على بنمهزیار اهوازى
آرشیو
چکیده
متن
«اى على خدا پاداش نیکو به تو دهد و در بهشتخود ساکن گرداند ...»
(فرازى از نامه امام جواد(ع) به على بن مهزیار اهوازى)
خوزستان عالم پرور
خوزستان یکى از استانهاى کشور پهناور ماست که از دیرباز نقش بسزایى درگسترش و ترویج فرهنگ عمیق اسلامى داشته و در درون خود راویان و عالمانبزرگوار و گرانسنگ را پرورش داده استبزرگانى همچون:
حسن بن سعید اهوازى، حسین بن سعید اهوازى، على بن ابراهیم مهزیار اهوازى،محمد بن ابراهیم بن مهزیار اهوازى، علامه بزرگوار شیخ مرتضى انصارى، علامه حاجشیخ محمد تقى شوشترى و بسیارى دیگر از استوانههاى علمى که هر کدام مانند چراغىراه را براى مشتاقان روشن مىساختند و عاشقان هدایت را به سرچشمه زلال رستگارىرهنمون بودند.
در این میان شهر قدیمى اهواز که مرکز این استان است از ویژگى خاصى برخورداراست چنانچه ملاحظه شد جمعى از راویان ائمه اطهار(ع) در این شهر پرورش یافتند وکلمات حیاتبخش ائمه معصومین را از آنان مىآموختند و به گوش عاشقان اهل بیتمىرساندند و در مواقع لزوم سربازان علمى ائمه بودند و در مصاف با دشمنان اهلبیتبا قلمشان قلب خصم را نشانه مىرفتند و مذهب تشیع را از هجوم نامحرمان مصونمىساختند.
از جمله آن بزرگواران راوى والامقام على بن مهزیار اهوازى است که در میان مردمخوزستان شخصى شناخته شده و باارزش است در این نوشتار همت ما این است که مردمخوب کشورمان را با راوى دیگرى از خیل راویان نور آشنا سازیم و قدمى هر چندناچیز در راستاى احیاى نام و جایگاه آن بزرگان در میان اقشار مختلف مردمبرداشته باشیم.
ستاره خوزستان
على بن مهزیار اهوازى از فقهاء و محدثان مشهور و بزرگ شیعه بودکه علاوه بر مقام علمى و فقهى از برجستگىهاى اخلاقى ارزندهاى نیز برخوردار بود.
او در میان خانوادهاى مسیحى دیده به جهان گشود و رشد و نمو یافت ولى چند سالىبیش از بهار عمر او نگذشته بود که بالطف خداوند متعال پدر او به دین اسلام مشرفشد و او نیز اسلام را دین خود قرار داد. در این زمینهرجال شناس معروف نجاشى درکتاب خویش اینگونه نگاشته است:
على بن مهزیار اهوازى کنیهاش ابوالحسن بود و از مردم دورق محسوب مىشد و پدرشداراى دین مسیح بود و بعدها مسلمان شد و على نیز در همان دوران کودکى به دیناسلام مشرف شد و خداوند بالطف خویش او را بصیر در دین نمود.
وى از صحابى خاص حضرت رضا(ع) و حضرت امام جواد و امام هادى(ع) به شمار مىرفتو در نزد این امامان هدایت داراى منزلتى بس عظیم بود.
شرح حال این دانشمند بزرگ در منابع مهم رجالى بیان شده و همانگونه که مرحومنجاشى بیان کردند کسى او را مورد سرزنش و نکوهش قرار نداده است. شیخ طوسى دررجال خویش على را از اصحاب حضرت رضا مىداند و مىفرماید:
«او دانشمندى مورد اعتماد و داراى اعتقادى راسخ و صحیح بود و از اصحاب امامجواد و امام هادى نیز به حساب مىآمد».
کشى از دیگر رجال شناسان معروف اینگونه از وى یاد مىکند:«على بن مهزیارمسیحى بود ولى خداوند متعال او را هدایت کرد. وى از مردم هند(هندیجان) بود کهاز روستاهاى فارس محسوب مىشد که بعدها در اهواز سکنى گزید».
