"درس نامه آموزشی ائمه جماعات" اثری است که مرکز رسیدگی به امور مساجد با همکاری انتشارات ثقلین منتشر کرده است. کتاب حاصل هفده دوره کلاسهای آموزشی است که این مرکز در فاصله سالهای 1386 تا 1378 برای ائمه جماعات استان تهران برگزار کرده است. این کتاب مشتمل بر چهار فصل با عناوین امام جماعت و مدیریت مسجد، اصول و مبانی تبلیغ، قرآنمحور اساسی تبلیغ و پاسخ به پرسشها و شبهات معاصر درباره موضوعاتی مانند ولایت فقیه تجلی مشروعیت و مقبولیت، بحران معنویت و پیدایش عرفان نوظهور و وهابیت و شبهه افکنیهای اعتقادی شناخت اعتقادات و باورهای وهابیت و فلسفه اخلاق است.
"مبانی اندیشه های سیاسی در اسلام" با هدف ارائه مبانی فلسفی، فقهی، روش شناسانه، کلامی، قرآنی و روایی از یک طرف و طرح مهمترین و اصلیترین مسائل حوزه اندیشه سیاسی از طرف دیگر به نگارش درآمده است. جایگاه سیاست در طبقه بندی دانش اسلامی، مقایسه فلسفه اسلامی، مقایسه فلسفه سیاسی، شریعت نامه نویسی و اندرزنامه نویسی، ارتباط فلسفه سیاسی و فقه سیاسی، مبانی کلامی اندیشه سیاسی اسلامی، فقه سیاست خارجی، اجتهاد و دستگاه تفسیرگر نصوص دینی، مبانی اندیشه سیاسی در اسلام، اندیشه سیاسی اسلامی و روش شناسیهای مدرن، مبانی اندیشه سیاسی در قرآن و سنت، نظریه های مشروعیت در اندیشه سیاسی شیعه و رویارویی اندیشه سیاسی اسلامی با تجدد عناوین فصول دوازده گانه این کتاب را تشکیل می دهند. به عقیده نویسنده، اندیشه سیاسی هر اندیشمند با تلقی وی از هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و روش شناسی ارتباط دارد. اگر فقیه یا فیلسوف سیاسی در حوزههای فوق هر مبنایی به شکل خودآگاه یا ناخودآگاه اتخاذ کند، در اندیشه سیاسی اش به شکل مستقیم یا غیرمستقیم تاثیر میگذارد. کتاب فوق تالیف سیدصادق حقیقت در 292 صفحه توسط انتشارات سمت منتشر شده است.
"منشور فرهنگ از دیدگاه امام خمینی(ره)" کتابی است که با هدف شناساندن محورهای اساسی در شناخت موضوعات فرهنگی انقلاب با تکیه بر فرمایشات حضرت امام(ره) به کوشش محمدحسین جعفرزاده به نگارش درآمده است. مولف در بخش اول به تبیین مولفه های عام فرهنگی و مباحثی از قبیل توسعه فرهنگی، مبانی حاکم بر فرهنگ کشور، اهداف و چشم اندازهای فرهنگی، اصول و سیاستها و موانع و راهکارهای فرهنگی کشور میپردازد و در بخش دوم به بررسی حوزه، دانشگاه و نهادهای فرهنگی حکومت به عنوان پایگاههای تخصصی کشور در امر فرهنگسازی میپردازد. بخش نهایی کتاب نیز به فرهنگ عمومی و تبیین موضوعات مطرح در این وجه از فرهنگ کشور اختصاص دارد. این کتاب در 450 صفحه از سوی موسسه فرهنگی ولاء منتظر(عج) به چاپ رسیده است.
"سیمای مسجد در قرآن" عنوان کتاب تازه ای است که مرکز رسیدگی به امور مساجد با همکاری انتشارات ثقلین منتشر کرده است. موضوعاتی مانند: بنا، تخریب، تعمیر، حضور در مساجد، احکام، کارکردها، سیمای مسجد در ادیان ابراهیمی، مساجد مطرح در قرآن و... برخی از عناوین این کتاب است که در 11 فصل و 158 صفحه تدوین شده است.
