گوهر اخلاص و کار مضاعف
آرشیو
چکیده
متن
در آغاز هر سال همراه با تحول طبیعت و تحویل سال، زمینه تغییر و تکامل فراهم می‌شود و بسیارى به فکر اصلاح و تحول در خویش می‌افتند. گویا انسان‌ها هم از کهنگى و فرسودگى می‌گریزند و می‌خواهند اندیشه و اخلاق و رفتار و ظاهر و باطن کهنه و غبار گرفته و جامه آلوده را از جان و تن درآورند و فکرى نو، اخلاقى نو، رفتارى نو، در ذهن و زندگى پدید آورند و مواضع و اخلاق و اقدامات و گفتار خویش را تنظیم کنند و همراه با شست و شوى خانه و اثاث زندگی، روح و جان خویش را پاک و پاکیزه سازند و طراوت و تازگى بخشند.
تحول در طبیعت و دگرگونى در حال و هواى زمین، طبق سنّت الهى هر سال تکرار می‌شود و انسان با الهام و علم و اراده، قرن‌هاست که در تحولات مثبت و منفى محیط زیست و زندگى نقش ایفا می‌کند. انسان از طریق کشاورزی، نهال‌کاری، جنگل‌کاری، صنعت و مهار آب و آتش و باد و خاک، تحولات شگفت‌انگیز و فراوانى در جهان پدید آورده است. خداى بزرگ، توانایى تسخیر و فتح و تغییر و تولید جدید در نظام طبیعت را به انسان هدیه کرده است. دانش، تفکر، مهارت و ابزارهاى صنعتی، انسان را در فتح زمین و کشف و ساخت پدیده‌هاى نوین یارى می‌کند.
کشاورزی، رام‌سازى و پرورش حیوانات، کاشت و داشت انواع درخت و گل و گیاه، ساخت خانه و کارخانه و سدّ و صنایع سنگین و سبک و کشتى و هواپیما و ماهواره، همه جلوه‌هاى تحول آفرینى انسان در زمین و هوا و دریاست.
انسان تن خویش را هر روز با آرایش و پیرایش و ورزش دگرگون می‌سازد و در ظاهر و قد و قیافه خود با بهره‌گیرى از انواع لباس و لوازم آرایشى و پیرایشی، تغییر و دگرگونى ایجاد می‌کند و با عوامل بیمارى می‌جنگد.
ولى همین آدمیزاده که اعماق دریا و اوج فضا و دل کوه‌ها را فتح کرده و تغییر می‌دهد، از ایجاد دگرگونى در روح و روان خویش و کنترل خواسته‌ها و آرمان‌ها و نگاه‌هاى خود ناتوان است! راهکارها و ابزارها و شیوه‌هاى اصلاح اندیشه و اخلاق و رفتار خویش را نیاموخته و یا بد فراگرفته است. حیران و سرگردان است که چه کند تا عادات و اخلاق و اندیشه و آرمان‌هاى نادرست و ناقص و نامطلوب را کنار نهد.
راستى چگونه خویش را تغییر دهیم؟ چه تغییراتى در اندیشه و آرمان‌ها و اخلاق و رفتار خویش باید ایجاد کنیم؟ هم اکنون در کدام نقطه اخلاقی، علمی، عاطفى و معنوى قرار داریم؟ نقطه اوج کمال اخلاق و عرفان و دانش و بینش و قدرت اراده انسان کجاست؟ چه راهکار و چه راهنمایى براى این تحول انسانى و انقلاب عقیدتى و اخلاقى وجود دارد؟
بشر، انقلاب کشاورزی، انقلاب صنعتی، انقلاب اجتماعى و تغییر رژیم‌ها و دولت‌ها را هر روز در جهان تجربه می‌کند و بارها تکرار کرده است و در هر انقلاب گامى به سوى آرمان‌ها و نیازهاى خویش پیش نهاده و گاه فرسنگ‌ها از اهداف و مصالح خود دور شده است. مشکل کجاست؟
ظاهراً مشکل اینجاست که نقطه شروع را رعایت نکردیم. سازندگى و تحول باید از روح انسان‌ها آغاز شود نه از تن و طبیعت و جامعه و محیط بیرونی! بدون خودسازی، بدون جهاداکبر ، بدون ایمان و اصلاح نفس سرکش، بدون توحید و اخلاص و بدون یک انقلاب بزرگ علیه خویشتن حیوانی، انسان هیچ‌گاه احساس رضایت و آرامش نمی‌کند. پیشرفت‌هاى علمى و صنعتى و اقتصادى و اجتماعى بدون «جهاد اخلاقی» ابزارى براى فقر و فساد و تبعیض بیشتر می‌شود.
آری، انسان به همه این تغییر و تحولات بیرونى نیاز دارد. جهاد کشاورزی، جهاد سازندگی، جهاد صنعتی، جهاد خودکفایی، جهاد دفاعی، جهاد دانشگاهی، جهاد فرهنگى و آموزشی، همه و همه مورد نیاز انسان‌ها و کشورهاست، ولى اولین و مهم‌ترین و دشوارترین و مفیدترین جهاد براى بشریت، «جهاد خودسازی»، «جهاد اکبر»، «جهاد عقیدتى و اخلاقی» است. شناخت دشمنان نامرئى و درونى و مهار و کنترل آنان، بزرگ‌ترین پیروزى انسان‌ها و کشورهاست. رسول گرامی9 فرمود: «اعداء عدوک نفسک التى بین جنبیک[1]؛ دشمن‌ترین دشمنت، همین دشمن درونى توست».
بدون «همت مضاعف و کار مضاعف» در راستاى تقویت «ایمان» و «اخلاص» و «اخلاق»، مشکل سیاست و اقتصاد و اشتغال و اعتیاد و بیکارى و بهداشت حل نخواهد شد.
