مدل سازی رفتاری کاهش خطای انسانی در صنعت حمل ونقل هوایی کشور

چکیده

مطالعه حاضر باهدف مدل سازی رفتاری کاهش خطای انسانی در صنعت حمل ونقل هوایی کشور انجام شد. این مطالعه از نظر هدف یک پژوهش کاربردی - توسعه ای از منظر روش و بازه زمانی گردآوری داده ها، یک پژوهش پیمایش مقطعی است که با رویکردی آمیخته انجام شد. جامعه مشارکت کنندگان بخش کیفی شامل مدیران صنعت حمل ونقل هوایی کشور است که 11 نفر به شیوه هدف مند و تا دستیابی به اشباع نظری انتخاب شدند. جامعه آماری بخش کمی کارشناسان و فعالان صنعت حمل ونقل هوایی کشور است و حجم نمونه با فرمول کوکران 366 برآورد شد. نمونه گیری بخش کمی با روش خوشه ای - تصادفی انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسش نامه محقق ساخته بود که با روش روایی سازه، روایی همگرا و روایی واگرا اعتبارسنجی گردید. با استفاده از آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی نیز قابلیت اعتماد پرسش نامه بررسی شد. مقدار روایی همگرا برای همه سازه ها بالای 5/0 و آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی نیز برای همه سازه ها بالای 7/0 برآورد شد بنابراین روایی و پایایی مطلوب ارزیابی شد. برای شناسایی ابعاد و مولفه های مدل رفتاری کاهش خطای انسانی از روش تحلیل کیفی مضمون، تعیین روابط عناصر از روش مدل سازی ساختاری - تفسیری و اعتبارسنجی مدل رفتاری کاهش خطای انسانی از روش حداقل مربعات جزئی استفاده شد. یافته ها نشان داد عوامل سازمانی و مدیریتی به عنوان عناصر زیربنایی الگو هستند که بر عوامل فیزیکی، ارگونومی، فنی و فناوری اثر مستقیم دارند. این عوامل نیز به ترتیب بر عوامل شغلی و سیستمی و سپس رفتار فردی و گروهی تاثیر دارند. در نهایت رفتار فردی و گروهی نیروی انسانی بر کاهش خطای انسانی تاثیر دارند. بنابراین می توان نتیجه گرفت مدیران صنعت حمل ونقل هوایی با بهبود شرایط فنی، فیزیکی، ارگونومی و فناورانه می توانند شرایط شغلی را کارکنان را تسهیل و تقویت نمایند.