بازنمایی مفاهیم عرفانی فرم معماری عصر صفوی
آرشیو
چکیده
در این مقاله تلاش می شود هنر به مثابه جلوه گاه تمدن بشری و نیز بازتاب روح زمانه خویش مورد تأمل قرار گیرد و در این میانه معماری و شهرسازی به عنوان هنری که در طول تاریخ هم نخبه گرا بوده و هم به دلیل ماهیت کارکردی اش عمیقاً مردمی است محل تأکید واقع شده است. از آنجا که در هنر ایران زمین، به ویژه دوران پس از اسلام، به کمال رسیده ترین دوره را می توان عصر صفوی دانست که در آن گویی همه هنرها به اوج خود نسبت به دوره های پیشین و پسین رسیده اند و به سیاق تفکر هگل می شود آن را با هنر یونان باستان قیاس نمود که پیام خود را چنان کامل بیان کرده و با عالم احساس چنان منطبق شده که دیگر نمی توان امروز به آن کمال دست یافت، از این روی معماری و شهرسازی دوره صفویه در مقام تجسم روح زمانه و آینه فرهنگ ایرانی اسلامی که جان مایه آن عرفان است به طور خاص مسأله اصلی و مورد کنکاش این مقاله است و تلاش می گردد با شناسایی و رمزگشایی عناصر هنری این عرصه در چارچوب یک نظام سلسله مراتبی، معناهای حاضر اما مستور در آن را کشف حجاب نموده و به حقیقت غایی آن ها یعنی نمایش حرکت توحیدی به جانب حق تعالی در سیر عرفان اسلامی دست یافت. حقیقتی که به مدد نور و نقوش و رنگ در قالب سردر و ایوان و محراب و گنبد و بهشت کوچک و زمینی چهارباغ تجلی یافته و اسم دوران انسان عصر صفوی را «الله» می گرداند.Representation of the mystical concepts in architectural form of the Safavid era
This article attempts to examine art as a manifestation of human civilization and also a spiritual reflection of its own time, and in this regard, architecture and urbanism as an art that has been both elitist and deeply popular throughout history due to its functional nature has been emphasized. Since in the art of Iran, especially after Islam, the most perfect period can be considered the Safavid era, in which all arts reached their peak compared to previous and subsequent periods, and according to Hegel’s thought, it can be compared with ancient Greek art that has expressed its message so completely and so harmonized with the world of sensation that it can no longer be achieved today; Therefore, Safavid architecture and urbanism as a manifestation of the spirit of its time and a mirror of Iranian-Islamic culture whose essence is mysticism is specifically the main issue and subject of our study in this article.So by identifying and deciphering the artistic elements of this era in a hierarchical system we are to reveal in this artica the present but hidden meanings of theses arts and reach their ultimate truth, which is showing the movement towards God Almighty in Islamic mysticism. A truth that is manifested by light, patterns and color in the form of portal(Sardar), porch (Eyvan), Mehrab, dome and the small paradise and earthly Paredise of Chaharbagh, which turs the name of human era Safavid into “Allah”.
تبلیغات