کتاب شناخت
رونمایی
اخلاق در حجاب سیاست!
- شانزدهم آبان ماه 88 است. در پی ارسال نمابری به دفتر مدیر شبکه 4 سیما و گروه دانش این شبکه، طی تماس تلفنی با دفاتر آقایان میخواهم که همایش اخلاق و روابط بین الملل را در دستور کار گروههای گزارش و تصویر خود قرار داده و نسبت به انعکاس محتوا و مطالب آن مساعدت کنند.
- 17 آبان. خانمی که به عنوان مسئول دفتر مدیر شبکه 4 از آن سوی سیم صحبت میکند، اظهار می دارد که آقای پورحسین هنوز نامه را ندیده اند. می گوید فردا تماس بگیرید. میگویم فردا همایش آغاز میشود... قول می دهد شخصاً پیگیری کند. پیگیری را به بعدازظهر موکول میکنم.
- بعدازظهر همان روز. پس از تماسهای پی در پی بالاخره آقایی پاسخ تلفنم را می دهد که: همکاران رفته اند. فردا تماس بگیرید. تقریباً می دانم که فردایی در کار نیست. فردا همان امروز است که دیروز منتظرش بودم.
- تماس با دفتر گروه دانش و مدیریت آن (آقای عمادی) هم پاسخ مثبتی به همراه ندارد: گروه فیلمبرداری همزمان با روز برگزاری همایش برای تهیه برنامه از پیش تعیین شده ای به شهرستان می روند. بنابراین حضور گروه در همایش اخلاق و روابط بین الملل ممکن نیست... باید از شبکه 4 قطع امید کنم.
- 18 آبان است. ساعتی چند تا آغاز همایش نمانده. پیگیریها برای ارتباط با شبکه خبر و واحد مرکزی خبر نتیجه می دهد. گروه یا کمیته برنامه ریزی برای اعزام گروه خبری و تصویری در واحد مرکزی خبر تشکیل شده و آقای فرزونده نتیجه منفی واحد را اعلام میکند. آزرده میشوم و توضیح می دهم که: در وانفسای بی اخلاقیها و در برهوت رنگ باختگی فضیلتها حالا که جامعه علمی به هنجارمندی و اخلاقی شدن روابط بین الملل چشمک زده و برای تلائم اخلاق و سیاست پیشقدم شده، شما اصحاب رسانه به سادگی از کنار این مهم عبور نکنید. متوجه حساسیت من که میشود، تاکید میکند که وی در جلسه از اهمیت موضوع حمایت کرده اما سایر اعضا تعریض هایی به آن داشته اند. از جمله آنکه: مگر سیاست یا قدرت با اخلاق میتواند نسبت برقرار کند و...
در برابر اصرار من توضیحاتش را به گونه ای دیگر ادامه می دهد: سیاست و رویکرد صدا و سیما جدیداً نسبت به همایشها خیلی مثبت نیست و با توجه به مطرح شدن شعار اصلاح الگوی مصرف برگزاری همایشها را بیهوده می داند. بر تعجبم می افزاید. ظاهراً دیگر علاقه ای به ادامه بحث ندارم و فکر میکنم ارتباط طرفین با این ذهنیت که از او شنیده ام، برقرار نخواهد شد و ناگزیر از خداحافظی. البته قبل از خداحافظی او اضافه میکند که: با این حال فردا گروهی از واحد مرکزی در دانشگاه تهران حضور دارند اگر فرصت کنند سری هم به همایش خواهند زد. بیشتر به تعارف شبیه بود.
