گونه شناسی شمشیرهای موسوم به فیل گوش در عصر آهن II ایران براساس مجموعه موزه های بنیاد مستضعفان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
آلیاژ مفرغ مدت ها پیش از عصرآهن (1500-550 پ م) درساخت انواع اشیاء فلزی ازجمله انواع سلاح استفاده شده و در عصر آهن II با فراگیر شدن کاربرد آهن، بسیاری از رزم افزارها با تلفیق دو فلز مفرغ و آهن ساخته شده است. از انواع جنگ افزارهای این دوره شمشیرهایی با قُبه متمایز و شکاف دوبخشی به شکل لاله گوش و برش های متقاطع و قبضه سه قمستی (قبه، دستگیره و نگهدارنده) وتیغه با زاویه 90 درجه موسوم به فیل گوش یا گوشی شکل است. این شمشیرها، غالباً از دو فلز آهن و مفرغ به شیوه چکش کاری و قالب گیری ساخته شده و تیغه و زبانه از آهن و محافظ (نگهدارنده) به شکل U یا Y معکوس و دسته از مفرغ است. میانه قبه با چند شکاف و برجستگی دایره ای، فضایی شبیه به زین اسب شکل گرفته و حاشیه بین تیغه و محافظ با جوش نرم به هم متصل شده است. این پژوهش به شیوه بررسی عینی داده ها برای شناخت فناوری و گونه ها و مطالعات تطبیقی کتابخانه ای و اسنادی انجام گرفته است. ویژگی های فنی، حوزه فرهنگی وجغرافیایی ساخت، بازه زمانی به کارگیری و ریخت شناسی دسته ها و تیغه ها، جُستارهای تحقیق است. مجموعه ای متشکل از 30 شمشیر با دسته فیل گوش از مجموعه موزه های بنیاد مستضعفان دستمایه پژوهش حاضر است. برآیند پژوهش نشان می دهد شمشیرها در عصر آهن II و حوزه فرهنگی شمال و شمال غرب و غرب ایران تا قفقاز ساخته و پرداخته شده است. نه گونه اصلی بر مبنای ریخت شناختی و تفاوت در بلندا و پهنا و برجستگی میانه تیغه و اختلاف قبه و دستگیره و نگهدارنده قبضه شناسایی شده و گونه 1 و2 به دو زیرگونه تقسیم شده است.Typology of Swords Called Ear Pommel Swords in Iron Age II in Iran Based on the Collections of Mostazafan Foundation’s Museums
Bronze alloy was used in making a variety of metal objects including different kinds of weapons a long time before Iron Age II (1500-550 BC). In Iron Age II, with the widespread use of iron, many weapons were made using the combination of bronze and iron. Among the weapons of this period, there are swords with a distinct pommel, a two-part split in the shape of earlobes, intersecting cuttings, a three-part hilt (pommel, grip and guard) and a blade with a 90-degree angle called ear pommel. These swords were normally made from iron and bronze with the techniques of hammering and molding, the blade and bolt were from iron, the grip was from bronze, and the guard was in the shape of a reverse U or Y. In the middle of the pommel, several splits and round raised parts form a space similar to a saddle and the margin between the blade and guard were attached to each other with a soft weld. This study has been done using field study of data to examine technology and types, and library and comparative studies. Technical qualities, cultural and geographical sphere of production, the time span of usage and morphology of handles and blades were studied. The present study used a collection of 30 swords with ear pommel handles from the collections of Mostazafan Foundation’s museums. The results indicate that the swords were made and polished in Iron Age II and the cultural sphere of north, northwest and west of Iran to Caucasus. Nine main types were recognized based on morphology and difference in length, width and raised parts of the middle of the blade and the differences in pommels and handles and hand guard, and types 1 and 2 have been divided into 2 subdivisions.
تبلیغات