اندیشه آسمانى امام خمینی1 و یاران فداکار او، بزرگ‌ترین تحول سیاسى را در قرن ما پدید آورده و کشور را از شر استبداد داخلى و استکبار خارجى رهایى بخشید. این انقلاب بزرگ آسمانی، مولود «ایمان خمینی» و «اخلاص بسیجی» است. فرهنگ «عرفان سرخ»، فرهنگ «توحید و جهاد» و فرهنگ «خمینى و بسیجی»، داروى دردها و حلال مشکلات همیشگى ایران و جهان است.
نقش اخلاص
بیکارى و کم‌کارى و دون همتى و سازشکارى و فقر و فساد و بی‌عدالتى و اعتیاد و جنگ و نزاع همیشگی، مولود کمبود ایمان و اخلاص و معلول فقر فرهنگى است. به هر نسبت که «ایمانِ» خمینى و «اخلاصِ» بسیجى در دولت و ملت تقویت شود، قله‌هاى پیروزى بیشتر و بهتر فتح خواهد شد. در جوامع دینی، «وجدان کار» و «اتقان کار» تنها در سایه اخلاص در اندیشه و اخلاص در عمل پدید می‌آید. همت در «سازندگی» و «عدالت» جز در سایه «اخلاص» و انگیزه‌هاى معنوى به دست نمی‌آید.
پیشرفت در «خدمت رسانی» جز در پرتو «اخلاص» و قصد قربت دست یافتنى نیست.
«عدالت»، مولود اخلاص و ایمان مدیران و مسئولان و اکثریت مردم کشورهاست و در زایشگاه کفر و نفاق و شرک هیچ‌گاه نوزادى با هویت «پیشرفت اسلامی» و «عدالت» تولد نخواهد یافت.
اخلاص در برنامه‌ریزی، اخلاص در سیاست‌گذاری، اخلاص و قصد قربت در تخصیص بودجه، اخلاص در داورى و ارزیابی، اخلاص در پژوهش، اخلاص در نگارش، اخلاص در آموزش، اخلاص در تحصیل و تدریس، اخلاص در تولید و توزیع، اخلاص در سکوت و سخن و اخلاص در تبلیغ و گزارش و تولیدات رسانه‌اى نیاز امروز جامعه است.
کمیت‌گرایی، حجم‌گرایی، مصرف‌گرایی، تظاهر و ریاکاری، خودنمایی، حرام‌خواری، سازش‌کاری، مدرک فروشى و غفلت از دشمنان داخلى و خارجی، همه پیامد ضعف ایمان و اخلاق و اخلاص است.
«خودسازى ایمانى و اخلاقی» کمبود بزرگى است که تا انسان در زیر باران وحى قرار نگیرد و خورشید آیات الهى و سخنان اهل بیت: بر جانش نتابد، کمال مطلوب و کعبه مقصود را نخواهد یافت.
انسان روزى به آرامش می‌رسد که در جایگاه محبوب و مطلوب آفریننده هستى قرار گیرد؛ روزى که روح و روانش از خدا خشنود و خداوند از او و رفتارش راضى باشد.
)یا أَیّتُهَا النّفْسُ الْمُطْمَئِنّةُ ارْجِعی إِلى رَبِّکِ راضِیَةً مَرْضِیّةً فَادْخُلی فی عِبادی وَ ادْخُلی جَنّتی[2](؛
«هان اى روح آرامش گرفته! به سوى پروردگار خویش بازگرد، تو خشنود و او خشنود، در جمع بندگانم درآى و در بهشتم وارد شو».
پیامبر گرامی9 انسان مطلوب و محبوب‌ترین مؤمنان را چنین معرفى کرده است:
«احبّ المؤمنین الى الله من نصب نفسه فى طاعة الله و نصح لأمّة نبیّه و تفکر فى عیوبه و ابصر و عقل و عمل؛[3] محبوب‌ترین مؤمنان نزد خداوند، کسى است که خویش را در طاعت الهى به رنج افکند و خیرخواه امت پیامبرش باشد و در عیب‌هاى خویش بیاندیشد و بصیرت پیدا کند و خود را از رفتار نادرست بازدارد و به کارهاى خوب بپردازد».
راهکار انقلاب درونى و خودسازی
اساسی‌ترین تغییر در جهان، تحول در درون انسان‌ها، روح انسان‌ها و قلب افراد و جوامع انسانى است. تغییر افکار و اندیشه‌ها، آرمان‌ها، نگاه‌ها و اخلاق و رفتار آدم‌هاست. «ایمان» گام نخستین در این حرکت معنوى و «اخلاص» و «یقین» گام‌هاى میانى و عالى در روند خودسازى و تحول روحى است.
ساختن جهانى امن‌تر، سالم‌تر، زیباتر، اخلاقی‌تر و با آرامش و آسایش بیشتر، نیاز به تغییر و تحول در درون افراد و جوامع انسانی دارد. تحول عقیدتى و اخلاقی، نیاز نخستین و فوری‌ترین نیاز امروز انسان‌هاست. همت آسمانى و کار و خدمت انسانی، بدون ایمان و تحول درونى امکان‌پذیر نیست. دروازه‌هاى سعادت و «پیشرفت و عدالت»، فقط با کلید «ایمان» بر روى انسان گشوده می‌شود و بدون اخلاص بیشتر، دست یابى به همت عالی‌تر و کار بهتر ، امکان‌پذیر نیست.
عالی‌ترین انگیزه و مقام براى انسان، پیوند با آفریننده انسان و جهان و جلب رضاى اوست. بنابراین زیربناى همت عالی، تفکر توحیدى است.
غلام همت آنم که زیر چرخ کبود
ز هر چه رنگ تعلق پذیرد، آزاد است
انواع کار
اصلاح جامعه و تقویت اقتدار امت اسلامى هم به کارهاى نظرى و فکرى و برنامه‌ریزى و سیاست‌گذارى و قانون‌نویسى و تبلیغى و آموزشى و پژوهشى و تربیت اخلاقى نیاز دارد هم به کارهاى اجرائى و تولید اقتصادى و صنعتى و کشاورزى و فنى و خدماتی.
