پژوهشی در کتاب سلوه الحزین و تحفه العلیل

چکیده

سلوه الحزین و تحفه العلیل عنوان کتابی از قطب الدین راوَنْدی(د.573) از علمای امامیه در سده ششم هجری است . در این اثر به صورت تخصصی و گسترده به موضوع دعا و برخی اَشکال و عناصر آن از جمله توسل، نمازها، تسبیحات، حرزها و تعویذ ها و ... پرداخته است. در این مقاله که به روش توصیفی - تحلیلی نگاشته شده است به بررسی شیوه تدوین اثر و نگرش مؤلف کتاب به مقوله دعا و ذکر و سایر عناصر مرتبط با آن پرداخته شده است. از مطالعه سلوه الحزین دانسته گردید قطب راوندی نگاه موسّع در مفهوم و کارکرد دعا داشته است. گزینش احادیث ادعیه و مرتبط با آن در سلوه الحزین توسط مؤلف نشان می دهد در این مجموعه احادیثی درباره آداب و شرایط و موانع اجابت دعا به عنوان بخش مقدماتی کتاب آمده است. مؤلف در این بخش تفکیکی میان روایات ذکر و دعا قائل نشده است و هر دودسته روایات را در کنار یکدیگر نقل کرده است. به نظر می رسد باتوجه به تفصیل باب دوم کتاب، هدف اصلی تدوین آن، ارائه ادعیه بیماری و سلامتی و موضوعات مرتبط است. در این باب به عنوان مقدمه احادیثی در موضوع بهداشت و سلامت فردی مطرح شده است. برخی بیماران با ادعیه و طبابت بهبودیافته و شکر بر سلامتی بازیافته دارند و ادعیه خاص خود اما برخی بیماری ها مؤمن را در حالت احتضار و مشرف به مرگ می کند. راوندی برای هر دو گروه آداب و ادعیه مرتبط در فرهنگ روایی مسلمانان به ویژه شیعیان را از منابع مهم حدیثی استخراج و در این مجموعه یکجا نقل کرده است.