معاصران فرهیخته
از جمله فقهائى که با على بن مهزیار هم عصر بودند حسین بنسعید اهوازى است او نیز افتخار شاگردى سه تن از ائمه بزرگوار شیعه (علیهمالسلام) را داشت و در کتابهاى رجالى زمانى که از او سخن به میان آمده به نیکىاز او یاد شده است.
حسین برادرى بنام حسن نیز داشت که او هم از علماى معاصر على بن مهزیار وداراى مقام والایى بود و در اغلب موارد نام این دو راوى اهل بیت در کنار هم ذکرمىشود.
ابن ندیم در فهرستخود از دانش و علم فراوان آن دو دانشمند یاد مىکند:«دانشاین دو برادر در عصر خود از هر دانشمند دیگرى و سیعتر بود و در فقه از برجستگىخاص برخوردار بودند آنها با حضرت جواد(ع) مصاحبت داشتند و از وجود آن حضرتبهره مىجستند».
از دیگر بزرگان و دانشمندان عصر او فرزند برومند وى محمد بن على بن مهزیاراست که از اصحاب امام هادى(ع) شمرده مىشود وى بسیارى از افتخارات پدر را داراو از جایگاه علمى خاصى برخوردار بود.
از سید بن طاووس در کتاب «ربیع الشیعه» نقل شده که محمد بن على بن مهزیاراز سفیران و نمایندگان حضرت ولى عصر(عج) بوده است.
مقام محمود
على بن مهزیار از خواص حضرت جواد(ع) بود و دوستى نزدیکى با حضرتداشت و بسیارى از روایات را که على نقل مىکند از امام جواد(ع) است.
در موارد متعددى وى از جانب امام جواد(ع) مورد تمجید قرار گرفت و بارها حضرت دعاى خیر خویش را نصیب على ساخت.
کشى در کتاب خویش به تعدادى از نامههائى که حضرت در جواب نامههاى على، براىاو مرقوم فرموده بود اشاره مىکند در نامهاى حضرت به آن محدث بزرگ اینگونهمرقوم مىدارد:
نامهات به من رسید و از محتواى آن مطلع شدم مرا غرق شادى و سرور کردى خداوندتو را خوشحال گرداند...
روزى از روزها على بن مهزیار نامهاى خدمتحضرت جواد مرقوم مىدارد و از حضرتمىخواهد که او را دعا کند حضرت طى نامهاى اینگونه مرقوم مىفرماید:اما راجع بهدعائى که از من خواسته بودى. تو نمىدانى که خداوند تو را در نزد من چگونه قرارداده که به خاطر محبتى که به تو دارم گاهى تو را به نامت مىخوانم. خداوند آنچهرا به تو روزى کرده به بهترین شکل پایدار گرداند و با خشنودى من از تو، او هماز تو خشنود گردد و تو را به آرزویت نائل گرداند و با حمتخودش تو را درفردوس اعلى میهمان سازد. خداوند ترا حفظ کند و دوستبدارد.
اگر کسى بخواهد مقام و منزلت على را در نزد ائمه دریابد یکى از بهترین راههاتوفیعات و نامههائى است که آن بزرگان براى او مرقوم فرمودند در نامهاى دیگرحضرت جواد(ع) على بن مهزیار را اینگونه مورد لطف و عنایت قرار مىدهند.
اى على خداوند پاداش نیک به تو دهد و در بهشتخود ساکن گرداند و از ذلت وخوارى در دنیا و آخرت بر حذر دارد و تو را با ما محشور فرماید ... اگر بگویممن کسى را مانند تو ندیدهام امیدوارم که راست گفته باشم.
عالم عابد
على در کنار علوم فراوانش دریایى از عبودیت و پرستش خالق بودعبادتهاى او در نزد آشنایان و دوستان معروف بود با طلوع خورشید على به سجدهمىرفت و سراز سجده بر نمىداشت تا اینکه براى هزار نفر از دوستان و برادراندینى خویش دعا کند، همان دعائى را که براى خود از خداوند مىخواست.
وقتى به پیشانى او نگاه مىکردى آثار سجود را بر پیشانى به خوبى مىیافتى وابهتش تو را به تواضع در مقابلش وا مىداشت و با نگاه به او انسان به یادخداوند مىافتاد.