از یک سو، همت و کار مضاعف در فعالیت‌هاى نظرى و مدیریتى کشور ضرورى است و از دیگر سو، در روش‌ها، ابزارها، مهارت‌ها و عادات و رفتارها باید دگرگونى و تحول جدّى ایجاد شود.
هر کس در حوزه اثرگذارى خویش با موتور پرتوان «اخلاص» می‌تواند، همت را فراتر برد و تلاش را چند برابر کند.
ـ کار مضاعف در صنعت،
ـ کار مضاعف در کشاورزی،
ـ کار مضاعف در دامداری،
ـ کار مضاعف در خدمات بازرگانی،
ـ کار مضاعف در عرصه مدیریت،
ـ کار مضاعف در پژوهش و تولید دانش،
ـ کار مضاعف در تبلیغ و اطلاع‌رسانى و خدمات رسانه‌ای،
ـ کار مضاعف در حوزه تدریس و آموزش،
ـ کار مضاعف در پرورش و تربیت اخلاقی،
ـ کار مضاعف در عرصه هدایت فرهنگى و امر به معروف و نهى از منکر،
ـ کار مضاعف در قلمرو دفاعى و امنیتى و انتظامی،
ـ کار مضاعف در ساحت بهداشت و درمان و سلامت عمومی.
در همه این میدان‌ها، کار مضاعف و همت بلند‌تر مورد نیاز است و بدون همت‌هایى عالی‌تر و فعالیت بیشتر و هماهنگى همت‌ها و تلاش‌ها در برابر رقیبان و دشمنان امت اسلامى «پیشرفت و عدالت» با مشکل جدّى مواجه می‌شود.
مدیران و مسئولان محترم کشور به این نکته توجه دارند و باید به ریشه‌هاى روانى و اخلاقى مشکلات کشور بیشتر بیاندیشند و عوامل «دون همتی» و «بیکاری» و «کم‌کاری» و «کارشکنی» و «کارگریزی» را هدف قرار دهند.
ورزش و بودجه مضاعف!؟
برخى فکر می‌کنند با تبلیغ شبانه‌روزى «ورزش» و «جهانگردی» و «میراث فرهنگی»، مشکلات کشور حل می‌گردد. و حال آنکه هیچ‌کدام از این امور «کار تولیدی» نیست و بیشتر نقش «مصرف‌گرایی» و «سرگرمی» و تفریح و خوشگذرانى دارد.
نشاط و طراوت فقط به ورزش و تحرک بدنى مربوط نیست، بیشتر به حالت روحى مردم و امید و عدالت پیوند دارد. و اصولاً «ورزش حرفه‌ای» در تحرک بدنى مردم نقش اصلى ندارد. فقط در ایجاد هیجان کاذب، تماشاى تلویزیون، افزودن اختلافات اجتماعی، افت درسى و ترویج برهنگى و بداخلاقى بیداد می‌کند.
صاحب این قلم عقیده دارد، مشکل اصلى جامعه ما نبود «ورزش» نیست. مشکل، ضعف ایمان و فقر فرهنگى و کمبود دانش و اخلاق اسلامى و کار و اشتغال و خودباختگى غربزدگان است. تقویت بدنى و سلامت جسمانى با ورزش حرفه‌اى به دست نمی‌آید. دمیدن در بوق ورزش و جهانگردى و میراث فرهنگی، مشکل عقیده و اخلاق و مدیریت و دانش و اقتصاد بیمار امروز را حل نمی‌کند. بلکه رشته‌هاى وابستگى را بیشتر و مستحکم‌تر می‌سازد.
هیچ‌کس با ورزش براى سلامتى و به مقاصد دفاعى و با بودجه شخصى مخالف نیست، ولى ورزش وابسته، ورزش استعماری، ورزش از بودجه بیت المال و «ورزش حرفه‌ای» امروز عامل ده‌ها مشکل اخلاقى و اجتماعى و روانى و سیاسى و اقتصادى است.
امروزه تبلیغات ورزشى و سرگرمی‌هاى ناشى از آن، بزرگ‌ترین عامل بازدارنده از کار تولیدى و خدمت‌رسانى و همراه با غارت بیت‌المال و الگوسازى ناسالم اخلاقى است.
ورزش حرفه‌اى امروز، که بودجه آن هر سال افزون و افزون‌تر می‌شود، به هیچ وجه بازده مثبت فرهنگی، اخلاقی، اقتصادى و اجتماعى ندارد. بیش از آن که «کار» و «شغل» و «خدمت» باشد، سرگرمى و لهو و لعب و مایه تفریح و تفرج بیکاران و ابزار فروش کالاى بیگانه و شرکت‌هایى همچون «آدیداس» و «نایکه» است.
کل بودجه ورزش حرفه‌اى باید صرف اشتغال، آموزش حرفه و دانش و تقویت دفاع و بهداشت و ایمان و اخلاق فرزندان کشور شود.
در سال «همت مضاعف وکار مضاعف» چند برابر شدن بودجه بخش‌هاى غیر تولیدى و تفریح و سرگرمى و فعالیت‌هاى مصرف‌گرانه، خبط و خطایى بزرگ و احیاناً نقشه‌اى استعمارى است.
سال‌هاست که بودجه «مقابله با تهاجم فرهنگی» به جاى آنکه در بسیج سازندگى و تقویت ایمان و مساجد و اشتغال واقعى و گسترش علوم و فنون و صنایع هزینه شود، براى اعزام تیم‌هاى ورزشى و مسابقات بیهوده بل زیان‌بخش ورزشى در داخل و خارج و استخدام مشاوران و مربیان خارجى مصرف می‌گردد. این سیاست‌ها، مولود غفلت و ناآگاهى و احیاناً خیانت و بر اساس تفکر پول‌پرستى و دنیازدگى و اهداف استعمارى است. اموال عمومى باید براى مصالح دنیا و آخرت امت اسلامى مصرف گردد. و ورزش حرفه‌اى هیچ گرهى از زندگى دنیا و آخرت مسلمین را بازنمی‌کند بلکه ده‌ها مشکل، بدبینی، اختلاف افکنی، اتلاف انرژی، فساد اقتصادى و سیاسى و عقب‌ماندگى علمى و اخلاقی پدید آورده است.
