سیمای موعود در قرآن

اشاره:
سیمای درخشان ائمه هدی (ع) در قرآن کریم، همواره روشنگر راه شیعیان و پیروان ایشان بوده و هست و در این میان آیات مربوط به موعود آخرالزمان (ع) دریای نوری است که تلالؤ آن افق های آینده جامعه بشری را آشکار می کند و به قلب مؤمنین اطمینان می بخشد .
در این رهاورد قطره ای از این دریا را هدیه به پیشگاهش می کنیم . از هرجزء قرآن کریم یک آیه که براساس روایات درباره آن وجود مقدس است همراه با حدیثی از امامان معصوم (ع) استخراج کرده ایم .
(11)
«و یقولون لولآ انزل علیه آیة من ربه فقل انما الغیب لله فانتظروا انی معکم من المنتظرین » (1) .
و گویند چرا آیتی از پروردگارش بر او نازل نمی شود، پس بگو همانا غیب مخصوص خداوند است; پس منتظر باشید که من نیز از منتظران هستم .
امام صادق (ع) فرمود:
المتقون شیعة علی (ع) والغیب فهوالحجة القائم (ع) (2) .
«متقون » شیعیان علی (ع) هستند و «غیب » آن حجت قائم (ع) است .
(12)
«و لئن اخرنا عنهم العذاب الی امة معدودة لیقولن ما یحبسه » (3) .
و چنانچه عذاب را تا هنگام معینی به تاخیر اندازیم گویند چه چیز موجب تاخیر عذاب شده است؟
حضرت صادق (ع) فرمود:
العذاب خروج القائم (ع) والامة المعدودة اهل بدر و اصحابه (4) .
«عذاب » خروج قائم (ع) است و «امة معدوده » اهل بدر و اصحاب آنند .
(13)
«و ذکرهم بایام الله » (5) .
و روزهای خدا را به یاد آنها بیاور .
حضرت امام باقر (ع) فرمود:
ایام الله عزوجل ثلاثة: یوم یقوم القائم (ع) و یوم الکرة و یوم القیامة (6) .
«ایام الله » سه تاست: روزی که قائم (ع) قیام می کند و روز رجعت و روز قیامت .
(14)
«و لقد آتیناک سبعا من المثانی والقرآن العظیم » (7) .
و ما هفت آیت مثانی (سبع مثانی) و قرآن عظیم را بر تو نازل کردیم .
حضرت امام صادق (ع) فرمود:
ان ظاهرها الحمد و باطنها ولد الولد والسابع منها القائم (ع) (8) .
ظاهر آن سوره حمد است و باطن آن فرزند فرزند و هفتمین آنها حضرت قائم (ع) است .
(15)
«عسی ربکم ان یرحمکم و ان عدتم عدنا و جعلنا جهنم للکافرین حصیرا» (9) .
امید است پروردگارتان باز بر شما مهربانی کند و چنانچه باز به عصیان و گناه بازگردید ما هم به عقوبت شما بازگردیم و جهنم را زندان کافرین قرار دهیم .
امام صادق (ع) فرمودند:
«عسی ربکم ان یرحمکم » ای ینصرکم علی عدوکم (ثم خاطب بنی امیة) «و ان عدتم عدنا» یعنی عدتم بالسفیانی عدنا بالقائم من آل محمد (ع) «و جعلنا جهنم للکافرین حصیرا» ای حبسا یحضرون فیها (10) .
«امید است پروردگارتان بر شما مهربانی کند» ; یعنی شما را بر دشمنانتان پیروز کند سپس خطاب به بنی امیه فرمود: «چنانچه به عصیان و گناه برگردید ما هم به عقوبت شما برگردیم » ; یعنی به وسیله سفیانی بازگردید و ما به وسیله قائم آل محمد (ع) بازگردیم و «جهنم را زندان کافران قرار دهیم » ; یعنی زندانی که در آن محصور بمانند .
(16)
«یعلم مابین ایدیهم و ما خلفهم ولا یحیطون به علما» (11) .
خداوند از آنچه بر خلایق گذشته و از آنچه در آینده می گذرد خبر دارد و هیچ کس را به او احاطه و آگاهی نیست .
امام صادق (ع) فرمودند:
«ما بین ایدیهم » ما مضی من اخبار الانبیاء «و ما خلفهم » من اخبار القائم (ع)» (12) .
«آنچه بر آنان گذشته » ; یعنی آنچه از اخبار و جریانات پیامبران گذشته است و «آنچه در آینده خواهد آمد» ; یعنی آنچه از اخبار حضرت قائم (ع)» خواهد آمد .
(17)
«و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون » (13) .
و به راستی که ما پس از نوشتن در ذکر در زبور نیز نگاشتیم که البته بندگان صالح من زمین را به ارث خواهند برد .
امام صادق (ع) فرمودند:
«الکتب کلها ذکر (الله)، «ان الارض یرثها عبادی الصالحون » قال: القائم (ع) و اصحابه (14) .
کتابها همه «ذکر» خدایند (کتابهای آسمانی)، [اما اینکه فرمود:] «البته زمین را بندگان صالح من به ارث خواهند برد» . منظور حضرت قائم (ع) و اصحاب اویند .
(18)
«و عد الله الذین آمنوا منکم و عملوا الصالحات لیستخلفنهم فی الارض کما استخلف الذین من قبلهم و لیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم و لیبدلنهم من بعد خوفهم امنا یعبدوننی لا یشرکون بی شیئا و من کفر بعد ذلک فاولئک هم الفاسقون » (15) .
خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده اند و عمل صالح انجام می دهند وعده کرده است که آنها را در زمین جانشین قرار خواهد داد; همانطور که پیشینیان آنها را جانشین قرار داد و دین و آئینی را که برای آنان پسندیده پابرجا و ریشه دار خواهد ساخت و ترس آنها را به امنیت و آرامش تبدیل می کند، (آنچنان) که تنها مرا عبادت می کنند و به من شرک نمی ورزند و کسانی که پس از آن کافر شوند، آنها فاسقانند .
امام صادق (ع) فرمودند:
«وعدالله . . . من قبلهم » . . . نزلت فی علی ابن ابیطالب (ع) و الائمة من ولده (ع)، «ولیمکنن . . . یشرکون بی شیئا» . . . عنی به ظهورالقائم (ع) (16) .
[اینکه فرمود:] «وعده می دهد خدا به کسانی از شما که ایمان آورده اند و عمل صالح انجام می دهند که آنها را جانشین کند همانطور که پیشینیان آنها را کرد» درباره امیرالمؤمنین (ع) و ائمه فرزندان او (ع) نازل شده است، و [اینکه فرمود:] «قدرت می دهد دینی را که برای آنها پسندیده شده و ترس آنها را تبدیل به امنیت می کند، مرا عبادت می کنند و به من شرک نمی ورزند» درباره ظهور قائم (ع) است .
(19)
«الملک یومئذ الحق للرحمن و کان یوما علی الکافرین عسیرا» (17) .
فرمانروای حق در آن روز خداوند مهربان است و آن روز بر کافران سخت خواهد بود .
معصوم (ع) فرماید:
ان «الملک للرحمن » الیوم و قبل الیوم و بعد الیوم و لکن اذا قام القائم (ع) لم یعبد الا الله عزوجل » (18) .
محققا فرمانروایی آن روز و قبل از آن و بعد از آن برای خداست، اما وقتی قائم ظهور نماید به جز خدای بزرگ عبادت نخواهد شد .
(20)
«امن یجیب المضطر اذا دعاه و یکشف السوء و یجعلکم خلفاء الارض ءاله مع الله قلیلا ما تذکرون » (19) .
آن کیست که دعای بیچاره مضطر را به اجابت می رساند و رنج را برطرف می کند و شما را جانشین قرار می دهد؟ آیا خدایی با خداوند یکتا هست؟ اندکی از شما متذکر شوند .
حضرت صادق (ع) فرمودند:
ان قائمنا اذا خرج دخل المسجد الحرام و یستقبل القبلة و یجعل ظهره الی المقام یصلی رکعتین ثم یقوم فیقول: یا ایهاالناس: انا اولی الناس بآدم (ع) ; ایها الناس انا اولی الناس بابراهیم (ع) ; ایها الناس انا اولی باسماعیل (ع) ; ایها الناس انا اولی بمحمد (ص) . ثم رفع یده الی السماء و یدعو و یتضرع حتی یقع علی وجهه و هو قول الله عزوجل «امن یجیب . . . تذکرون » (20) .
محققا حضرت قائم (ع) وقتی خروج کند در مسجد الحرام داخل می شود و رو به کعبه و پشت به مقام دو رکعت نماز می گزارد سپس می ایستد و می گوید:
ای مردم! من نزدیک ترین مردم به آدم (ع) هستم .
ای مردم! من نزدیک ترین مردم به ابراهیم (ع) هستم .
ای مردم! من نزدیک ترین مردم به اسماعیل (ع) هستم .
ای مردم! من نزدیک ترین مردم به محمد (ص) هستم .
سپس دست را به آسمان بلند می کند و دعا می کند و تضرع می نماید تا این که به روی خود می افتد و این گفته خداست: «امن یجیب المضطر اذا دعاه . . .» .
پی نوشت ها:
× شایان ذکر است که در شماره 35 موعود قسمت چهارم این سلسله مقالات به اشتباه به جای قسمت سوم به چاپ رسیده است .
1 . جزء 11، سوره یونس (10)، آیه 20 .
2 . کمال الدین و تمام النعمه، ج 2، ص 340 .
3 . جزء 12، سوره هود (11)، آیه 8 .
4 . کتاب الغیبه، ص 127 .
5 . جزء 13، سوره ابراهیم (14) آیه 5 .
6 . معانی الاخبار، ص 365 .
7 . جزء 14، سوره حجر (15)، آیه 87 .
8 . تفسیر عیاشی، ج 2، ص 250 .
9 . جزء 15، سوره اسراء (17) آیه 8 .
10 . تفسیر قمی، ج 2، ص 14 .
11 . جزء 16، سوره طه (20)، آیه 110 .
12 . تفسیر قمی، ج 2، ص 62 .
13 . جزء 17، سوره انبیاء (21)، آیه 105 .
14 . تفسیر قمی، ج 2، ص 77 .
15 . جزء 18، سوره نور (24) آیه 55 .
16 . تاویل الایات الظاهرة، ص 368 .
17 . جزء 19، سوره فرقان (25)، آیه 26 .
18 . تاویل الایات الظاهرة، ص 372 .
19 . جزء 20، سوره نمل (27)، آیه 62 .
20 . تاویل الایات الظاهره، ص 402 .