آثار بابرکت
محدث گرانسنگ على بن مهزیار با عنایات خداوند علومى را کهجایگاهشان سینه پهناور او بود بر روى کاغذ آورد و از خود آثارى گرانقدرى بهجاى گذارد شیخ طوسى مىنویسد:«على بن مهزیار اهوازى عالمى جلیل القدر و کثیرالروایه بود و براى او سى و سه کتاب است».
مرحوم نجاشى کتابهاى او را در کتاب رجالى خویش بر شمرده است، «کتاب وضو»،«صلاه»، «زکات»، «صوم»، «حج»، «طلاق»، «حدود»، «دیات»، «عتق وتدبیر»، «تجارات و اجارات»، «مکاسب»، «تفسیر»، «فضائل»، «مثالب»،«دعا»، «تجمل و مروه»، «مزار»، «رد بر غلات»، «وصایا»، «مواریث»،«خمس»، «شهادات»، «فضائل مومنین»، «تقیه»، «صید»، «اشربه»، «نذورو ایمان» و «کفارات».
در محضر اساتید
على بن مهزیار توفیق درک بزرگانى از فقهاء و محدثین را داشتبزرگانى همچون:
محمد بن ابى عمیر، احمد بن اسحاق ابهرى، احمد بن محمد بن ابى نصر، حسن بن علىبن فضال، حسن بن محبوب، حسین بن سعید اهوازى، حماد بن عیسى، صفوان بن یحیى،عبدالله بن یحیى، محمد بن اسماعیل بن بزیع، محمد بن حسن قمى، موسى بن قاسم،... آیت الله خوئى(ره) اساتید و کسانى که وى از آنان روایت نقل کرده را بیش ازپنجاه نفر ذکر کردهاند.
پرورش یافتگان
على بن مهزیار اهوازى همانگونه که خود از محضر اساتید بهرهمىجست و وجود تشنه خود را سیراب مىساخت در گرد خویش عاشقانى را نیز پرورشمىداد. آیتالله خوئى در کتاب رجالى خویش به بیش از بیست نفر از آنان اشارهکرده است. اینک به زندگانى تنى چند از آنان اشاره کنیم.
1- احمد بن محمد بن خالد برقى
این محدث نامى از فقهاى نیمه دوم سده سوم استکه به احمد بن ابى عبدالله برقى نیز مشهور است. کنیه او ابوجعفر است و ازاهالى کوفه بود که پس از قیام زید و زندانى شدن پدر بزرگش در دوران نوجوانى باپدرش به برقه قم گریخت و در آنجا ساکن مىشوند. از تصنیفات احمد مىتوان به کتاب«اجتهاد»، «تبصره»، «طبقات»، «عجائب»، «تفسیر الحدیث»، «عللالحدیث»، ... اشاره کرد.
برقى نه تنها در میان علماء شیعه، حتى در میان اهل عامه نیز معروف است وبسیارى از آنان شاگردى وى را کردهاند. تاریخ وفات این راوى را بعضى سال 274هو بعضى دیگر سال 280 ه مىدانند.
2- ابراهیم بن هاشم قمى
کنیهاش ابواسحاق است که اصالتا اهل کوفه بود و بعدهابه قم آمد و در جوار حضرت معصومه(س) ساکن شد.
شیخ طوسى در «فهرست» خویش مىگوید: اصحاب، معتقدند که اول کسى که احادیث رادر قم منتشر ساخت ابراهیم بن هاشم قمى است.
وى در میان راویان دیگر از جهت کثرت نقل حدیث همتا ندارد. آیتالله خوئى تعدادروایاتى را که وى در سلسله سندش قرار گرفته بالغ بر 6414 روایت مىداند.
ابراهیم بن هاشم داراى کتبى است از جمله: کتاب «النوادر» و «قضایاىامیرالمومنین(ع»).
زیارتگاه عشاق
عاقبت عمر با برکت على بن مهزیار بعد از سالیان سال زحمت و تلاشدر مسیر احیاى سنت اهل بیت عصمت و طهارت(ع) پایان پذیرفت و خورشید وجودش غروبنمود و دوستان خود را به غمى جانکاه مبتلا ساخت گرچه از تاریخ وفات آن راوىجلیل القدر اطلاع دقیقى در دست نیست ولى سال رحلت او را حدود 254 ه تخمینزدهاند. اکنون مزار شریف آن راوى بزرگوار در شهر اهواز داراى بارگاه و بقعهاىمجلل است و همه روزه خیل مشتاقان را پذیراست و مردم با عشق اهل بیت مرقد آنراوى اهل بیت را زیارت مىکنند.