نهاد‌هاى عمومى و صدا و سیما و وزارت‌خانه‌ها و حتى روزنامه‌هایى که از اموال آستان قدس رضوى این مقدار بر تب فوتبال خارجى و مسابقات ورزشى می‌افزایند، در پیشگاه خدا و خلق خدا باید پاسخ گو باشند.
مشکل بیکاری، مشکل فقر، مشکل کم‌سوادی، فقر ایمان و اخلاق و بیماری‌هاى ناشى از آن، با ورزش و سرگرمى حل نمی‌شود.
اصولاً به ما چه ربطى دارد که تیم‌هاى ورزشى انگلیس و آمریکا و اسپانیا چه کردند و چه نتایجى گرفتند و چه دردى از دردهاى کشور ما را درمان می‌کند.
بیایید در سال «همت مضاعف و کار مضاعف»، به جاى «اخبار بی‌مرز ورزشی»، اخبار کار و اشتغال و کاریابى و کارآموزى و تدریس علوم و فنون و تعمیر لوازم زندگى و نیازهاى روز مرّه بخش عمومى و خصوصى کشور را هر روز براى سراسر کشور و در استان‌ها و شهرستان‌ها پخش کنیم و علل توقف و رکود و تأخیر در اجراى طرح‌ها و پروژه‌ها را بررسى و تحلیل و اطلاع‌رسانى نماییم. اخبار پیشرفت علمی، فنی، اقتصادى و اجتماعى کشور را همراه با تشویق کارگران و صنعت‌کاران و کشاورزان و دانشوران روزانه پخش نماییم.
بیایید امکانات، نیازها، مشکلات مسلمین جهان و راه حل آن را در اخبار و تحلیل‌ها بیاوریم.
رعایت اولویت‌ها
تمام خردمندان عالم و پیام‌آوران الهى و عقل و فطرت و تجربه بشرى و پیام‌هاى آسمانی، بر رعایت اولویت‌ها تأکید دارند.
در سالى که نام مقدس «همت مضاعف و کار مضاعف» بر چهره دارد، و باید امکانات کشور صرف عالی‌ترین همت‌ها و برترین کارها شود، برترین اعمال اعزام شطرنج‌باز و استخدام فوتبالیست و اجراى کنسرت موسیقی و مسابقات ورزشى زیر نظر داور و مربى و مشاور خارجى و ضبط و پخش اخبار ورزشى و این گونه مسابقات نیست.
اگر معیارهاى قرآنى و نبوى را قبول داریم، از سلمان فارسى بیاموزیم که وقتى از او پرسیدند: ایّ الأعمال افضل؛ کدام کار برتر است؟
چنین پاسخ داد:
«الایمان بالله و خبز حلال؛ ایمان به خدا و فراهم آوردن نان حلال، برترین اعمال است».[4]
حال کدام منطق می‌پذیرد که درآمدهاى کلان آنچنانى حلال باشد. نظام اسلامى همه امکانات را باید براى تقویت ایمان و تأمین نان حلال مردم بسیج کند.
برترین اعمال، گشودن گره از زندگى برادر مسلمان است.
برترین کارها، نماز و نیکى به والدین و جهاد فی‌سبیل الله است.[5]
برترین کارها، آب‌رسانى به تشنگان و جگرسوختگان است.[6]
رسول خدا9 برترین کارها را چنین معرفى می‌کند:
«احبّ الأعمال الى الله ثلاثة، اشباع جوعة المسلم و قضاء دینه و تنفیس کربته؛[7] محبوب‌ترین کارها نزد خداوند، سه کار است: سیر کردن گرسنگى مسلمان، پرداخت قرض مسلمان و زدودن اندوه از سیماى او».
درست است که انسان نیاز به سلامت جسمى و تفریح حلال دارد، ولى در رسانه ملّى جمهورى اسلامى یک صدم آنچه براى «جسم سالم» و «ورزش» تبلیغ و ترویج و وقت‌گذارى می‌شود، براى «قلب سلیم» و آموزش کار و حرفه، مصاحبه و خبر و گزارش و تحلیل و رهنمود ارائه نمی‌گردد!
اخبار ورزش‌هاى داخلى کم بود که اخبار ورزش‌هاى کفار جهان را به آن افزودند. اخبار ورزشى مردان کافى نبود که اخبار ورزشى دختران و زنان جامعه اسلامى را با لطایف الحیل و با نیرنگ آرام، آرام باب کرده‌اند!
کجایند مطهری‌ها!؟ کجایند آوینی‌ها! کجایند شهید همت‌ها! کجایند شهید باهنرها! کجایند شهید رجائی‌ها! کجایند یاوران خورشید و فرزندان خمینى کبیر «لشکر مخلص خدا» که به جاى ورزش و جهانگردى و میراث فرهنگى و تبلیغات مصرف‌گرایى و آثار باستانى مثل ارگ بم و خانه‌هاى خوانین و سلاطین! آیه‌هاى ایمان و ایثار و جهاد و کار و قناعت و خدمت را بر مردم تلاوت کنند!؟
کجایند آنان که، همتى براى صدور انقلاب اسلامى به سراسر جهان داشتند و به برچیدن نظام شرک می‌اندیشیدند و به اتحاد جماهیر اسلامى فکر می‌کردند و مجالى براى شعارهاى «نه غزه و نه لبنان و...» و همت‌هاى پست و پلید نمی‌گذاشتند؟ باز هم در بهار آزادی، جاى شهدا خالی!
پی‌نوشت‌ها
________________________________________
[1] . میزان الحکمة، ج6، ص95، دفتر تبلیغات اسلامی، 1362ش.
