تاریخ اسلام در آثار شهید آیت الله مطهرى (ره)
آرشیو
چکیده
متن
این کتاب مجموعهاى استبرگزیده از آثارشهید آیت الله مطهرىقدس سره که بر اساس سرفصل جدید «درس تاریخ اسلام» معاونت اموراساتید، تهیه شده است، و به گونهاى تنظیمشده است که مىتواند به عنوان منبعى براىتدریس تاریخ اسلام در مقطع کارشناسىبراى کلیه رشتههاى دانشگاهى مورد استفادهاستادان محترم، پژوهشگران و دانشمندانعلوم اسلامى قرار گیرد.
در جمع آورى و تنظیم این مجموعه، تلاشبرآن بوده است تا مطالب استاد، بىکم وکاست نقل و از آوردن مطالب تکرارى و کماهمیت اجتناب و هر بخش به متن اصلىارجاع داده شود و حتى المقدرور سعى شدهاست آدرس مطالب جهت اطلاعات بیشتر ورجوع علاقمندان استخراج شود.
براى کاملتر شدن مجموعه، چکیدهاى درآخر هر فصل، با استفاده از آثار استاد و به قلمنگارنده نگاشته شده است. در پایان کتابفهرست آیات، روایات، اشعار و اعلام ارائهشده است تا استفاده از آن آسانترگردد.
این مجموعه از سوى شوراى نظارت بر آثارشهید مطهرى(ره) مورد مطالعه و تایید قرارگرفته و هم اکنون از سوى عدهاى از استادانمعارف اسلامى در دانشگاههاى کشور بهعنوان متن درسى تدریس مىگردد. مطالعهاین اثر به عموم علاقمندان به تاریخ اسلامتوصیه مىگردد.
این مجموعه در پاییز سال 1378 با تیراژ3000 جلد و دوره دو جلدى به قیمت 2100تومان به چاپ رسیده است.
الف - جلد اول داراى پنج فصل است:
1 - مباحث پایه.
2 - محیط پیدایش اسلام.
3 - بررسى و تحلیل زندگى حضرتمحمدصلى الله علیه وآله.
4 - از سقیفه تا قتل عثمان.
5 - حکومتحضرت علىعلیه السلام.
1 - فصل اول از دو گفتار تشکیل شده است:
در گفتار اول، (ماهیت تاریخ) مباحثى چونمفهوم تاریخ، فلسفه، تاریخ در قرآن، عواملمحرک تاریخ و ارزش و آموزندگى تاریخ و درگفتار دوم، (آشنایى با مورخان مسلمان) بهمعرفى اجمالى تعدادى از مورخان، انواعتاریخ نگارى و اولین مورخان مسلمانپرداخته است.
2 - در فصل دوم وضعیت دختران و زنان دردوره جاهلیت - در شبه جزیره عربستان وایران و روم - ارث پسرخوانده، ارث هم پیمان، تفاخر بهقبیله و نژاد و... مورد بررسى قرار گرفت.
3 - فصل سوم از سه گفتار تشکیل شده است:
در گفتار اول (آشنایى با زندگى محمدصلى الله علیه وآله)به موضوعاتى چون تاریخچه زندگى حضرترسول اکرمصلى الله علیه وآله، پیامبر در عصر جاهلیت،هجرت پیامبرصلى الله علیه وآله، تاریخچه نبرد مسلمین وحجةالوداع و در گفتار دوم (اقداماتپیامبرصلى الله علیه وآله به منظور ساختن جامعهاسلامى) مباحثى چون مبارزه با ظلم، تنفر ازبیکارى و بطالت، زهد و ساده زیستى، انتقادپذیرى و تنفر از چاپلوسى، واجد بودن شرایطرهبرى، روش تبلیغ، عقد اخوت و دفاع ازاصول اساسى مورد بررسى قرار گرفته است.در گفتار سوم (عوامل موفقیت و گسترشاسلام) عوامل موفقیت و گسترش اسلام،خلق و خوى پیامبرصلى الله علیه وآله، شیفتگى و دلدادگىاصحاب، قرآن، نرمى در عین صلابت، تربیتهسته اصلى اسلام، دعوت و تبلیغ اسلام،پرهیز از خشونت در دعوت، مال خدیجهعلیها السلامو شمشیر علىعلیه السلام و اخبار کتب پیشینآسمانى، معرفى شده است.
