اسلام گرایی سیاسی در ترکیه
آرشیو
چکیده
متن
غالب کارشناسان معتقدند که مسئله ترکیه و به ویژه تجربه اسلام سیاسی در این کشور اهمیتی ویژه در جهان اسلام و غنا بخشی به تجارب جنبش های اسلامی دارد.
تجربه اسلام سیاسی در ترکیه به همان اندازه که از حیث مطالعه و بررسی ابعاد پیروزی و ناکامی هایش حائز اهمیت است، از حیث الگو گیری و درس گیری از آنان نیز اهمیت دارد.
غلب جنبش های اسلامی از آغاز ظهور خود اعلام کرده اند که خاستگاه اصلی اشان اسلام است و هم او است که بر پایه ریزی نظام سیاسی نمونه و ایده آل توانایی دارد و هم او است که از پیش الگوی فرهنگی را پدید آورده که نه تنها بر افرادی که بر آن گردن نهادند، تاثیر نهاده است که بر همه جهان تاثیری روشن بر جای نهاده است.
در این سیاق، ترکیه یکی از کشورهایی است که اهتمام پژوهشگران و مطالعه گران مسائل جنبش های اسلامی را به خود معطوف داشته است. زیرا این کشور اسلامی، هنوز هم نماد تمدن و تاریخ خلافت عثمانی است که قرنها تداوم داشته و سلطنت خود را بر بسیاری از مناطق جهان اسلام بسط داده بود.
فروپاشی ناگهانی اتحاد جماهیر شوروی و سقوط دیوار برلین در سال 1986 نشانه حتمیت بروز تحولات و تغییراتی در نقشه جغرافیای سیاسی جهان بود که نشانه های آن از همان زمان شکل گرفت و ظهور یافت و مظاهر و اشکال متعددی یافت.
آهنگ تحولاتی که با این پدیده های جهانی همزمان شد به طرز قابل توجهی رو به تندی نهاد و شکاف های عمیقی در کمر بندهای قدرت های مسلط بر جهان آشکار شد و از پس آن موج تندی از تحرکات به رهبری غرب امپریالیست از راه رسید. همه اینها یک هدف را تعقیب میکردند و آن ایجاد ساختار جدیدی بود که به تمدن غرب امکان جهت دهی و دستکاری در نقشه جغرافیای سیاسی را از راه برانگیختن واکنش ها و برای تحقق فروپاشی ها در طرف شرق می بخشید تا در نتیجه این فرایند، دیگران زیر سایه و سلطه و سیادت غرب در آیند و هیچ قدرت رقیب تازه ای در براب غرب سر بر نیاورد.
طبعآ اسلام از آن رو که حامل نظامی از ارزشها و اندیشه هایی است که میتواند یکه تازی غرب سرمایه داری را در جهت دهی امور جهان تهدید کند و به پیروان خود قدرت پر کردن خلاهای قدرت و بالا رفتن از نردبان قدرت را ببخشد به عنوان دشمن جایگزین کمونیسم معرفی شد و نیروهای امپریالیست غربی آن را به جای دشمن دیرینه شکست خورده خود نشاندند.
در غرب هم، کسانی بر آن بوده اند که اسلام، رقیب نخست غرب است؛ رقیبی که در درون خود مؤلفه هایی از قدرت و امکانات آبادانی جهان را دارد و می تواند بنیان تمدن غرب را تهدید کند و بر سر حاکمیت بر جهان با غرب وارد نزاع شود. به این ترتیب، غرب، راه رویارویی و توطئه گری ضد این قدرت سرکش اسلامی «راه» را برگزید و بر همین مبنا، برنامه ریزی کرد.
تجربه اسلام سیاسی در ترکیه به همان اندازه که از حیث مطالعه و بررسی ابعاد پیروزی و ناکامی هایش حائز اهمیت است، از حیث الگو گیری و درس گیری از آنان نیز اهمیت دارد.
غلب جنبش های اسلامی از آغاز ظهور خود اعلام کرده اند که خاستگاه اصلی اشان اسلام است و هم او است که بر پایه ریزی نظام سیاسی نمونه و ایده آل توانایی دارد و هم او است که از پیش الگوی فرهنگی را پدید آورده که نه تنها بر افرادی که بر آن گردن نهادند، تاثیر نهاده است که بر همه جهان تاثیری روشن بر جای نهاده است.
در این سیاق، ترکیه یکی از کشورهایی است که اهتمام پژوهشگران و مطالعه گران مسائل جنبش های اسلامی را به خود معطوف داشته است. زیرا این کشور اسلامی، هنوز هم نماد تمدن و تاریخ خلافت عثمانی است که قرنها تداوم داشته و سلطنت خود را بر بسیاری از مناطق جهان اسلام بسط داده بود.
فروپاشی ناگهانی اتحاد جماهیر شوروی و سقوط دیوار برلین در سال 1986 نشانه حتمیت بروز تحولات و تغییراتی در نقشه جغرافیای سیاسی جهان بود که نشانه های آن از همان زمان شکل گرفت و ظهور یافت و مظاهر و اشکال متعددی یافت.
آهنگ تحولاتی که با این پدیده های جهانی همزمان شد به طرز قابل توجهی رو به تندی نهاد و شکاف های عمیقی در کمر بندهای قدرت های مسلط بر جهان آشکار شد و از پس آن موج تندی از تحرکات به رهبری غرب امپریالیست از راه رسید. همه اینها یک هدف را تعقیب میکردند و آن ایجاد ساختار جدیدی بود که به تمدن غرب امکان جهت دهی و دستکاری در نقشه جغرافیای سیاسی را از راه برانگیختن واکنش ها و برای تحقق فروپاشی ها در طرف شرق می بخشید تا در نتیجه این فرایند، دیگران زیر سایه و سلطه و سیادت غرب در آیند و هیچ قدرت رقیب تازه ای در براب غرب سر بر نیاورد.
طبعآ اسلام از آن رو که حامل نظامی از ارزشها و اندیشه هایی است که میتواند یکه تازی غرب سرمایه داری را در جهت دهی امور جهان تهدید کند و به پیروان خود قدرت پر کردن خلاهای قدرت و بالا رفتن از نردبان قدرت را ببخشد به عنوان دشمن جایگزین کمونیسم معرفی شد و نیروهای امپریالیست غربی آن را به جای دشمن دیرینه شکست خورده خود نشاندند.
در غرب هم، کسانی بر آن بوده اند که اسلام، رقیب نخست غرب است؛ رقیبی که در درون خود مؤلفه هایی از قدرت و امکانات آبادانی جهان را دارد و می تواند بنیان تمدن غرب را تهدید کند و بر سر حاکمیت بر جهان با غرب وارد نزاع شود. به این ترتیب، غرب، راه رویارویی و توطئه گری ضد این قدرت سرکش اسلامی «راه» را برگزید و بر همین مبنا، برنامه ریزی کرد.