[2] . فجر/ 27 ـ 30.
[3] . موسوعة کلمات الرسول الاعظم، ج13، ص108، انتشارات امیرکبیر.
[4] . جامع الاحادیث، ص185، بنیاد پژوهش‌هاى آستان قدس رضوی.
[5] . همان.
[6] . همان.
[7] . المحاسن، ج1، ص451.
تحول در طبیعت و دگرگونى در حال و هواى زمین، طبق سنّت الهى هر سال تکرار می‌شود و انسان با الهام و علم و اراده، قرن‌هاست که در تحولات مثبت و منفى محیط زیست و زندگى نقش ایفا می‌کند. انسان از طریق کشاورزی، نهال‌کاری، جنگل‌کاری، صنعت و مهار آب و آتش و باد و خاک، تحولات شگفت‌انگیز و فراوانى در جهان پدید آورده است. خداى بزرگ، توانایى تسخیر و فتح و تغییر و تولید جدید در نظام طبیعت را به انسان هدیه کرده است. دانش، تفکر، مهارت و ابزارهاى صنعتی، انسان را در فتح زمین و کشف و ساخت پدیده‌هاى نوین یارى می‌کند.
کشاورزی، رام‌سازى و پرورش حیوانات، کاشت و داشت انواع درخت و گل و گیاه، ساخت خانه و کارخانه و سدّ و صنایع سنگین و سبک و کشتى و هواپیما و ماهواره، همه جلوه‌هاى تحول آفرینى انسان در زمین و هوا و دریاست.
انسان تن خویش را هر روز با آرایش و پیرایش و ورزش دگرگون می‌سازد و در ظاهر و قد و قیافه خود با بهره‌گیرى از انواع لباس و لوازم آرایشى و پیرایشی، تغییر و دگرگونى ایجاد می‌کند و با عوامل بیمارى می‌جنگد.
ولى همین آدمیزاده که اعماق دریا و اوج فضا و دل کوه‌ها را فتح کرده و تغییر می‌دهد، از ایجاد دگرگونى در روح و روان خویش و کنترل خواسته‌ها و آرمان‌ها و نگاه‌هاى خود ناتوان است! راهکارها و ابزارها و شیوه‌هاى اصلاح اندیشه و اخلاق و رفتار خویش را نیاموخته و یا بد فراگرفته است. حیران و سرگردان است که چه کند تا عادات و اخلاق و اندیشه و آرمان‌هاى نادرست و ناقص و نامطلوب را کنار نهد.
راستى چگونه خویش را تغییر دهیم؟ چه تغییراتى در اندیشه و آرمان‌ها و اخلاق و رفتار خویش باید ایجاد کنیم؟ هم اکنون در کدام نقطه اخلاقی، علمی، عاطفى و معنوى قرار داریم؟ نقطه اوج کمال اخلاق و عرفان و دانش و بینش و قدرت اراده انسان کجاست؟ چه راهکار و چه راهنمایى براى این تحول انسانى و انقلاب عقیدتى و اخلاقى وجود دارد؟
بشر، انقلاب کشاورزی، انقلاب صنعتی، انقلاب اجتماعى و تغییر رژیم‌ها و دولت‌ها را هر روز در جهان تجربه می‌کند و بارها تکرار کرده است و در هر انقلاب گامى به سوى آرمان‌ها و نیازهاى خویش پیش نهاده و گاه فرسنگ‌ها از اهداف و مصالح خود دور شده است. مشکل کجاست؟
ظاهراً مشکل اینجاست که نقطه شروع را رعایت نکردیم. سازندگى و تحول باید از روح انسان‌ها آغاز شود نه از تن و طبیعت و جامعه و محیط بیرونی! بدون خودسازی، بدون جهاداکبر ، بدون ایمان و اصلاح نفس سرکش، بدون توحید و اخلاص و بدون یک انقلاب بزرگ علیه خویشتن حیوانی، انسان هیچ‌گاه احساس رضایت و آرامش نمی‌کند. پیشرفت‌هاى علمى و صنعتى و اقتصادى و اجتماعى بدون «جهاد اخلاقی» ابزارى براى فقر و فساد و تبعیض بیشتر می‌شود.
آری، انسان به همه این تغییر و تحولات بیرونى نیاز دارد. جهاد کشاورزی، جهاد سازندگی، جهاد صنعتی، جهاد خودکفایی، جهاد دفاعی، جهاد دانشگاهی، جهاد فرهنگى و آموزشی، همه و همه مورد نیاز انسان‌ها و کشورهاست، ولى اولین و مهم‌ترین و دشوارترین و مفیدترین جهاد براى بشریت، «جهاد خودسازی»، «جهاد اکبر»، «جهاد عقیدتى و اخلاقی» است. شناخت دشمنان نامرئى و درونى و مهار و کنترل آنان، بزرگ‌ترین پیروزى انسان‌ها و کشورهاست. رسول گرامی9 فرمود: «اعداء عدوک نفسک التى بین جنبیک[1]؛ دشمن‌ترین دشمنت، همین دشمن درونى توست».
بدون «همت مضاعف و کار مضاعف» در راستاى تقویت «ایمان» و «اخلاص» و «اخلاق»، مشکل سیاست و اقتصاد و اشتغال و اعتیاد و بیکارى و بهداشت حل نخواهد شد.
اندیشه آسمانى امام خمینی1 و یاران فداکار او، بزرگ‌ترین تحول سیاسى را در قرن ما پدید آورده و کشور را از شر استبداد داخلى و استکبار خارجى رهایى بخشید. این انقلاب بزرگ آسمانی، مولود «ایمان خمینی» و «اخلاص بسیجی» است. فرهنگ «عرفان سرخ»، فرهنگ «توحید و جهاد» و فرهنگ «خمینى و بسیجی»، داروى دردها و حلال مشکلات همیشگى ایران و جهان است.