4 - فصل چهارم شامل سه گفتار است:
گفتار اول جریان سقیفه را مورد تحلیل قرارمىدهد و بیان مىکند که چگونه امویانزمینه به قدرت رسیدن را کسب کردند.
درگفتار بعدى فتوحات خلفاى سه گانه موردتحلیل و بررسى قرار مىگیرد. در این گفتار،نقش ایران در تمدن اسلامى و کارنامه اسلامدر ایران متقابلا مورد کنکاش قرار مىگیرد.
گفتار سوم به قتل خلیفه سوم اختصاص دارد.در این گفتار، به عملکرد خلیفه سوم، نقشعلىعلیه السلام به عنوان میانجى صلح و نقشماهرانه معاویه در این جریان، پرداختهمىشود.
5 - فصل پنجم شامل چهار گفتار است:
در گفتار اول عملکرد و انتقادات علىعلیه السلامنسبتبه خلفاى سه گانه و راز و رمز سکوتعلىعلیه السلام در این دوران; و در گفتار بعدىچگونگى به حکومت رسیدن علىعلیه السلام، بیعتبا على و فلسفه پذیرفتن خلافت و گفتار سومبه بررسى ویژگىهاى حکومت علىعلیه السلامپرداخته و برنامه و روش سیاسى حضرت وبرخورد متفاوت اصحاب با ایشان و در قسمتپایانى، موانع و مشکلات حکومت علىعلیه السلامیادآورى شده است. در این گفتار مشکلاتىچون کشته شدن عثمان، انعطاف ناپذیرى دراجراى عدالت، صراحت و صداقت درسیاست، ناکثین، قاسطین و مارقین بیانشده است.
× × ×
ب - جلد دوم کتاب از دو فصل تشکیل شدهاست که عبارتند از:
1 - ائمه و امویان.
2 - ائمه و عباسیان.
فصل اول داراى چهار گفتاراست:
گفتار اول (آشنایى باحکومت امویان) به بررسىنحوه نفوذ و تسلط امویان برحکومت اسلامى و بهپیامدهاى حکومتبنى امیهاشاره شده است. در گفتاربعدى (شناخت زمینهها وعلل صلح امام حسنعلیه السلام) بهتفاوتهاى شرایط زمان ایندو امام و مواد قرار داد صلحامام حسنعلیه السلام اشاره گردیدهاست. در گفتار سوم (شناخت زمینهها، علل وپیامدهاى نهضت امام حسینعلیه السلام) بهموضوعاتى چون فلسفه، اهداف و پیامدهاىقیام امام حسینعلیه السلام، عوامل مؤثر در نهضتحسینى، شرایط تقدس و ابعاد نهضتحسینى، نقش اهلبیتعلیهم السلام و بخصوصزینب کبرىعلیها السلام در این جریان و نگاهىمختصر به واقعه کربلا، اشاره شده است.
در گفتار پایانى این فصل به گونهاى مختصر بهزندگى امام زین العابدینعلیه السلام، مقایسه روشامام حسینعلیه السلام با سایر ائمه و فایدهسیرههاى گوناگون معصومینعلیهم السلام اشارهشده است.
2 - فصل دوم از دو گفتار تشکیل شده است:
در گفتار اول به قدرت رسیدن بنىالعباس،عکس العمل امام صادقعلیه السلام در این دوره ونمونههایى از سیاست ضد ارزشى عباسیانمورد بررسى قرارگرفته است. و در گفتار بعدىموضوعات مطرح شده عبارتند از:
اوضاع سیاسى - اجتماعى عهد امامصادقعلیه السلام، برخورد امام باجریانهاى فکرىمختلف، علت دستگیرى و زندانى شدن امامکاظمعلیه السلام در زندانهاى مختلف، بررسىتاریخى نسبتبه برخورد امام رضاعلیه السلام بامساله ولایتعهدى، محافظتشدید امامحسن عسکرىعلیه السلام، مشخصات انتظار قیامامام مهدى(عج) و اثر اعتقاد به مهدویت درتاریخ اسلام و جهان تسنن.
