مطالعه جایگاه زن در دوره آل جلایر در ایران (مطالعه موردی: نگاره های همای و همایون)
آرشیو
چکیده
همای و همایون، مثنوی عاشقانه ای است در «دیوان خواجوی کرمانی» و یکی از مهم ترین آثار خطی دوره آل جلایر به تاریخ 28 جمادی الاول 798 ه.ق به شمار می رود، که شامل داستان عشق همای (شاهزاده ایرانی) و همایون (دختر خاقان چین) و دو دیوان کمال نامه و روضه الانوار است. این دیوان به خط «میرعلی تبریزی» (مبتکر خط نستعلیق) نگاشته و توسط «جنید نقاش» (سلطانی) به عنوان نخستین نگارگر رقم دار ایرانی، تصویر شده است. با این توصیف، نوشتار حاضر، تلاشی است جهت پی بردن به جایگاه زن در دوره آل جلایر در جامعه ایران، بر مبنای تحلیل نگاره های داستان «همای و همایون» در دیوان خواجوی کرمانی. بر این اساس، مسئله اصلی پژوهش حاضر آن است که جایگاه زن در دوره آل جلایر بر مبنای نگاره های همای و همایون چگونه ترسیم می شود؟ این پژوهش، با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی و با رویکردی تاریخی به واکاوی جایگاه زن بر اساس نگاره های همای و همایون پرداخته است؛ که در این راستا، ده نگاره با عنوان همای و همایون که در کتب نگارگری موجودند، ند، از حیث رویدادها و عناصر اصلی تصاویر، ازجمله فرم، اندازه، شیوه برخورد، تعامل و قرارگیری فیزیکی شخصیت های همای و همایون مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایجی که از مجموع تحلیل نگاره های همای و همایون برمی آید بر آن اذعان دارد که خلق نگاره های «همای و همایون» با مختصات هنری خاص خود جهت ترسیم جایگاه انسانی و متفاوت از دوره های پیشین از زن، بر اساس ذهنیت و تخیل محض نقاش خلق نشده است و بازتابی از شرایط فرهنگی، اجتماعی زمانه بوده و روح حاکم بر خود را عیان می سازد و برخلاف نگاره های موجود، جایگاه زن به عنوان ابژه ای جنسی و دارای نقشی مفعولی ترسیم نشده است.A Study of the Woman’s Position in the Jalairid Period in Iran, (Case Study: Paintings of Homay and Homayun)
The research title explores the identity of women during the Al-Jalair period The current article is a significant study aiming to understand the status and identity of women during the Al-Jalair period in Iranian society. This will be achieved through an analysis of the illustrations in the story “Homay and Homayun” in the court of Khajovi Kermani. Humai and Humayun is a romantic Masnawi in “Diwan Khajui Kermani” and is considered one of the most important manuscripts of the Al-Jalair period, dated 28 Jumadi al-Awl 798 AH, which includes the love story of Humai (Iranian prince) and Humayun (daughter of the Khaqan of China) and the two divans of “Kamalnameh” and “Rawzah al-Anwar”. This divan was written in the script of “Mir Ali Tabrizi” (the founder of the Nastaliq script) and illustrated by “Junid Naqash” (Sultani), the first Iranian figure painter. During the interregnum after the death of Abu Said Khan in 736 AH until the rise of Timur Gurkani (771-807 AH), the territory of the Mughal Ilkhans was divided among the influential rulers, the most famous of which was the Al-Jalair dynasty (740-836 AH). Although Iran’s political stability was disrupted by the emergence of small local dynasties in the 8th century AH, this led to the establishment of significant art centers in a short period. “Sultan Ahmad” (of Al-Jalair Sultans), although very hard-hearted in his reign, had a delicate artistic taste.He supported artists and was a poet and painter himself. During his reign, the cities of Tabriz and Baghdad had schools of painting. After the conquest of Baghdad, Timur sent a group of painters from there to Central Asia, and the gentle, lyrical, and poetic painting style of the Jalarians was established as a classical style during the Timurid period. Based on this, the primary focus of the present study is to examine how women’s identity was depicted during the Al-Jalair period through the artworks of Homay and Homayun. Thus, this study utilized the descriptive-analytical method and historical and sociological approaches to examine the depiction of women’s identity in the paintings of Homay and Homayun. The analysis of Homay and Homayun’s paintings reveals that the creation of “Homay and Homayun” paintings, with their artistic coordinates, depicts a human identity distinct from previous periods of women. This creation is not solely based on the artist’s mentality and imagination but is also a reflection of the cultural and social conditions of the time. It reveals the prevailing spirit, portraying the woman’s identity not as a sexual object with a passive role, unlike existing depictions.
تبلیغات
