نماد شناسی عرفانی گل و مرغ از منظر عزالدین مقدسی
آرشیو
چکیده
کشف دنیای اسرارآمیز هنر نمادین گل ومرغ به سادگی میسر نیست مگر با رجوع به متون عرفانی عارفان بزرگ و تأثیرگذار. این تعبیرات توسط هنرمند به مرتبه صور معلقه تجسم می شود و در قالب نقش و نگار نمود می یابد. در این متون واژگان فراوانی مشاهده می شود که دور از معنی ظاهری خود مفهومی رمزی دارند که از این جمله می توان به آثار عزالدین مقدسی عارف قرن هفتم هجری اشاره نمود. رساله کشف الاسرار فی حکم الطیور و الأزهار که از مهم ترین آثار وی است در سه بخش گفت وگو میان گل ها، پرندگان و حیوانات نوشته شده است، با سپاس و ستایش خداوند متعال شروع می شود و سپس از مردم می خواهد که با بصیرت به تمامی موجودات هستی توجه کنند زیرا هرکدام از آنها رازها و اسرار خود را بیان می کنند. سؤال اصلی پژوهش آن است که تا چه اندازه این رساله در بعد نمادپردازی عرفانی و گل ها و بلبل در ادبیات فارسی تأثیرگذار بوده است ؟و تا چه اندازه بر به کارگیری این نمادها در هنر گل ومرغ تأثیر گذاشته است؟ این پژوهش بر آن است تا با روش تجزیه وتحلیل متن رساله مذکور به میزان انطباق معنایی این متن با ادبیات فارسی و تأثیر و نفوذ این نگاه در هنر گل ومرغ ایرانی بپردازد؛ بنابراین رویکرد اصلی این پژوهش تطبیقی است. با توجه به نتایج به دست آمده آشکار شد که مابین دیدگاه مقدسی در مورد گل سرخ، یاسمن، شقایق، بلبل و دیدگاه ادبیات عرفانی ایرانی به این سوی، انطباق بالایی وجود دارد. شکی نیست که ادبیات تغزلی عرفانی نیز به نوبه خود الهام بخش نگارگران برای شکل گیری هنر گل ومرغ از دوره صفوی به این سوی بوده است. اما در مورد سایر گل های بررسی شده نمادپردازی عزالدین با دیدگاه نمادین شعرا و عرفای ایرانی انطباق نماد شناختی ندارد. از یازده مورد بررسی شده فقط در دو مورد البته این دو مورد اصلی ترین عناصر هنر گل ومرغ ایرانی یعنی گل سرخ و بلبل اند انطباق کامل مشاهده شد.Mystical Symbology of “the Flower and Bird” From the Point of View of Ezzoddin Moghaddasi
Discovering the mysterious world of the symbolic art of flowers and birds (Gol-o-Morq) is not easily possible except by referring to the mystical texts of talented and influential mystics. The Artist visualizes these interpretations as suspended images and expresses them as engravings. In these texts, we see that many words, far from their apparent meaning, have a hidden meaning, among which we can refer to the works of Ezzoddin Moghaddasi, a mystic of the 7th century Hijri. The conversation between flowers, birds, and animals is written in three parts. It starts with thanking and praising God Almighty and then asks people to pay attention to all the creatures of the universe with insight because each expresses their secrets. The main research question is to what extent this treatise has been influential in Persian literature in the dimension of mystical symbolism of Flowers and nightingales. And to what extent has it influenced the use of these symbols in the art of flowers and chickens? This research analyzes the treatise’s text, its semantic compatibility with Persian literature, and its influence on Iranian flower and bird art. Therefore, the dominant approach of this study is comparative research. The results clearly show a high correspondence between our holy view of the rose, jasmine, and nightingale and the view of Iranian mystical literature in this direction. Undoubtedly, mystical and lyrical literature has also inspired painters for the formation of flower and bird art from the Safavid period onwards. However, regarding the other flowers examined, Ezzoddin’s symbolism does not conform to the symbolic view of Iranian poets and mystics. Of the 11 cases studied, complete compliance was observed in only two—specifically, the rose and nightingale, central to Iranian flower and bird art.
تبلیغات