تلفن را که قطع میکنم، تاسف عمیقی وجودم را فرامی گیرد. به چه می اندیشم. در راهرو ساختمان جدید دانشکده حقوق و علوم سیاسی به پیچ وخم تاریک سیاست می اندیشم که فروغی از اخلاق ندارد. به رسانه می اندیشم که چگونه شعار زده شده و هاضمه آن از تحلیل درست و دقیق برخی مسائل از جمله فهم عمیق و واقعی "اصلاح الگوی مصرف" بازمانده و با نگاهی سطحی به ظاهر این عزم و خواسته ملی، تعریف و تحلیل خام خود را به موضوع مهمی چون اخلاق که علت و سبب بعثت حضرت قائم(عج) است، تعمیم و تسری داده است. ناخواسته به خاطر می آورم 20:30 هر شب را که غالباً حدود 10 دقیقه در خارج از گود برای نشان دادن بی اخلاقیها از بودجه ملی کشور هزینه می شود تا موجی از مخاطبان علاقمند خود را راضی و حفظ کند، البته خواست و نیاز مخاطب همیشه هم خوب و با اهمیت نیست اما بعضاً از جمله در حاشیه های حوادث و رویدادهای ورزشی تا اطلاع ثانوی میتوان آن را با اهمیت دانست و برای آن هزینه کرد و این رویکرد از منظر رسانه ملی لابد هم معقول است و هم اخلاقی !
- همایش آغاز شده است. حاضران از شمار پژوهشگران، محققان، استادان و دانشجویان علاقمند هستند و از مسئولان خبری نیست. ظریفی گفت: اگر سر و کله مسئولان پیدا می شد، حتما" دوربین صدا و سیما هم اینجا می بود زیرا مسئولان ولتی معیار همه چیز هستند، حتی اخلاق و موضوعات اخلاقی به نظر و عنایت آنها بستگی دارد.
- نوزدهم آبان و دومین روز همایش. پیگیریها همچنان نتیجه ای دربرندارد. روزنامه حیات نو را ورق می زنم. تیتر "وظیفه نخبگان چیست؟" در کنار عکس نویسنده آن توجهم را جلب میکند. کلمات و جملات این نوشته را تعقیب میکنم. شکوه و شکایت "عماد افروغ" از فضای بی اخلاقی در جامعه و در بحبوحه سیاست ورزیهای امروزین خواندنی است.... در این آشفته بازار عده ای که زمینه را برای تاخت و تاز خود مستعد میبینند با لطایف الحیلی سوار بر موج سیاست میشوند و به نحوی سوفسطایی مسلک به مسائل مینگرند؛ ویژگی سوفسطائیان این بوده است که خود را متخصص همه چیز می دانستد. ولی در هیچ چیز تخصص نداشتند. میدان دار شدن چنین افرادی موجب میشود از عقلانیت لازم دور شویم و فرد نخبه از ورود به صحنه باز بماند، یا خود را محروم کند و یا امنیت خاطر نداشته باشد. متاسفانه امروز ما در چنین فضایی قرار گرفته ایم؛ فضایی که با انواع و اقسام انگها و تهمت ها عجین شده و برخی از همان ملاکها و معیارهایی که اساس وحدت بخشی رجال سیاسی، نظام و مردم ما بوده، امروز به ابزارهای افترا و تهمت زنی تبدیل شده است.
آنچه در حال حاضر به چشم می آید، شتاب زدگی، رفتار احساسی و هیجانی، انگ و برچسب زدن و یک فضای سرشار از تهمت است که نه با رفتار عقلانی سازگار است و نه با سیاستی که در جمهوری اسلامی تعریف شده و قرار است در راستای ارزشها باشد.
واپسین فراز یادداشت دکتر افروغ نیز حکایت از واقعیت تلخی دارد که :"امروز همه نظامها به این معنا رسیده اند که با بی اخلاقیها در فضای سیاسی برخورد کنند ولی ما در برابر جو سنگین بی اخلاقی، بداخلاقی، تهمت، افترا، دروغ و حرفهای بیسند سکوت میکنیم..."
