گذرى بر نشریهى کتابخانهى عمومى مسجد اعظم
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
مقدمه
وظیفهى روحانیان، به پیروى از پیامبر و اهل بیتاش - سلامالله علیهماجمعین - تبلیع دین مبین اسلام است.
براساس فرمان صریح قرآن باید گروهى از دیار خویش بکوچند و سالهاى سال زانوى دانشآموزى بر زمین سایند و با تهذیب نفس و تلاشهاى فراوان علمى، شناخت درستى از اسلام به دست آورند و آنگاه مردم خویش را بیاموزانند و حکم الهى را براى ایشان بنمایانند.
آن چه در تبلیغ مهم است، استفاده از ابزارهاى روز است. فرهنگ هر زمان و دورهاى اقتضاى خود را دارد. یک مبلغ موفق، باید بر فنون روز و دوران، مسلط باشد تا بتواند به مقابلهى تهاجم فرهنگى دشمنان انسانیتبرآید و نیز دین حق را به گوش مردمان برساند.
یکى از ابزارهاى مفید این زمان، استفاده از روزنامه و مجله و... است.
چندى است که مجله و روزنامه، به عنوان یک رسانهى ارزشمند براى اطلاع رسانى، نقش خاصى ایفا مىکند. از این رو، از سالهاى حدود چهل، در حوزه علمیه قم عالمان زمان آگاهى، رو به این رسانه آوردند و با چاپ و نشر مجله و... زمانشناسى خود را در تبلیغ نمایاندند.
یکى از مجلههایى که از سالهاى هزار و سیصد و چهل به بعد، در حوزهى علمیهى قم، منتشر شد، «نشریهى کتابخانهى عمومى مسجد اعظم قم» بود.
در اینجا، نگاهى گذرا بر این نشریه مىافکنیم، تا زحمات آن عزیزان را قدر بدانیم و بگوییم: «حوزه، از عالمان زمانشناس خالى نبوده و به لطف الهى، هیچگاه هم خالى نخواهد ماند.»
نخستین شماره از دورهى جدید (1) این نشریه - که شمارهى ششم محسوب مىشود - در اردیبهشت هزارو سیصد و چهل و چهار، برابر با ذوالحجهى هزار و سیصد و هشتاد و چهار، در اندازهى رقعى منتشر شد و با انتشار هجدهمین شمارهاش در اسفند هزار و سیصد و چهل و پنج، برابر با ذوالقعدهى هزار و سیصد و هشتاد و شش، بهخاطر کمبود امکانات مالى و غیره نشر آن به پایان آمد.
سال نخست از دورهى جدید نشریه، معمولا، در حدود صد صفحه و با قیمت هر شماره بیست ریال، و در سال دوم معمولا، در شصت صفحه با قیمت هر شماره ده ریال منتشر مىشده است.
در سال نخست از دورهى جدید انتشار، شش شماره و در سال دوم از دورهى جدید انتشار، دوازده شماره منتشر شده است.
هدف از انتشار
در سرمقالهى نخستین شمارهى از دورهى جدید، هدف از انتشار این مجله، به قلم مرحوم آیتالله حاج میرزا ابوالقاسم دانش آشتیانى، چنین آمده است:
چه مىخواهیم؟ چه مىگوییم؟
بشر امروز، با همهى هیاهو و سر و صداها، با همهى اوج گرفتن و بلند پروازىها... از جهت کمال روحى و پیشرفت معنوى، گرفتار جهل مرکب است... این روزنامهها و مجلات رسمى و داستانها و نشریات کثیرالانتشار کشور است که با کمال آزادى و فضاحت و رسوایى، تمام افراد جامعه، خصوصا پسران و دختران جوان را به سوى ناپاکى و بى عفتى و بىبندوبارى سوق مىدهد.
شجاعت از تمام طبقات سلب شده [است]، در مقابل تمام تعدىها و تجاوزها و ستمها و شکنجهها که از کارگردانان و زمامداران اجتماع به آنها روى مىآورد، جز زبونى و خوارى، چیزى از خود نشان نداده و روز به روز ناتوانتر و توسرى خورتر شده و همهى حقوق و نوامیس دینى و ملى خود را از دست مىدهند... .
راه منحصر به فرد صیانت فضایل اخلاقى و اصلاح زندگى اجتماعى و تامین سعادت دو جهانى بشر، همان زنده نگاه داشتن مبادى اعتقادى و تقویت نیروى ایمان او مىباشد... .
بنابراین اگر کسى بخواهد بزرگترین خدمت را به انسانیت نموده و با ارزشترین هدیه را به او اهدا نماید، این است که کلمهى حکمتى به او آموخته و درس فضیلتى به او داده و راه خداپرستى را به او بنماید.
ما مدعى نیستیم که چنان چه باید و شاید، از کار خود فراغتیافته و در صراط مستقیم انجام وظیفه، ثبات قدم داشته و از لغزشها در امانیم... ولى در عین اعتراف به قصور، و فراهم نبودن مقتضیات، و در پیش بودن موانع، خود را موظف مىدانیم که در برابر این همه موجبات فساد و سازمانهاى بىدینى و تبلیغات مسموم و کشندهاى که علیه دین و شرف و ناموس و استقلال جامعهى مسلمانان، قیام نموده... تا آنجایى که مقدور است و تا اندازهاى که از عهده بر آییم، با استمداد و استعانت از یارى و کمک پروردگار متعال، در این راه قدمى برداشته و به وسیلهى این نشریه، حقایقى از معارف اسلامى و گوشههایى از وظایف ایمانى و نمونههایى از اخلاق انسانى را که از طرف خداوند براى راهنمایى بشر فرو فرستاده شده و در قرآن کریم و احادیث پیشوایان دین و کتب دانشمندان بزرگ، به ودیعه گذاشته شده، استخراج و جمعآورى نموده و در دست رس برادران ایمانى و فرزندان این کشور اسلامى قرار داده و راه خدا پرستى و سعادتمندى را به آنان نشان دهیم... .