سخنان ماندگار
على بن مهزیار اهوازى در سلسله سند347 روایت واقع شده و درابواب مختلف فقه داراى روایت است در پایان تعدادى از روایتهائى را که علىروایتکننده آنهاست تقدیم مىداریم باشد که در گوشه قلبتان جاى گیرند.
زیارت حسین علیه السلام افضل استیا زیارت امام رضا علیه السلام
على نقل مىکند از امام جواد(ع) سوال کردم فدایتشومزیارت على بن موسى الرضا(ع) بهتر استیا زیارت حسین بن على(ع) حضرت فرمودند:
زیارت پدرم از زیارت امام حسین(ع) افضل است چرا که حضرت را تمام مردم زیارتمىکنند ولى پدرم را زیارت نمىکند مگر خواص از شیعه.
مقیم خانه حق باش
در روایتى دیگر على بن مهزیار مىگوید: از امام هادى(ع) سوالکردم آیا ماندن در مکه فضیلتش برتر استیا خروج از آن و اقامت در شهرهاى دیگر؟
حضرت در جواب مرقوم فرمودند: ماندن نزد خانه خداوند برتر است.
پاداشى بس بزرگ
على مىگوید خدمت امام جواد(ع) عرض کردم کسى که قبر حضرترضا(ع) را زیارت کند چه پاداشى نصیبش خواهد شد؟ حضرت فرمودند:
به خداوند قسم پاداش او بهشت است.
کدام عمل محبوبتر است
على بن مهزیار از امام جواد(ع) نقل مىکند که حضرتفرمودند:
هیچ عملى نزد خداوند متعال از عملى که مدام باشد اگر چه عمل کوچکى باشدمحبوبتر نیست.
خداوند متعال روح آن راوى نور را با پیشوایان معصوم(ع) محشور گرداند.
(فرازى از نامه امام جواد(ع) به على بن مهزیار اهوازى)
خوزستان عالم پرور
خوزستان یکى از استانهاى کشور پهناور ماست که از دیرباز نقش بسزایى درگسترش و ترویج فرهنگ عمیق اسلامى داشته و در درون خود راویان و عالمانبزرگوار و گرانسنگ را پرورش داده استبزرگانى همچون:
حسن بن سعید اهوازى، حسین بن سعید اهوازى، على بن ابراهیم مهزیار اهوازى،محمد بن ابراهیم بن مهزیار اهوازى، علامه بزرگوار شیخ مرتضى انصارى، علامه حاجشیخ محمد تقى شوشترى و بسیارى دیگر از استوانههاى علمى که هر کدام مانند چراغىراه را براى مشتاقان روشن مىساختند و عاشقان هدایت را به سرچشمه زلال رستگارىرهنمون بودند.
در این میان شهر قدیمى اهواز که مرکز این استان است از ویژگى خاصى برخورداراست چنانچه ملاحظه شد جمعى از راویان ائمه اطهار(ع) در این شهر پرورش یافتند وکلمات حیاتبخش ائمه معصومین را از آنان مىآموختند و به گوش عاشقان اهل بیتمىرساندند و در مواقع لزوم سربازان علمى ائمه بودند و در مصاف با دشمنان اهلبیتبا قلمشان قلب خصم را نشانه مىرفتند و مذهب تشیع را از هجوم نامحرمان مصونمىساختند.
از جمله آن بزرگواران راوى والامقام على بن مهزیار اهوازى است که در میان مردمخوزستان شخصى شناخته شده و باارزش است در این نوشتار همت ما این است که مردمخوب کشورمان را با راوى دیگرى از خیل راویان نور آشنا سازیم و قدمى هر چندناچیز در راستاى احیاى نام و جایگاه آن بزرگان در میان اقشار مختلف مردمبرداشته باشیم.