نقش اخلاص
بیکارى و کم‌کارى و دون همتى و سازشکارى و فقر و فساد و بی‌عدالتى و اعتیاد و جنگ و نزاع همیشگی، مولود کمبود ایمان و اخلاص و معلول فقر فرهنگى است. به هر نسبت که «ایمانِ» خمینى و «اخلاصِ» بسیجى در دولت و ملت تقویت شود، قله‌هاى پیروزى بیشتر و بهتر فتح خواهد شد. در جوامع دینی، «وجدان کار» و «اتقان کار» تنها در سایه اخلاص در اندیشه و اخلاص در عمل پدید می‌آید. همت در «سازندگی» و «عدالت» جز در سایه «اخلاص» و انگیزه‌هاى معنوى به دست نمی‌آید.
پیشرفت در «خدمت رسانی» جز در پرتو «اخلاص» و قصد قربت دست یافتنى نیست.
«عدالت»، مولود اخلاص و ایمان مدیران و مسئولان و اکثریت مردم کشورهاست و در زایشگاه کفر و نفاق و شرک هیچ‌گاه نوزادى با هویت «پیشرفت اسلامی» و «عدالت» تولد نخواهد یافت.
اخلاص در برنامه‌ریزی، اخلاص در سیاست‌گذاری، اخلاص و قصد قربت در تخصیص بودجه، اخلاص در داورى و ارزیابی، اخلاص در پژوهش، اخلاص در نگارش، اخلاص در آموزش، اخلاص در تحصیل و تدریس، اخلاص در تولید و توزیع، اخلاص در سکوت و سخن و اخلاص در تبلیغ و گزارش و تولیدات رسانه‌اى نیاز امروز جامعه است.
کمیت‌گرایی، حجم‌گرایی، مصرف‌گرایی، تظاهر و ریاکاری، خودنمایی، حرام‌خواری، سازش‌کاری، مدرک فروشى و غفلت از دشمنان داخلى و خارجی، همه پیامد ضعف ایمان و اخلاق و اخلاص است.
«خودسازى ایمانى و اخلاقی» کمبود بزرگى است که تا انسان در زیر باران وحى قرار نگیرد و خورشید آیات الهى و سخنان اهل بیت: بر جانش نتابد، کمال مطلوب و کعبه مقصود را نخواهد یافت.
انسان روزى به آرامش می‌رسد که در جایگاه محبوب و مطلوب آفریننده هستى قرار گیرد؛ روزى که روح و روانش از خدا خشنود و خداوند از او و رفتارش راضى باشد.
)یا أَیّتُهَا النّفْسُ الْمُطْمَئِنّةُ ارْجِعی إِلى رَبِّکِ راضِیَةً مَرْضِیّةً فَادْخُلی فی عِبادی وَ ادْخُلی جَنّتی[2](؛
«هان اى روح آرامش گرفته! به سوى پروردگار خویش بازگرد، تو خشنود و او خشنود، در جمع بندگانم درآى و در بهشتم وارد شو».
پیامبر گرامی9 انسان مطلوب و محبوب‌ترین مؤمنان را چنین معرفى کرده است:
«احبّ المؤمنین الى الله من نصب نفسه فى طاعة الله و نصح لأمّة نبیّه و تفکر فى عیوبه و ابصر و عقل و عمل؛[3] محبوب‌ترین مؤمنان نزد خداوند، کسى است که خویش را در طاعت الهى به رنج افکند و خیرخواه امت پیامبرش باشد و در عیب‌هاى خویش بیاندیشد و بصیرت پیدا کند و خود را از رفتار نادرست بازدارد و به کارهاى خوب بپردازد».
راهکار انقلاب درونى و خودسازی
اساسی‌ترین تغییر در جهان، تحول در درون انسان‌ها، روح انسان‌ها و قلب افراد و جوامع انسانى است. تغییر افکار و اندیشه‌ها، آرمان‌ها، نگاه‌ها و اخلاق و رفتار آدم‌هاست. «ایمان» گام نخستین در این حرکت معنوى و «اخلاص» و «یقین» گام‌هاى میانى و عالى در روند خودسازى و تحول روحى است.
ساختن جهانى امن‌تر، سالم‌تر، زیباتر، اخلاقی‌تر و با آرامش و آسایش بیشتر، نیاز به تغییر و تحول در درون افراد و جوامع انسانی دارد. تحول عقیدتى و اخلاقی، نیاز نخستین و فوری‌ترین نیاز امروز انسان‌هاست. همت آسمانى و کار و خدمت انسانی، بدون ایمان و تحول درونى امکان‌پذیر نیست. دروازه‌هاى سعادت و «پیشرفت و عدالت»، فقط با کلید «ایمان» بر روى انسان گشوده می‌شود و بدون اخلاص بیشتر، دست یابى به همت عالی‌تر و کار بهتر ، امکان‌پذیر نیست.
عالی‌ترین انگیزه و مقام براى انسان، پیوند با آفریننده انسان و جهان و جلب رضاى اوست. بنابراین زیربناى همت عالی، تفکر توحیدى است.
غلام همت آنم که زیر چرخ کبود
ز هر چه رنگ تعلق پذیرد، آزاد است
انواع کار
اصلاح جامعه و تقویت اقتدار امت اسلامى هم به کارهاى نظرى و فکرى و برنامه‌ریزى و سیاست‌گذارى و قانون‌نویسى و تبلیغى و آموزشى و پژوهشى و تربیت اخلاقى نیاز دارد هم به کارهاى اجرائى و تولید اقتصادى و صنعتى و کشاورزى و فنى و خدماتی.
از یک سو، همت و کار مضاعف در فعالیت‌هاى نظرى و مدیریتى کشور ضرورى است و از دیگر سو، در روش‌ها، ابزارها، مهارت‌ها و عادات و رفتارها باید دگرگونى و تحول جدّى ایجاد شود.
هر کس در حوزه اثرگذارى خویش با موتور پرتوان «اخلاص» می‌تواند، همت را فراتر برد و تلاش را چند برابر کند.
