بحران هویت در بوف کور هدایت، پیامدی از حضور تجدد در جامعه سنتی
آرشیو
چکیده
با ورود مدرنیته به کشورهای سنتی، تقابل و تضادی دامنه دار و پُرپیامد در زندگی فکری و اجتماعی افراد، به ویژه اندیشمندان جامعه ایجاد شد. انسان اندیشه ورز معاصر با مقایسه دنیای مدرن -که رهاورد غرب است- و سنت های خودی به تعارضی سخت دچار می شود و در میان احساس شرقی و خرد غربیِ نوین در تعارض قرار می گیرد. اگر روشنفکر نتواند راه میانه ای برای درک اوضاع بیابد، به حیرت، دوپارگی شخصیت و بحران هویت و در مواردی به پوچ انگاری و هیچ گرایی می رسد. بوف کور، به عنوان نخستین اثر داستانی مدرن ایران، دستاورد رویارویی سنت و تجدد در ایران نیمه جدید رضاشاهی است. این مقاله می کوشد پیامدهای حاصل از رویارویی سنت و تجدد را در این اثر داستانی در پیوند با نویسنده اش –صادق هدایت- نشان دهد. راوی داستان در جست وجوی «فردیّت» و شناخت خود به عدم شناخت خود و دیگران می رسد. حیرت، شک و ناپایداری حاکم بر راوی و داستان، درهم ریختگی و از هم گسیختگی زمان و مکان و احساس فاصله بسیار با اجتماع و خود بیانگر بحران هویت راوی است. این بحران هویت که همراه با پوچ انگاری، خویشتن گریزی و دیگرگریزی است، به مرگ تدریجی و خودخواسته راوی می انجامد. هم چنین حضور مؤثر زن و توجه ویژه به کارکرد او در ذهن مرد، اجتماع مردسالار و به تبَع، در آثار ادبی از جمله بوف کور،که در آثار پیشامدرن وجود نداشت، از دیگر پیامدهای جدال سنت و تجدد است. تقابل علم و دین که به شکل رویارویی عقل با خرافات و باورهای تغییر شکل یافته مذهبی است، پیامدی دیگر از این رویارویی است. همه این اندیشه ها را می توان در شخصیت هدایت بازیافت؛ اما نمی توان گفت که او به اندازه راوی داستانش پوچ گرا بوده است.The identity crisis in Buf-e- kur, a consequence of the presence of modernity in a traditional society
With the advent of modernity in the traditional countries, it emerged a widespread and consequential contradiction in the mental and social lives of individuals, especially the intellectuals. The contemporary thinking man is in a difficult contrast when he compares the modern world. If the intellectual fails to find a middle way to understand the situation, there will be an identity crisis. Buf-e-kur, is an achievement of the confrontation of tradition and modernity in Iran. This article seeks to illustrate the implications of confronting tradition and modernity in this fiction with its author, Sadegh Hedayat. The narrator, who is in search of "individuality" and self-knowledge, reaches into the ignorance of himself and others. The astonishment, suspicion, and instability of the narrator and the story, the disorderliness and disruption of time and place, and the feeling of being too distant from society and self, reflect the narrator's identity crisis. This identity crisis, coupled with absurdity, self-loathing, and others-loathing, leads to the narrator's gradual and self-inflicted death. and, in the literary works such as Buf-e-kur, which did not exist in the pre-modern works, are other consequences of the controversy of the tradition and modernity. The confrontation between science and religion, which is in the form of a contrast between wisdom and superstition and the deformed religious beliefs, is another result of this controversy. All of these ideas can be found in Hedayat's character, but it can't be said that he was as absurdist as the narrator of his story.
تبلیغات
