بانوی قدسی قم

در خصوص زندگانی و آرامگاه حضرت فاطمه معصومه(سلام الله علیها) پرسش‌‌هایی وجود دارد که به برخی از آنها پاسخ می‌دهیم.
1. چرا حضرت معصومه(سلام الله علیها) را افضل دختران موسی بن جعفر(ع) می‌دانند؟
روایاتی که در شأن قم و حضرت معصومه(سلام الله علیها) رسیده است، فضیلت و جایگاه والای این بانوی بزرگ را نشان می‌دهد.
در حدیث امام صادق(سلام الله علیها) آمده است: «و انَّ البلایا مدفوعة عن قم و أهله؛ بلاها از قم و اهل آن به دور است».[1]
از امام کاظم(ع) نقل شده که فرموده است: «قم عشّ آل محمد و مأوی شیعتهم...؛ قم، آشیانه آل محمد و پناهگاه پیروان ایشان است...».[2]
در عصر امیرمؤمنان علی(ع) نیز نام قم مطرح بود و آن بزرگوار برای «اهل قم» دعا کرده و فرموده است: «صلوات الله علی أهل قم، سقی الله بلادهم الغیث....؛ درود خدا بر اهل قم باد. خداوند، باران خویش را بر سرزمین ایشان نازل کند...».[3]
در «فضیلت قم» روایاتی از امام صادق، امام هادی،  امام کاظم، امام رضا و امیرمؤمنان علی: و حتی به واسطه دیگر معصومان از رسول اکرم(ص) حدیثی در جریان گزارش معراج آن بزرگوار رسیده  است.[4]
وجود روایات در شأن حضرت معصومه(سلام الله علیها)  و فضایل شهر قم، سبب توجه بیشتر عالمان دین به این شهر و این بانوی بزرگ شده است و بر این اساس، بزرگانی چون: محدث قمی در منتهی الآمال (ج2، ص241)، حضرت معصومه(سلام الله علیها) را افضل دختران امام کاظم(ع) دانسته‌اند.
در فضیلت زیارت این بانوی قدسی، روایات و مطالب متعددی بیان شده است، همانند:
1. در پیشگویی امام صادق(ع) آمده:  «دختری از فرزندانم در قم دفن خواهد شد که نامش فاطمه و فرزند موسی است».[5]
2. تعبیر «یا فاطمة اشفعی لی فی الجنة فانّ لکِ عندالله شأناً من الشأن» که در زیارت‌نامه حضرت فاطمه معصومه(سلام الله علیها) وارد شده است، عظمت این بانوی بزرگ را نشان می‌دهد.
3.  «حق شفاعت» مقام والایی است که در زیارت نامه حضرت به آن تصریح شده و در برخی روایات، حیطه‌ شفاعت او چنان گسترده معرفی شده که شامل همه شیعیان می‌شود.
4. عبارت «عارفاً بحقّها» که در فضیلت زیارت این بانوی بهشتی آمده، مشابه تعبیری است که درباره زیارت پیشوایان معصوم: رسیده است.
5. سه امام معصوم: بنابر روایات مأثور، ثواب زیارت ایشان را «بهشت الهی» دانسته‌اند.
6. ذکر تسبیحات حضرت زهرا(سلام الله علیها) قبل از زیارت حضرت معصومه(سلام الله علیها)، نشان از پیوند فاطمه معصومه(سلام الله علیها) با امّ الائمه، حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) دارد.
7. حضور شیعیان از آغاز در این سرزمین و  استقبال از این بانوی گرامی توسط یاران ائمه: و تداوم زیارت ایشان، و سیره عالمان دین در تکریم این «بانوی آسمانی» همه، نشان از منزلت والای اوست.