ـ کار مضاعف در صنعت،
ـ کار مضاعف در کشاورزی،
ـ کار مضاعف در دامداری،
ـ کار مضاعف در خدمات بازرگانی،
ـ کار مضاعف در عرصه مدیریت،
ـ کار مضاعف در پژوهش و تولید دانش،
ـ کار مضاعف در تبلیغ و اطلاع‌رسانى و خدمات رسانه‌ای،
ـ کار مضاعف در حوزه تدریس و آموزش،
ـ کار مضاعف در پرورش و تربیت اخلاقی،
ـ کار مضاعف در عرصه هدایت فرهنگى و امر به معروف و نهى از منکر،
ـ کار مضاعف در قلمرو دفاعى و امنیتى و انتظامی،
ـ کار مضاعف در ساحت بهداشت و درمان و سلامت عمومی.
در همه این میدان‌ها، کار مضاعف و همت بلند‌تر مورد نیاز است و بدون همت‌هایى عالی‌تر و فعالیت بیشتر و هماهنگى همت‌ها و تلاش‌ها در برابر رقیبان و دشمنان امت اسلامى «پیشرفت و عدالت» با مشکل جدّى مواجه می‌شود.
مدیران و مسئولان محترم کشور به این نکته توجه دارند و باید به ریشه‌هاى روانى و اخلاقى مشکلات کشور بیشتر بیاندیشند و عوامل «دون همتی» و «بیکاری» و «کم‌کاری» و «کارشکنی» و «کارگریزی» را هدف قرار دهند.
ورزش و بودجه مضاعف!؟
برخى فکر می‌کنند با تبلیغ شبانه‌روزى «ورزش» و «جهانگردی» و «میراث فرهنگی»، مشکلات کشور حل می‌گردد. و حال آنکه هیچ‌کدام از این امور «کار تولیدی» نیست و بیشتر نقش «مصرف‌گرایی» و «سرگرمی» و تفریح و خوشگذرانى دارد.
نشاط و طراوت فقط به ورزش و تحرک بدنى مربوط نیست، بیشتر به حالت روحى مردم و امید و عدالت پیوند دارد. و اصولاً «ورزش حرفه‌ای» در تحرک بدنى مردم نقش اصلى ندارد. فقط در ایجاد هیجان کاذب، تماشاى تلویزیون، افزودن اختلافات اجتماعی، افت درسى و ترویج برهنگى و بداخلاقى بیداد می‌کند.
صاحب این قلم عقیده دارد، مشکل اصلى جامعه ما نبود «ورزش» نیست. مشکل، ضعف ایمان و فقر فرهنگى و کمبود دانش و اخلاق اسلامى و کار و اشتغال و خودباختگى غربزدگان است. تقویت بدنى و سلامت جسمانى با ورزش حرفه‌اى به دست نمی‌آید. دمیدن در بوق ورزش و جهانگردى و میراث فرهنگی، مشکل عقیده و اخلاق و مدیریت و دانش و اقتصاد بیمار امروز را حل نمی‌کند. بلکه رشته‌هاى وابستگى را بیشتر و مستحکم‌تر می‌سازد.
هیچ‌کس با ورزش براى سلامتى و به مقاصد دفاعى و با بودجه شخصى مخالف نیست، ولى ورزش وابسته، ورزش استعماری، ورزش از بودجه بیت المال و «ورزش حرفه‌ای» امروز عامل ده‌ها مشکل اخلاقى و اجتماعى و روانى و سیاسى و اقتصادى است.
امروزه تبلیغات ورزشى و سرگرمی‌هاى ناشى از آن، بزرگ‌ترین عامل بازدارنده از کار تولیدى و خدمت‌رسانى و همراه با غارت بیت‌المال و الگوسازى ناسالم اخلاقى است.
ورزش حرفه‌اى امروز، که بودجه آن هر سال افزون و افزون‌تر می‌شود، به هیچ وجه بازده مثبت فرهنگی، اخلاقی، اقتصادى و اجتماعى ندارد. بیش از آن که «کار» و «شغل» و «خدمت» باشد، سرگرمى و لهو و لعب و مایه تفریح و تفرج بیکاران و ابزار فروش کالاى بیگانه و شرکت‌هایى همچون «آدیداس» و «نایکه» است.
کل بودجه ورزش حرفه‌اى باید صرف اشتغال، آموزش حرفه و دانش و تقویت دفاع و بهداشت و ایمان و اخلاق فرزندان کشور شود.
در سال «همت مضاعف وکار مضاعف» چند برابر شدن بودجه بخش‌هاى غیر تولیدى و تفریح و سرگرمى و فعالیت‌هاى مصرف‌گرانه، خبط و خطایى بزرگ و احیاناً نقشه‌اى استعمارى است.
سال‌هاست که بودجه «مقابله با تهاجم فرهنگی» به جاى آنکه در بسیج سازندگى و تقویت ایمان و مساجد و اشتغال واقعى و گسترش علوم و فنون و صنایع هزینه شود، براى اعزام تیم‌هاى ورزشى و مسابقات بیهوده بل زیان‌بخش ورزشى در داخل و خارج و استخدام مشاوران و مربیان خارجى مصرف می‌گردد. این سیاست‌ها، مولود غفلت و ناآگاهى و احیاناً خیانت و بر اساس تفکر پول‌پرستى و دنیازدگى و اهداف استعمارى است. اموال عمومى باید براى مصالح دنیا و آخرت امت اسلامى مصرف گردد. و ورزش حرفه‌اى هیچ گرهى از زندگى دنیا و آخرت مسلمین را بازنمی‌کند بلکه ده‌ها مشکل، بدبینی، اختلاف افکنی، اتلاف انرژی، فساد اقتصادى و سیاسى و عقب‌ماندگى علمى و اخلاقی پدید آورده است.