ستاره خوزستان
على بن مهزیار اهوازى از فقهاء و محدثان مشهور و بزرگ شیعه بودکه علاوه بر مقام علمى و فقهى از برجستگىهاى اخلاقى ارزندهاى نیز برخوردار بود.
او در میان خانوادهاى مسیحى دیده به جهان گشود و رشد و نمو یافت ولى چند سالىبیش از بهار عمر او نگذشته بود که بالطف خداوند متعال پدر او به دین اسلام مشرفشد و او نیز اسلام را دین خود قرار داد. در این زمینهرجال شناس معروف نجاشى درکتاب خویش اینگونه نگاشته است:
على بن مهزیار اهوازى کنیهاش ابوالحسن بود و از مردم دورق محسوب مىشد و پدرشداراى دین مسیح بود و بعدها مسلمان شد و على نیز در همان دوران کودکى به دیناسلام مشرف شد و خداوند بالطف خویش او را بصیر در دین نمود.
وى از صحابى خاص حضرت رضا(ع) و حضرت امام جواد و امام هادى(ع) به شمار مىرفتو در نزد این امامان هدایت داراى منزلتى بس عظیم بود.
شرح حال این دانشمند بزرگ در منابع مهم رجالى بیان شده و همانگونه که مرحومنجاشى بیان کردند کسى او را مورد سرزنش و نکوهش قرار نداده است. شیخ طوسى دررجال خویش على را از اصحاب حضرت رضا مىداند و مىفرماید:
«او دانشمندى مورد اعتماد و داراى اعتقادى راسخ و صحیح بود و از اصحاب امامجواد و امام هادى نیز به حساب مىآمد».
کشى از دیگر رجال شناسان معروف اینگونه از وى یاد مىکند:«على بن مهزیارمسیحى بود ولى خداوند متعال او را هدایت کرد. وى از مردم هند(هندیجان) بود کهاز روستاهاى فارس محسوب مىشد که بعدها در اهواز سکنى گزید».
معاصران فرهیخته
از جمله فقهائى که با على بن مهزیار هم عصر بودند حسین بنسعید اهوازى است او نیز افتخار شاگردى سه تن از ائمه بزرگوار شیعه (علیهمالسلام) را داشت و در کتابهاى رجالى زمانى که از او سخن به میان آمده به نیکىاز او یاد شده است.
حسین برادرى بنام حسن نیز داشت که او هم از علماى معاصر على بن مهزیار وداراى مقام والایى بود و در اغلب موارد نام این دو راوى اهل بیت در کنار هم ذکرمىشود.
ابن ندیم در فهرستخود از دانش و علم فراوان آن دو دانشمند یاد مىکند:«دانشاین دو برادر در عصر خود از هر دانشمند دیگرى و سیعتر بود و در فقه از برجستگىخاص برخوردار بودند آنها با حضرت جواد(ع) مصاحبت داشتند و از وجود آن حضرتبهره مىجستند».
از دیگر بزرگان و دانشمندان عصر او فرزند برومند وى محمد بن على بن مهزیاراست که از اصحاب امام هادى(ع) شمرده مىشود وى بسیارى از افتخارات پدر را داراو از جایگاه علمى خاصى برخوردار بود.
از سید بن طاووس در کتاب «ربیع الشیعه» نقل شده که محمد بن على بن مهزیاراز سفیران و نمایندگان حضرت ولى عصر(عج) بوده است.
مقام محمود
على بن مهزیار از خواص حضرت جواد(ع) بود و دوستى نزدیکى با حضرتداشت و بسیارى از روایات را که على نقل مىکند از امام جواد(ع) است.
در موارد متعددى وى از جانب امام جواد(ع) مورد تمجید قرار گرفت و بارها حضرت دعاى خیر خویش را نصیب على ساخت.
کشى در کتاب خویش به تعدادى از نامههائى که حضرت در جواب نامههاى على، براىاو مرقوم فرموده بود اشاره مىکند در نامهاى حضرت به آن محدث بزرگ اینگونهمرقوم مىدارد:
نامهات به من رسید و از محتواى آن مطلع شدم مرا غرق شادى و سرور کردى خداوندتو را خوشحال گرداند...