- آخرین دعوتم از رسانه ها به عنوان دبیر اجرایی همایش برای حضور در مراسم رونمایی از کتابی با عنوان "اخلاق سیاسی" اثر نیما کیانی است که مقدمه آن را دکتر محمدباقر فرشاد نوشته است. ظاهراً رسانه ملی به دلیل آنکه اعلام نشده با حضور کدامیک از مسئولان رونمایی خواهد شد، دلیل یا رغبتی برای حضور و پوشش خبری و تصویری آن ندارد. راستش را بخواهید با هماهنگی دکتر خواجه سروی قرار بود آقای خرمشاد و دکتر حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی متفقاً در مراسم حضور داشته باشند اما هر دو تا دقایقی به زمان رونمایی دقیقاً مشخص نبود که آیا خواهند توانست در مراسم حضور یابند یا نه!!
آقای وزیر از ظهر تا ساعت 18 چندین بار قرار حضور خود را تایید و مجدداً منتفی اعلام کرد و بالاخره زیر باران پاییزی عصر سه شنبه در مقابل ساختمان دانشکده حقوق از اتومبیل خود پیاده شد و دقایقی را در تالار شیخ انصاری میهمان همایش شد. از ظاهر امر پیدا بود که ایشان درباره کتاب، نویسنده، موضوع، مضامین و محتوای کتاب خالی الذهن است. یاد پاسخهای ایشان به سوالاتی درباره آخرین فیلمی که ایشان دیده و موسیقیهای مورد علاقه ایشان می افتم و دیگر چندان تعجب برانگیز نیست که در پایان مراسم رونمایی و اهدای جایزه به نویسنده کتاب، نسخه ای از کتاب را درخواست میکنند تا با خود ببرند و لابد از محتوای آن باخبر شوند!!
با خروج وزیر از تالار، جلسه به حالت تنفس درمی آید. در همین حال دکتر فرشاد نویسنده مقدمه و دیباچه کتاب وارد سالن میشود و با پایان مراسم مواجه میشود. شاید به سختی ناخشنودی خود را از این قضیه پنهان میکند... اما دکتر دیر آمده اند و حالا کتاب "اخلاق سیاسی" رونما شده است. دوگانه ای که خود در مقدمه به چراهایی پیرامون آن اشاره کرده و سوال بنیادینی را مطرح میکند که موانع اخلاقی شدن سیاست کدام اند؟ او در مقام پاسخ ، در جا زدن و خارج نشدن از تعریف ماکیاولیستی از سیاست را مهمترین و اصلیترین موانع برقراری رابطه طبیعی بین اخلاق و سیاست معرفی میکند و با یادآوری تحول در ماهیت قدرت، دولت، حکومت و سیاست مینویسد :"در جهان امروز سیاست کسب، حفظ و بسط قدرت از هر طریق و شیوه ای نیست. امروزه سیاست یعنی کسب، حفظ و بسط قدرت از طریق قانون و در چارچوب اصول و قواعد دموکراسی، ذیل نظارت دائم، مستمر و همگانی مردم و نهادهای سیاسی و مدنی متنوع و فراوان موجود که ضامن رعایت حقوق و منافع عمومی و ملی در اعمال قدرت توسط حاکمان هستند و همه اینها یعنی بازگشت اخلاق به سیاست ولی از طریق قانون... اینجاست که باز تعریف سیاست و اخلاق و نیز تامل در نسبت بین آنها ضرورت مییابد. برای باز تعریف نسبت اخلاق و سیاست باید به باز تعریف سیاست و قدرت مبتنی بر شرایط متحول شده امروزین و براساس تجربیات عصر مدرنیته و مطالبات دوران پست مدرن و خلاءهای موجود مبادرت ورزید. در پرتو چنین بازخوانی روشن میشود که چگونه با رفع مانع "تعریف نادرست موجود از سیاست"، اخلاق و سیاست بهطور طبیعی به هم نزدیک شده و مکمل یکدیگر میشوند، چرا که در حالت طبیعی زندگی اجتماعی انسان، سیاست را گریزی از اخلاق نیست و اخلاق نیز جزئی جداناپذیر از سیاست محسوب میشود."
