چکیده

نماد آتش مظهری از معانی مختلف است. ازجمله این معانی دگرگونی، اشتیاق، پاک سازی و انرژی است. هنرمندان در سراسر فرهنگ ها از آتش به عنوان یک استعاره قدرتمند استفاده می کنند. این افراد ماهیت پویا و غیرقابل پیش بینی آن را برای انتقال مضامین زندگی، خلاقیت و ماهیت چرخه ای هستی به تصویر می کشند. ویژگی های دوگانه آتش که هم قادر به تخریب و هم خلقت است، آن را به نمادی غنی در بیان هنری سنتی تبدیل می کند که نمایشی همه کاره و عمیق از تجربیات و احساست انسانی ارائه می دهد. لذا این پژوهش در پی پاسخ گویی به پرسش اساسی است که: چگونه تصاویر و نقوش آتش در نگارگری ایرانی بازنمایی شده است؟ و چه نقش نمادینی در فرهنگ و هنر ایران داشته است؟ اهداف این پژوهش به طور خاص، عبارت اند از: بررسی معناشناسی و جایگاه آتش در فرهنگ و هنر ایرانی (دوران باستان و دوران اسلامی)، تحلیل نمادهای آتش در هنر نگارگری ایرانی، شناسایی کارکردها و نقش های مختلف آتش در هنر نگارگری ایرانی. لذا این مقاله درصدد است تا با شیوه توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از منابع اسنادی و کتابخانه ای به بررسی آتش در باورهای کهن، آتش در ایران باستان و دوره اسلامی، نور و آتش، جایگاه آتش در فرهنگ ایران و نیز چگونگی ترسیم آتش در نگارگری ایران بپردازد. نتایج حاکی از آن است که در هنر ایران باستان آتش اغلب با دین زرتشتی، مرتبط است. علاوه بر این، آتش نماد روشنگری، خرد و مبارزه ابدی خیر و شر در بیان هنری ایرانی است. در دوران اسلامی، نماد آتش در هنر نگارگری ایرانی همچنان جایگاه مهمی داشته و با مفاهیم اسلامی درهم تنیده شده است. در هنر نگارگری اسلامی، آتش به عنوان نماد روشنایی، الهام و ارتباط با جهان معنوی ظاهر می شود و به مانند شعله های آتشین درصحنه های مذهبی و دینی به کاررفته است. در ادبیات عرفانی ایرانی نیز، آتش به عنوان نماد عشق، معرفت و معنویت مورداستفاده قرارگرفته است. درنهایت چنین نتیجه می شود که نگارگر ایرانی، در اعصار گوناگون از تمایز میان آتش نور الهی و آتش سوزاننده مطلع بوده است و آن را در تمایز میان فرم و رنگ انواع آتش به تصویر کشیده است. هرچند که ممکن است، مبانی نظری آن در دل تاریخ حل شده باشد، اما تأثیر آن، همواره به صورت یک سنت، در فرهنگ تصویرسازی ایرانی اسلامی باقی مانده است؛ بنابراین، نماد آتش در هنر نگارگری ایرانی در دوران اسلامی همچنان حضورداشته و با مفاهیم اسلامی تلفیق شده است و بیانگر بعد معنوی و عرفانی این عنصر است.

Fire in the art of Iranian painting: Semantics and symbolic dimension of "fire" in Iranian culture

The symbol of fire is a manifestation of different meanings.  Among these meanings are transformation, passion, purification and energy.  Artists across cultures use fire as a powerful metaphor.  These individuals capture its dynamic and unpredictable nature to convey themes of life, creativity, and the cyclical nature of existence.  The dual characteristics of fire, which is capable of both destruction and creation, make it a rich symbol in traditional artistic expression that provides a versatile and profound representation of human experience and emotion.  Therefore, this research seeks to answer the basic question: How are the images and motifs of fire represented in Iranian painting?  And what symbolic role has it played in Iranian culture and art?  The goals of this research in particular are: examining the semantics and place of fire in Iranian culture and art (ancient and Islamic eras), analyzing the symbols of fire in Iranian painting art, identifying the different functions and roles of fire in Iranian painting art.  Therefore, this article tries to analyze fire in ancient beliefs, fire in ancient Iran and the Islamic period, light and fire, the place of fire in Iranian culture, and how to depict fire in painting with a descriptive-analytical method and using documentary and library sources.  Iran will pay.  The results indicate that fire is often associated with Zoroastrianism in ancient Iranian art.  In addition, fire is a symbol of enlightenment, wisdom and the eternal struggle of good and evil in Iranian artistic expression.  In the Islamic era, the symbol of fire in Iranian painting still has an important place and is intertwined with Islamic concepts.  In the art of Islamic painting, fire appears as a symbol of illumination, inspiration and connection with the spiritual world, and it is used like fiery flames in religious and religious scenes.  In Iranian mystical literature, fire is also used as a symbol of love, knowledge and spirituality.  In the end, it is concluded that the Iranian painter, in different ages, was aware of the distinction between the fire of divine light and the burning fire, and depicted it in the distinction between the form and color of different types of fire.  Although it is possible that its theoretical foundations have been resolved in the heart of history, its influence has always remained in the form of a tradition in the culture of Iranian-Islamic imagery;  Therefore, the symbol of fire in the art of Iranian painting in the Islamic era was still present and integrated with Islamic concepts, and it expresses the spiritual and mystical dimension of this element.

تبلیغات