2. چرا حضرت معصومه(سلام الله علیها) به چهره ماندگاری در قم تبدیل شده؟
امام کاظم و امام رضا8 در دنیای اسلام ناشناخته نبودند؛ بلکه عظمت علمی و اخلاقی و نفوذ معنوی ایشان سراسر دنیای اسلام را فراگرفته بود؛ به طوری که  امام کاظم(ع) سال‌ها در زندان بود، ولی نیروهای تربیت شده آن بزرگوار تا اعماق کاخ‌ هارون نفوذ کرده بودند. لذا وقتی دختری منسوب به این خاندان به شهر قم رسید، با استقبال بزرگ مردم مواجه شد. قمی که پایگاه شیعه بوده، قدر این گوهر آسمانی را می‌شناخت و همیشه و همه جا به آن افتخار می‌کند و دیگر علاقه‌مندان اهل بیت: هم وقتی از حضور در محضر و مزار امامان معصوم محروم‌اند، بوی گل را از گلاب عصمت می‌جویند و به زیارت مرقد حضرت معصومه(سلام الله علیها) می‌آیند.
دانش حضرت  معصومه(سلام الله علیها) که در غیاب پدر، پاسخ سؤالات مردم قم را نوشت و جواب‌ها مورد تأیید امام کاظم(ع) قرار گرفت و آن بزرگوار جمله «فداها ابوها؛ پدر به قربانش» را برای دختر خردسال بیان کرد، نشان از جایگاه علمی و فقهی این بانوی ملکوتی است.
چنان که اشاره شد، آن حضرت دارای مقام شفاعت است.
جایگاه ایشان در عبادت، در حدّی بود که استراحتگاه این بانوی گرامی هم اکنون به عنوان «بیت‌ النوّر»[6] مشهور است.
دانش، عبادت و کرامت حضرت معصومه(سلام الله علیها) از ویژگی‌هایی است که در آثار دانشوران و زبان زائران حضرت معروف است.
3. چرا تاکید بسیار به زیارت حضرت معصومه(سلام الله علیها) شده است؟
ارتباط بین امام و امت، در فرهنگ اهل بیت: یک اصل است. زیارت از دور و نزدیک و گرفتن پیام و ابلاغ درود و سلام، از مهم‌ترین راهکارهای تداوم  اندیشه خاندان رسول خدا(ص) بوده است. در زمان حیات آنان، با حضور در نزد آنان و پس از وفاتشان و در تداوم این ارتباط معنوی، با زیارت مرقد و فرزندان و یاران و شهیدان و دوستان آن بزرگواران، پیوند میان «امام و امت» تثبیت می‌شود و تداوم  می‌یابد. و شاید راز تخریب بارگاه امامان و امام‌زادگان، جلوگیری از همین نقش معنوی و اجتماعی مراقد مطهر آن بزرگواران باشد؛ چرا که تخریب مکرر بارگاه مقدس حسینی، رضوی، علوی: و مخفی بودن مرقد مطهر امیرمؤمنان تا زمان امام صادق(ع)، تخریب مرقدهای مطهر امامان بقیع، حضرت خدیجه(سلام الله علیها) و ابوطالب(ع) به وسیله وهابیت و نیز تخریب حرم شریف عسکریین در سایه حمایت  آمریکا و انگلیس، نشان این است که «زیارت» اثرگذار است؛ هم اثر معنوی، اخلاقی، عقیدتی، و هم آثار سیاسی و اجتماعی دارد و از این رو، ستمگران قدیم و جدید، نمی‌توانند آن را تحمل کنند!
نشر علوم  اهل بیت:، پیوند میان پیروان عترت: و شناخت یکدیگر، بخشی از آثار زیارت و زیارتگاه‌هاست که در مورد حضرت سیدالشهدا و حضرت علی بن موسی8 بیش از دیگر امامان تأکید شده است.
پی‌نوشت‌ها________________________________________
[1] . سفینة البحار، ج2، ص445.
[2] . همان.
[3] . بحارالانوار، ج57، ص228.
[4] . الاختصاص، مفید، ص98.
[5] . بحارالانوار، ج60، ص228.
[6] . واقع در خیابان 45متری عمار یاسر، بین خیابان انقلاب و آیت الله طالقانی،  محله و میدان میر.