مقدمه کتاب نگاه دو ساحتی به حضور اخلاق در رویکرد انقلاب اسلامی ایران دارد و ساحت داخلی را از ساحت روابط بین الملل تفکیک میکند و دومی را کمتر و اساساً کند و نامحسوستر می داند اگرچه اولی نیز علی رغم آنکه از رسالت فرهنگی و معنوی انقلاب و ارزشهای نظام اسلامی متاثر شده، حداقل این روزها چندان فروغ چشمگیری ندارد!
به هرحال کتاب با موضوعی داغ و با ظهوری تازه که چند روزی از تولد آن نمیگذرد، بسیار خواندنی است. عناوین جدی فصول ششگانه کتاب رغبت خواننده را دو چندان می کند تا درباره یکایک آنها بخواند و بکاود:
1. اخلاق سیاسی از منظر اسلام
2. اخلاق سیاسی از منظر اسلام معاصر
3. اخلاق سیاسی و سیاستگذاری
4. اخلاق سیاسی و پیشرفت
5. اخلاق سیاسی و اندیشه های سیاسی
6. اخلاق سیاسی و رویکرد جهان شمول.
روششناسی کتاب به طرز جالبی از تمامی رویکردها و روشهای موجود تاریخی، روایی، کلامی و فلسفی، فقهی و حقوقی و نیز رویکرد مدرن بهره برده است.
کتاب صرف نظر از رویکرد تئوریک و طرح مباحث نظری، در ساحت عملی سه مولفه کلیدی ایستارها و هنجارها، قدرت سیاسی و مدیریت جامعه را در فصل سوم تبیین و رابطه بایدها و نبایدها و اجرای قانون عادلانه و تصمیمگیری در حوزه سیاست را بازکاوی میکند. سوîال محوری در این فصل آن است که حدود مداخله قدرت سیاسی و مهمترین نهاد هدایت قدرت یعنی دولت در اخلاق تا کجاست؟ آیا دولت مستقلاً باید مجموعه ارزشها و هنجارها را تعیین کند و منابع را براساس این ارزش گذاری تخصیص دهد؟ یا این که این امر برعهده حوزه عمومی است؟ آیا این حوزه عمومی است که موثرترین دسته بندیها و صورت بندیهای موجود درباب ارزشها و تکالیف را از بطن جامعه استخراج میکند و در اختیار دولت قرار می دهد؟
اما موقعیت اخلاق سیاسی در گفتمان جهانی شدن دغدغه مکرر کتاب است که آیا پایه های مشترکی برای اخلاق جهان شمول سیاسی میتوان یافت؟ در پاسخ به این سوال تاکید محتوا و مضامین کتاب بر یافتن راه کارهایی برای تداوم گفت وگوی میان حوزه های فرهنگی - تمدنی در گفتمان مزبور است. نه به معنای نفی تفاوتها بلکه به معنای افزایش تعاملات به نفع اشتراکات و به اشتراک گذاشتن فهم خود از حقیقت با دیگران.
بالاخره اخلاق و سیاست در سپهر دین، بازخوانی اخلاق سیاسی از منظر امام علی(ع)، سیاست و اخلاق در اندیشه امام خمینی(ره)، نسبت اخلاق و سیاست در آینه چرخشهای پارادایمی، اخلاق دشمنی، وحشت محصول قدرت پیش بینی ناچیز، شرایط اخلاقی رشد اقتصادی، انسان اخلاقی و جامعه غیراخلاقی، عصر مدرن و انحطاط اخلاق سیاسی، کدام سیاست؟ کدام اخلاق؟ درآمدی بر اخلاق در اندیشه سیاسی جدید، مروری بر نظریه های علم اخلاق، یاد دموکراسی در بادبان کشورهای در حال توسعه و کتابشناسی اخلاق سیاسی برخی از مهمترین عناوین و مطالب این کتاب است که خواننده آن میتواند بهره های متفاوت و متنوعی از آن برگیرد. و سرانجام اینکه :"اخلاق سیاسی" در شمارگان 2000 نسخه از سوی دفتر برنامه ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به بازار نشر آمده و انجمن ایرانی روابط بین الملل بانی رونمایی آن در همایش اخلاق و روابط بین الملل شده است که باید این اتفاق را به فال نیک گرفت.
تبلیغات