بخش پایانى کتاب را تحریف تاریخ تشکیلمىدهد. در این قسمت معنى، انواع و عواملتحریف، وظایف علما و عامه مردم، موردبررسى قرار گرفت.
در جمع آورى و تنظیم این مجموعه، تلاشبرآن بوده است تا مطالب استاد، بىکم وکاست نقل و از آوردن مطالب تکرارى و کماهمیت اجتناب و هر بخش به متن اصلىارجاع داده شود و حتى المقدرور سعى شدهاست آدرس مطالب جهت اطلاعات بیشتر ورجوع علاقمندان استخراج شود.
براى کاملتر شدن مجموعه، چکیدهاى درآخر هر فصل، با استفاده از آثار استاد و به قلمنگارنده نگاشته شده است. در پایان کتابفهرست آیات، روایات، اشعار و اعلام ارائهشده است تا استفاده از آن آسانترگردد.
این مجموعه از سوى شوراى نظارت بر آثارشهید مطهرى(ره) مورد مطالعه و تایید قرارگرفته و هم اکنون از سوى عدهاى از استادانمعارف اسلامى در دانشگاههاى کشور بهعنوان متن درسى تدریس مىگردد. مطالعهاین اثر به عموم علاقمندان به تاریخ اسلامتوصیه مىگردد.
این مجموعه در پاییز سال 1378 با تیراژ3000 جلد و دوره دو جلدى به قیمت 2100تومان به چاپ رسیده است.
الف - جلد اول داراى پنج فصل است:
1 - مباحث پایه.
2 - محیط پیدایش اسلام.
3 - بررسى و تحلیل زندگى حضرتمحمدصلى الله علیه وآله.
4 - از سقیفه تا قتل عثمان.
5 - حکومتحضرت علىعلیه السلام.
1 - فصل اول از دو گفتار تشکیل شده است:
در گفتار اول، (ماهیت تاریخ) مباحثى چونمفهوم تاریخ، فلسفه، تاریخ در قرآن، عواملمحرک تاریخ و ارزش و آموزندگى تاریخ و درگفتار دوم، (آشنایى با مورخان مسلمان) بهمعرفى اجمالى تعدادى از مورخان، انواعتاریخ نگارى و اولین مورخان مسلمانپرداخته است.
2 - در فصل دوم وضعیت دختران و زنان دردوره جاهلیت - در شبه جزیره عربستان وایران و روم - ارث پسرخوانده، ارث هم پیمان، تفاخر بهقبیله و نژاد و... مورد بررسى قرار گرفت.
3 - فصل سوم از سه گفتار تشکیل شده است:
در گفتار اول (آشنایى با زندگى محمدصلى الله علیه وآله)به موضوعاتى چون تاریخچه زندگى حضرترسول اکرمصلى الله علیه وآله، پیامبر در عصر جاهلیت،هجرت پیامبرصلى الله علیه وآله، تاریخچه نبرد مسلمین وحجةالوداع و در گفتار دوم (اقداماتپیامبرصلى الله علیه وآله به منظور ساختن جامعهاسلامى) مباحثى چون مبارزه با ظلم، تنفر ازبیکارى و بطالت، زهد و ساده زیستى، انتقادپذیرى و تنفر از چاپلوسى، واجد بودن شرایطرهبرى، روش تبلیغ، عقد اخوت و دفاع ازاصول اساسى مورد بررسى قرار گرفته است.در گفتار سوم (عوامل موفقیت و گسترشاسلام) عوامل موفقیت و گسترش اسلام،خلق و خوى پیامبرصلى الله علیه وآله، شیفتگى و دلدادگىاصحاب، قرآن، نرمى در عین صلابت، تربیتهسته اصلى اسلام، دعوت و تبلیغ اسلام،پرهیز از خشونت در دعوت، مال خدیجهعلیها السلامو شمشیر علىعلیه السلام و اخبار کتب پیشینآسمانى، معرفى شده است.
4 - فصل چهارم شامل سه گفتار است:
گفتار اول جریان سقیفه را مورد تحلیل قرارمىدهد و بیان مىکند که چگونه امویانزمینه به قدرت رسیدن را کسب کردند.