روزى از روزها على بن مهزیار نامهاى خدمتحضرت جواد مرقوم مىدارد و از حضرتمىخواهد که او را دعا کند حضرت طى نامهاى اینگونه مرقوم مىفرماید:اما راجع بهدعائى که از من خواسته بودى. تو نمىدانى که خداوند تو را در نزد من چگونه قرارداده که به خاطر محبتى که به تو دارم گاهى تو را به نامت مىخوانم. خداوند آنچهرا به تو روزى کرده به بهترین شکل پایدار گرداند و با خشنودى من از تو، او هماز تو خشنود گردد و تو را به آرزویت نائل گرداند و با حمتخودش تو را درفردوس اعلى میهمان سازد. خداوند ترا حفظ کند و دوستبدارد.
اگر کسى بخواهد مقام و منزلت على را در نزد ائمه دریابد یکى از بهترین راههاتوفیعات و نامههائى است که آن بزرگان براى او مرقوم فرمودند در نامهاى دیگرحضرت جواد(ع) على بن مهزیار را اینگونه مورد لطف و عنایت قرار مىدهند.
اى على خداوند پاداش نیک به تو دهد و در بهشتخود ساکن گرداند و از ذلت وخوارى در دنیا و آخرت بر حذر دارد و تو را با ما محشور فرماید ... اگر بگویممن کسى را مانند تو ندیدهام امیدوارم که راست گفته باشم.
عالم عابد
على در کنار علوم فراوانش دریایى از عبودیت و پرستش خالق بودعبادتهاى او در نزد آشنایان و دوستان معروف بود با طلوع خورشید على به سجدهمىرفت و سراز سجده بر نمىداشت تا اینکه براى هزار نفر از دوستان و برادراندینى خویش دعا کند، همان دعائى را که براى خود از خداوند مىخواست.
وقتى به پیشانى او نگاه مىکردى آثار سجود را بر پیشانى به خوبى مىیافتى وابهتش تو را به تواضع در مقابلش وا مىداشت و با نگاه به او انسان به یادخداوند مىافتاد.
آثار بابرکت
محدث گرانسنگ على بن مهزیار با عنایات خداوند علومى را کهجایگاهشان سینه پهناور او بود بر روى کاغذ آورد و از خود آثارى گرانقدرى بهجاى گذارد شیخ طوسى مىنویسد:«على بن مهزیار اهوازى عالمى جلیل القدر و کثیرالروایه بود و براى او سى و سه کتاب است».
مرحوم نجاشى کتابهاى او را در کتاب رجالى خویش بر شمرده است، «کتاب وضو»،«صلاه»، «زکات»، «صوم»، «حج»، «طلاق»، «حدود»، «دیات»، «عتق وتدبیر»، «تجارات و اجارات»، «مکاسب»، «تفسیر»، «فضائل»، «مثالب»،«دعا»، «تجمل و مروه»، «مزار»، «رد بر غلات»، «وصایا»، «مواریث»،«خمس»، «شهادات»، «فضائل مومنین»، «تقیه»، «صید»، «اشربه»، «نذورو ایمان» و «کفارات».
در محضر اساتید
على بن مهزیار توفیق درک بزرگانى از فقهاء و محدثین را داشتبزرگانى همچون:
محمد بن ابى عمیر، احمد بن اسحاق ابهرى، احمد بن محمد بن ابى نصر، حسن بن علىبن فضال، حسن بن محبوب، حسین بن سعید اهوازى، حماد بن عیسى، صفوان بن یحیى،عبدالله بن یحیى، محمد بن اسماعیل بن بزیع، محمد بن حسن قمى، موسى بن قاسم،... آیت الله خوئى(ره) اساتید و کسانى که وى از آنان روایت نقل کرده را بیش ازپنجاه نفر ذکر کردهاند.
پرورش یافتگان
على بن مهزیار اهوازى همانگونه که خود از محضر اساتید بهرهمىجست و وجود تشنه خود را سیراب مىساخت در گرد خویش عاشقانى را نیز پرورشمىداد. آیتالله خوئى در کتاب رجالى خویش به بیش از بیست نفر از آنان اشارهکرده است. اینک به زندگانى تنى چند از آنان اشاره کنیم.
