شاهنامه نویسی و شاهنامه سرایی در ایران باختری (سده چهارم و پنجم هجری)
آرشیو
چکیده
ادبیات حماسی ایران در گذر از دوران پارتی و ساسانی به ایران پس از اسلام به دو شاخه خاوری و باختری تقسیم می شود. از آثار حماسی ایران باختری در سده های نخستین اسلامی اطلاعی در دست نیست اما شهمردان بن ابی الخیر در کتاب نزهت نامه علائی سه اثر حماسی سرودنامه پهلوی، شاهنامه پیروزان و گردنامه رستم لارجانی را معرفی می کند که در آغاز سده پنجم هجری در غرب ایران به وجود آمده اند. پیروزان اثر خود را از زبان پهلوی به فارسی دری ترجمه کرده و دو دوره پادشاهی پیشدادیان و کیانیان را همراه با داستانهای بسیاری از رستم و فرامرز آورده است. از نظر ساختارشناسی نیز شاهنامه پیروزان ساختاری همانند ساختار روایتهای اوستایی و متون پهلوی دارد که در شاهنامه ابوالمؤیدی نیز بازتاب یافته است. گردنامه رستم لارجانی نیز احتمالاً صورت منظوم شاهنامه پیروزان به همراه تاریخ محلی ایران باختری تا زمان شاعر و به زبان گورانی بوده است که می تواند سرچشمه روایتهای حماسی به جای مانده به زبان گورانی در غرب ایران باشد.Shahname Writing and Shahname Composing in Western Iran (Fourth and Fifth Centuries AH)
Iranian epic literature during the Parthian and Sassanid eras to post-Islamic Iran is divided into two branches, East and West. There is no information about the epic works of Western Iran in the first centuries of Islam, but Shahmardan Ibn Abi al-Khair in his book Nozhatnameh Alaei introduces three epic works of Pahlavi's poem, Shahname of Piroozan and Rostam Larjani's book that appeared in the beginning of the fifth century AH in western Iran. Piroozan translated his work from Pahlavi language into Dari Persian and brought the two periods of Pishdadian and Kianian kingdoms along with many stories by Rostam and Faramarz. From a structural point of view, the Shahname of the Piroozan has a structure similar to the structure of Avestan narratives and Pahlavi texts, which is also reflected in the Shahname of Abolmoayedi. Rostam Larjani's book was probably the poetic form of Shahname Piroozan along with the local history of western Iran up to the time of the poet and in Gorani language, which can be the source of epic narrations left in Gorani language in western Iran.
تبلیغات
