تحلیل شرط سنی مسئولیت کیفری مبتنی بر اندیشه فایده گرایی و سزاگرایی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
فایده گرایی و سزاگرایی هم در باب جرم انگاری و هم در باب مجازات دارای گزاره های مهمی هستند. بسیاری از مواقع تحلیل ها و نتایجی که حاصل می شود از رهگذر شخص مجرم می گذرد. بررسی مسئولیت کیفری در سیستم فلسفی این نظریات دارای اهمیت ویژه ای است. مسئولیت کیفری دارای مؤلفه هایی است که هم تعداد آن ها و هم مفهوم آن ها در خصوص جرایم مختلف متفات است. یکی از مؤلفه های مسئولیت کیفری، شرط سنی است. فایده گرایی با استفاده از ارعاب و اصلاح و ناتوان سازی مجرم به دنبال مصلحت سنجی و پیشگیری از وقوع جرم است. لذا با در نظر گرفتن اقدامات تربیتی و تأمینی در سنین پایین به واکنش در برابر اطفال و نوجوانان می پردازد و با بیشتر شدن سن، مسئولیت به تدریج کامل می شود. بنابراین مؤلفه سنی مسئولیت در فایده گرایی سن است. در مقابل سزاگرایی با مبنا قراردادن استحقاق، رشد عقلی را به عنوان مؤلفه سنی مسئولیت کیفری لحاظ می کند.قانون ایران در جرایم تعزیری اطفال و نوجوانان منطبق با نظریه فایده گرایی و در جرایم مستوجب حد و قصاص منطبق با نظریه سزاگرایی است. قاضی در تعیین واکنش های مواد 88 و 89 با در نظر گرفتن هدف ارعاب و اصلاح و ناتوان سازی باید احکام مناسب صادر نماید. در حدود قصاص قاضی مکلف است علاوه بر بلوغ با جلب نظر کارشناس متخصص، رشد عقلی را احراز نماید. بنابراین در ماده 91 قانون مجازات اسلامی رشد عقلی مؤلفه سنی مسئولیت کیفری است و نباید صرفا در صورت بروز شبهه و به صورت استثنایی این ماده در احراز مسئولیت کیفری اطفال و نوجوانان مورد توجه قرار گیرد.Analysis of the age criterion for criminal responsibility based on utilitarian and retributive thinking
Utilitarianism and retributivism, theories have important propositions both regarding criminalization and punishment. Many times, the analyses and the results that are obtained pass by the criminal investigation of criminal liability in the philosophical system of these theories have special importance. Criminal responsibility has components that both their number and their meaning are different in different crimes. One of the components of criminal responsibility is the age requirement. Utilitarianism seeks expediency and prevention of crime by using deterrence, rehabilitation and incapacitation of the criminal. Therefore, educational measures are expected at younger ages. As the age increases, the responsibility gradually becomes complete. Therefore, the age is a component of criminal responsibility for utilitarians. On the other hand, retributivism based on merit considers intellectual development as the age component of criminal responsibility.The Penal Code is consistent with utilitarianism in the crimes that are called ‘Ta'ziri’, and it is consistent with punitiveness in the crimes that are called ‘Had’ and ‘Qesas’. When judging the reactions of articles 88 and 89, the judge should issue appropriate sentences considering the purpose of intimidation, correction and incapacitation. In Had and Qesas, the judge is obliged to obtain the opinion of an expert on intellectual growth. in Article 91 intellectual growth is the age component of criminal responsibility, and it should not be taken into account only in case of doubt and as an exception in determining the criminal responsibility of children.
تبلیغات