1- احمد بن محمد بن خالد برقى
این محدث نامى از فقهاى نیمه دوم سده سوم استکه به احمد بن ابى عبدالله برقى نیز مشهور است. کنیه او ابوجعفر است و ازاهالى کوفه بود که پس از قیام زید و زندانى شدن پدر بزرگش در دوران نوجوانى باپدرش به برقه قم گریخت و در آنجا ساکن مىشوند. از تصنیفات احمد مىتوان به کتاب«اجتهاد»، «تبصره»، «طبقات»، «عجائب»، «تفسیر الحدیث»، «عللالحدیث»، ... اشاره کرد.
برقى نه تنها در میان علماء شیعه، حتى در میان اهل عامه نیز معروف است وبسیارى از آنان شاگردى وى را کردهاند. تاریخ وفات این راوى را بعضى سال 274هو بعضى دیگر سال 280 ه مىدانند.
2- ابراهیم بن هاشم قمى
کنیهاش ابواسحاق است که اصالتا اهل کوفه بود و بعدهابه قم آمد و در جوار حضرت معصومه(س) ساکن شد.
شیخ طوسى در «فهرست» خویش مىگوید: اصحاب، معتقدند که اول کسى که احادیث رادر قم منتشر ساخت ابراهیم بن هاشم قمى است.
وى در میان راویان دیگر از جهت کثرت نقل حدیث همتا ندارد. آیتالله خوئى تعدادروایاتى را که وى در سلسله سندش قرار گرفته بالغ بر 6414 روایت مىداند.
ابراهیم بن هاشم داراى کتبى است از جمله: کتاب «النوادر» و «قضایاىامیرالمومنین(ع»).
زیارتگاه عشاق
عاقبت عمر با برکت على بن مهزیار بعد از سالیان سال زحمت و تلاشدر مسیر احیاى سنت اهل بیت عصمت و طهارت(ع) پایان پذیرفت و خورشید وجودش غروبنمود و دوستان خود را به غمى جانکاه مبتلا ساخت گرچه از تاریخ وفات آن راوىجلیل القدر اطلاع دقیقى در دست نیست ولى سال رحلت او را حدود 254 ه تخمینزدهاند. اکنون مزار شریف آن راوى بزرگوار در شهر اهواز داراى بارگاه و بقعهاىمجلل است و همه روزه خیل مشتاقان را پذیراست و مردم با عشق اهل بیت مرقد آنراوى اهل بیت را زیارت مىکنند.
سخنان ماندگار
على بن مهزیار اهوازى در سلسله سند347 روایت واقع شده و درابواب مختلف فقه داراى روایت است در پایان تعدادى از روایتهائى را که علىروایتکننده آنهاست تقدیم مىداریم باشد که در گوشه قلبتان جاى گیرند.
زیارت حسین علیه السلام افضل استیا زیارت امام رضا علیه السلام
على نقل مىکند از امام جواد(ع) سوال کردم فدایتشومزیارت على بن موسى الرضا(ع) بهتر استیا زیارت حسین بن على(ع) حضرت فرمودند:
زیارت پدرم از زیارت امام حسین(ع) افضل است چرا که حضرت را تمام مردم زیارتمىکنند ولى پدرم را زیارت نمىکند مگر خواص از شیعه.
مقیم خانه حق باش
در روایتى دیگر على بن مهزیار مىگوید: از امام هادى(ع) سوالکردم آیا ماندن در مکه فضیلتش برتر استیا خروج از آن و اقامت در شهرهاى دیگر؟
حضرت در جواب مرقوم فرمودند: ماندن نزد خانه خداوند برتر است.
پاداشى بس بزرگ
على مىگوید خدمت امام جواد(ع) عرض کردم کسى که قبر حضرترضا(ع) را زیارت کند چه پاداشى نصیبش خواهد شد؟ حضرت فرمودند:
به خداوند قسم پاداش او بهشت است.
کدام عمل محبوبتر است
على بن مهزیار از امام جواد(ع) نقل مىکند که حضرتفرمودند:
هیچ عملى نزد خداوند متعال از عملى که مدام باشد اگر چه عمل کوچکى باشدمحبوبتر نیست.
خداوند متعال روح آن راوى نور را با پیشوایان معصوم(ع) محشور گرداند.