نهاد‌هاى عمومى و صدا و سیما و وزارت‌خانه‌ها و حتى روزنامه‌هایى که از اموال آستان قدس رضوى این مقدار بر تب فوتبال خارجى و مسابقات ورزشى می‌افزایند، در پیشگاه خدا و خلق خدا باید پاسخ گو باشند.
مشکل بیکاری، مشکل فقر، مشکل کم‌سوادی، فقر ایمان و اخلاق و بیماری‌هاى ناشى از آن، با ورزش و سرگرمى حل نمی‌شود.
اصولاً به ما چه ربطى دارد که تیم‌هاى ورزشى انگلیس و آمریکا و اسپانیا چه کردند و چه نتایجى گرفتند و چه دردى از دردهاى کشور ما را درمان می‌کند.
بیایید در سال «همت مضاعف و کار مضاعف»، به جاى «اخبار بی‌مرز ورزشی»، اخبار کار و اشتغال و کاریابى و کارآموزى و تدریس علوم و فنون و تعمیر لوازم زندگى و نیازهاى روز مرّه بخش عمومى و خصوصى کشور را هر روز براى سراسر کشور و در استان‌ها و شهرستان‌ها پخش کنیم و علل توقف و رکود و تأخیر در اجراى طرح‌ها و پروژه‌ها را بررسى و تحلیل و اطلاع‌رسانى نماییم. اخبار پیشرفت علمی، فنی، اقتصادى و اجتماعى کشور را همراه با تشویق کارگران و صنعت‌کاران و کشاورزان و دانشوران روزانه پخش نماییم.
بیایید امکانات، نیازها، مشکلات مسلمین جهان و راه حل آن را در اخبار و تحلیل‌ها بیاوریم.
رعایت اولویت‌ها
تمام خردمندان عالم و پیام‌آوران الهى و عقل و فطرت و تجربه بشرى و پیام‌هاى آسمانی، بر رعایت اولویت‌ها تأکید دارند.
در سالى که نام مقدس «همت مضاعف و کار مضاعف» بر چهره دارد، و باید امکانات کشور صرف عالی‌ترین همت‌ها و برترین کارها شود، برترین اعمال اعزام شطرنج‌باز و استخدام فوتبالیست و اجراى کنسرت موسیقی و مسابقات ورزشى زیر نظر داور و مربى و مشاور خارجى و ضبط و پخش اخبار ورزشى و این گونه مسابقات نیست.
اگر معیارهاى قرآنى و نبوى را قبول داریم، از سلمان فارسى بیاموزیم که وقتى از او پرسیدند: ایّ الأعمال افضل؛ کدام کار برتر است؟
چنین پاسخ داد:
«الایمان بالله و خبز حلال؛ ایمان به خدا و فراهم آوردن نان حلال، برترین اعمال است».[4]
حال کدام منطق می‌پذیرد که درآمدهاى کلان آنچنانى حلال باشد. نظام اسلامى همه امکانات را باید براى تقویت ایمان و تأمین نان حلال مردم بسیج کند.
برترین اعمال، گشودن گره از زندگى برادر مسلمان است.
برترین کارها، نماز و نیکى به والدین و جهاد فی‌سبیل الله است.[5]
برترین کارها، آب‌رسانى به تشنگان و جگرسوختگان است.[6]
رسول خدا9 برترین کارها را چنین معرفى می‌کند:
«احبّ الأعمال الى الله ثلاثة، اشباع جوعة المسلم و قضاء دینه و تنفیس کربته؛[7] محبوب‌ترین کارها نزد خداوند، سه کار است: سیر کردن گرسنگى مسلمان، پرداخت قرض مسلمان و زدودن اندوه از سیماى او».
درست است که انسان نیاز به سلامت جسمى و تفریح حلال دارد، ولى در رسانه ملّى جمهورى اسلامى یک صدم آنچه براى «جسم سالم» و «ورزش» تبلیغ و ترویج و وقت‌گذارى می‌شود، براى «قلب سلیم» و آموزش کار و حرفه، مصاحبه و خبر و گزارش و تحلیل و رهنمود ارائه نمی‌گردد!
اخبار ورزش‌هاى داخلى کم بود که اخبار ورزش‌هاى کفار جهان را به آن افزودند. اخبار ورزشى مردان کافى نبود که اخبار ورزشى دختران و زنان جامعه اسلامى را با لطایف الحیل و با نیرنگ آرام، آرام باب کرده‌اند!
کجایند مطهری‌ها!؟ کجایند آوینی‌ها! کجایند شهید همت‌ها! کجایند شهید باهنرها! کجایند شهید رجائی‌ها! کجایند یاوران خورشید و فرزندان خمینى کبیر «لشکر مخلص خدا» که به جاى ورزش و جهانگردى و میراث فرهنگى و تبلیغات مصرف‌گرایى و آثار باستانى مثل ارگ بم و خانه‌هاى خوانین و سلاطین! آیه‌هاى ایمان و ایثار و جهاد و کار و قناعت و خدمت را بر مردم تلاوت کنند!؟
کجایند آنان که، همتى براى صدور انقلاب اسلامى به سراسر جهان داشتند و به برچیدن نظام شرک می‌اندیشیدند و به اتحاد جماهیر اسلامى فکر می‌کردند و مجالى براى شعارهاى «نه غزه و نه لبنان و...» و همت‌هاى پست و پلید نمی‌گذاشتند؟ باز هم در بهار آزادی، جاى شهدا خالی!
پی‌نوشت‌ها
________________________________________
[1] . میزان الحکمة، ج6، ص95، دفتر تبلیغات اسلامی، 1362ش.
[2] . فجر/ 27 ـ 30.
[3] . موسوعة کلمات الرسول الاعظم، ج13، ص108، انتشارات امیرکبیر.
[4] . جامع الاحادیث، ص185، بنیاد پژوهش‌هاى آستان قدس رضوی.
[5] . همان.
[6] . همان.
[7] . المحاسن، ج1، ص451.
تبلیغات
