چکیده

با آنکه مادها در جهان باستان مردمانی پرکنش و درگیر در فعالیت های نظامی و تجاری و تولیدی بودند، امپراتوری آشور را به یاری نوبابلی ها برانداختند، از درآویختن با همسایگانشان پروایی نداشتند و نیروی شمشیر و غنای حکمت ایرانیان باستان را در آناتولی به رخ جهان یونانی کشیده بودند، اما دوران آنان یکی از کم شناخته ترین دوره های تاریخ ایران باستان است. کمبود یافته های باستان شناختی، ناسازگاری روایت های کلاسیک یونانی با اسناد هم زمان میان رودانی و در دست نبودن مجموعه اسناد بومی از مادها ابهامات بسیاری را در شناخت این مردمان و این دوران پدید آورده است. اگرچه در دو سده اخیر ملاحظات و تأملاتی درباره هویت و تاریخ مادها صورت گرفته است، تاریخ شناسی مادها عموماً مبحثی حاشیه ای نزد پژوهشگران بوده و ابهامات بسیاری همچنان بی پاسخ مانده است. ازجمله مهم ترینِ این ابهامات، چندوچون پادشاهی مادها و نمودهای آن، مانند پایتخت و مرکز سیاسی است. در این جستار کوشش شده است که ابهامات مربوط به پایتخت مادها مطرح و رویکردهای موجود به این مسئله و پاسخ های ممکن، بررسی شود.

In Search of the Ecbatana: Critical Considerations on the Historiography of the Medes

Despite the Medes’ extensive engagements in military, trade, and production activities, their pivotal role in toppling the formidable Assyrian Empire with the collaboration of the Neo-Babylonians, as well as showing the authority and wisdom of the ancient Iranians to the Greeks in Anatolia, but they had one of the least-known periods in the history of ancient Iran. This obscurity primarily arises from a dearth of archaeological artifacts, incongruities between classical Greek accounts and contemporary Mesopotamian sources, and the scarcity of indigenous Median documents. Over the past two centuries, attempts have been made to reassess and reinterpret the Medes’ identity and historical trajectory, yet the historiography of the Median period has largely remained a peripheral subject for scholars, leaving numerous unresolved queries. One of the foremost enigmas pertains to the configuration of the Median kingdom and its associated facets, such as its capital city and political nucleus. This essay endeavors to scrutinize the uncertainties surrounding the Medes’ capital, existing scholarly perspectives on this matter, and potential resolutions.

تبلیغات