درگفتار بعدى فتوحات خلفاى سه گانه موردتحلیل و بررسى قرار مىگیرد. در این گفتار،نقش ایران در تمدن اسلامى و کارنامه اسلامدر ایران متقابلا مورد کنکاش قرار مىگیرد.
گفتار سوم به قتل خلیفه سوم اختصاص دارد.در این گفتار، به عملکرد خلیفه سوم، نقشعلىعلیه السلام به عنوان میانجى صلح و نقشماهرانه معاویه در این جریان، پرداختهمىشود.
5 - فصل پنجم شامل چهار گفتار است:
در گفتار اول عملکرد و انتقادات علىعلیه السلامنسبتبه خلفاى سه گانه و راز و رمز سکوتعلىعلیه السلام در این دوران; و در گفتار بعدىچگونگى به حکومت رسیدن علىعلیه السلام، بیعتبا على و فلسفه پذیرفتن خلافت و گفتار سومبه بررسى ویژگىهاى حکومت علىعلیه السلامپرداخته و برنامه و روش سیاسى حضرت وبرخورد متفاوت اصحاب با ایشان و در قسمتپایانى، موانع و مشکلات حکومت علىعلیه السلامیادآورى شده است. در این گفتار مشکلاتىچون کشته شدن عثمان، انعطاف ناپذیرى دراجراى عدالت، صراحت و صداقت درسیاست، ناکثین، قاسطین و مارقین بیانشده است.
× × ×
ب - جلد دوم کتاب از دو فصل تشکیل شدهاست که عبارتند از:
1 - ائمه و امویان.
2 - ائمه و عباسیان.
فصل اول داراى چهار گفتاراست:
گفتار اول (آشنایى باحکومت امویان) به بررسىنحوه نفوذ و تسلط امویان برحکومت اسلامى و بهپیامدهاى حکومتبنى امیهاشاره شده است. در گفتاربعدى (شناخت زمینهها وعلل صلح امام حسنعلیه السلام) بهتفاوتهاى شرایط زمان ایندو امام و مواد قرار داد صلحامام حسنعلیه السلام اشاره گردیدهاست. در گفتار سوم (شناخت زمینهها، علل وپیامدهاى نهضت امام حسینعلیه السلام) بهموضوعاتى چون فلسفه، اهداف و پیامدهاىقیام امام حسینعلیه السلام، عوامل مؤثر در نهضتحسینى، شرایط تقدس و ابعاد نهضتحسینى، نقش اهلبیتعلیهم السلام و بخصوصزینب کبرىعلیها السلام در این جریان و نگاهىمختصر به واقعه کربلا، اشاره شده است.
در گفتار پایانى این فصل به گونهاى مختصر بهزندگى امام زین العابدینعلیه السلام، مقایسه روشامام حسینعلیه السلام با سایر ائمه و فایدهسیرههاى گوناگون معصومینعلیهم السلام اشارهشده است.
2 - فصل دوم از دو گفتار تشکیل شده است:
در گفتار اول به قدرت رسیدن بنىالعباس،عکس العمل امام صادقعلیه السلام در این دوره ونمونههایى از سیاست ضد ارزشى عباسیانمورد بررسى قرارگرفته است. و در گفتار بعدىموضوعات مطرح شده عبارتند از:
اوضاع سیاسى - اجتماعى عهد امامصادقعلیه السلام، برخورد امام باجریانهاى فکرىمختلف، علت دستگیرى و زندانى شدن امامکاظمعلیه السلام در زندانهاى مختلف، بررسىتاریخى نسبتبه برخورد امام رضاعلیه السلام بامساله ولایتعهدى، محافظتشدید امامحسن عسکرىعلیه السلام، مشخصات انتظار قیامامام مهدى(عج) و اثر اعتقاد به مهدویت درتاریخ اسلام و جهان تسنن.
بخش پایانى کتاب را تحریف تاریخ تشکیلمىدهد. در این قسمت معنى، انواع و عواملتحریف، وظایف علما و عامه مردم، موردبررسى قرار گرفت.
تبلیغات
