تحلیل ژانریک شعر دفاع مقدس پس از خاتمه جنگ (سال های 1368 و 1369) و نقش فرا متن تاریخی - اجتماعی در آن
آرشیو
چکیده
شعر دفاع مقدس از زیرجریان های شعر معاصر است که در ارتباطی تناظری با فرامتن تاریخی جنگ عراق علیه ایران شکل گرفته و با خاتمه جنگ، سیر تطور خود را با عبور از پدیده محوری به سوی رویکرد پیامدمحور ادامه داده است تا آنجا که می توان سال های 1368 و 1369 را دوره گذار شعر دفاع مقدس نامید. این جریان شعری ذیل ژانر شعر غنایی قرار می گیرد و این بازه زمانی بستر مناسبی برای تأثیرپذیری آن از فرامتن تاریخی- اجتماعی جنگ تحمیلی است. سه فرامتن «شهادت افراد»، «بازگشت اسرا» و «انحراف های اقشاری از مردم از آرمان های انقلاب اسلامی» و تأثیر آن ها بر اجتماع، بیشترین تأثیر را در شاکله ژانریک شعر دفاع مقدس در سال های پس از جنگ داشته است که به ترتیب عبارتند از: تداوم زیرژانر «سوگ سرایی»، شکل گیری «زیرژانر تلفیقی توصیفی- تکریمی» و تداوم «زیرژانر انتقادی». شاعران در زیرژانر سوگ سرایی روند مرثیه سرایی برای شهدا را در شعر دفاع مقدس ادامه می دهند، در زیرژانر توصیفی- تکریمی ضمن توصیف جنگ و جنگاوری رزمندگان، آزادگان را تکریم می کنند و در زیرژانر انتقادی در جایگاه وجدان بیدار جامعه کاستی ها را رصد و با زبان شعر تبیین می کنند. علیرضا قزوه، سیمین دخت وحیدی و مجید نظافت بیشترین سروده های سال های پس از جنگ را در کارنامه خود دارند و قالب غزل، رایج ترین قالب شعری در دوره مورد بررسی است.The Genre Analysis of Holy Defense Poem after the End of War (1989-1990) and the Role of Socio-historical Hypertext in It
Holy defense poetry represents the significant subbranches of contemporary poetry emerging in a symmetrical relationship with the historical hypertext of the Iraq war against Iran. As the war concludes, holy defense poetry continues to evolve, shifting from the phenomenon-based approach to the consequence-based one. Thus, this time (1989-1990) can be called a transition period. The poetic movement of holy defense poetry is classified under the lyric poetry category. This period is an appropriate context for being influenced by the socio-historical hypertexts of the imposed war. The martyrdom of individuals, the return of prisoners of war, and the deviation of certain groups of people from the ideals of the Islamic revolution are three main three hypertexts. These hypertexts and their impacts on the community have the greatest influence on the formation of the genre of holy defense poetry after the war. This genre comprises three subgenres that have continued after the war. They include the subgenre of mourning, the subgenre of description and veneration, and the subgenre of critiquing. In the subgenre of mourning, poets keep on the trend of composing elegy for the martyrs of holy defense war. In the subgenre of description and veneration, besides describing the war and the valor of warriors, poets venerated the prisoners of war released from Iraq’s jails. Lastly, in the subgenre of critiquing, the poets take on the mantle of society’s vigilant conscience monitoring the shortcomings. Then, they elaborate on these defects in their poetic discourse. Alireza Ghazveh, Simindokht Vahidi, and Majid Nezafat were highly productive poets of this genre after the war and Ghazal was the most common verse form in the examined period.
تبلیغات