ما براى آشنا ساختن طبقات مختلف، خصوصا دانشجویان ارزشمند و نسل برومند جوان این کشور، دستبه کار این نشریه شده و آن را که تقریبا صورت کتاب موسمى و تدریجى به خود گرفته، و فعلا هر دو ماه یا سه ماه یکبار منتشر مىشود، تقدیم خوانندگان محترم مىنماییم.
نامگذارى هر شماره
هر شماره از این مجله، به مناسبت ایامى که منتشر مىشده است، یک نام زیبا داشته است. به نظر مىرسد، هدف دستاندرکاران آن مجله، این بوده است که از این طریق، مناسبتهاى بسیار مهم و ارزشمند دینى را زنده نگهدارند.
این نامگذارىها تا شمارهى ششم چنین است:
شمارهى یکم: شمارهى غدیر;
شمارهى دوم: شمارهى مولود (سالزاد مبارک و مسعود حضرت ختمى مرتبتصلى الله علیه وآله و امام جعفر صادقعلیه السلام) ;
شمارهى سوم: شمارهى نور (سالزاد حضرت زهراعلیها السلام) ;
شمارهى چهارم: شمارهى مبعث;
شمارهى پنجم: شمارهى رحمت (به مناسبت ماه مبارک رمضان) ;
شمارهى ششم: شمارهى مخصوص سالگرد.
نویسندگان مجله و موضوعات مقالهها
نام نویسندگان - تقریبا دائمى - این مجله (2) (بدون ذکر القاب حوزوى و..). ، و مقالههایى که نوشتهاند، بدین شرح است (3) :
ابوالقاسم دانش آشتیانى (سرمقالهها: 18 شماره)
لطفالله صافى گلپایگانى (بنیانگذارى حکومت اسلامى: ش1; جابربن حیان، پدر شیمى: ش 2; السلام على المهدى الذى وعدالله به الامم: ش 15; شهر رمضان الذى انزل فیهالقران: ش16; جامعهى جهانى اسلامى: ش17) .
مصطفى زمانى (سلیمانعلیه السلام: ش1 و ش2 و ش3 و ش4 و ش5 و ش6 و ش 9 و ش 10 و ش 11 و ش 12) .
حسین شبزندهدار (اجتماع کاروان توحید در خانهى خدا: ش1; آسایشهایى که با نهضت اسلامى تامین گردید: ش4; روزه یا کنترل هوا و هوس: ش5; درسى از خداشناسى: ش7 و ش14 و ش 15 و ش 16) .
مهدى طارمى (هنر و ادبیات معاصر: ش1; پیکارهاى مقدس: ش 2; اعلام جرم (4) : ش3) .
محمد یزدى (یک فرمان فراموش نشدنى: ش1 و ش2 و ش3و ش4; پاسداران بشریت: ش5; شناسایى حدیث: ش6;
روانشناسى اسلامى: ش 7 و ش 8 و ش 9 و ش 10 و ش 11 و ش 12 و ش13 و ش 14 و ش 15 و ش 16 و ش 17 و ش 18) .
م. ت. د (شخصیت در پرتو جوانمردى: ش1; به سوى آزادى (5) : ش2; پیرزنى در مجلس معاویه: ش3; استاندار توبیخ مىشود: ش4) .
سید جعفر شیخالاسلام (کتاب از نظر اروپا و اسلام: ش1; ریزهکارىهاى اسلام (6) : ش2; ریزهکارىهاى اسلام در پیرامون حقوق بانوان: ش3; پرورش کودک: 4 و ش 5 و ش 6 و ش 8 و ش 9 و ش 10 و ش 13) .
محمد صادق حشمت (شعر غدیریه: ش1; شعر محمدصلى الله علیه وآله شهنشاه افلاک مسند: ش2; سرود «ولادت امیر مؤمنانعلیه السلام: ش4; شعر «هان به پا خیز: ش5; شعر «عید میلاد حسنعلیه السلام» : ش 5; شعر «این مصیبت ز آسمان سنگینتر است: ش6; شعر «میلاد پادشاه ملایک سپاه را» : ش10; شعرى به مناسبتسالزاد امام حسن عسکرىعلیه السلام: ش11; شعر «نور یزدان» : ش14; شعر «دو آیت نور» : ش15; شعر «شهر الله اکبر» : ش16; شعر «عزم رحیل در مه شوال» : ش17; شعر «بنهاد شه ملک، رضا، پاى بر اورنگ» : ش18) .
عبدالمجید رشیدپور (سرنوشت: ش2; اعتراف: ش4; نوع دوستى: ش5; در کنار اجتماع: ش6) .
سیدهاشم حمیدى (ارتباط عقل و دین: ش2 و ش3 و ش4 و ش5; قصاص در اسلام: ش6; بررسى عقاید حقیقى و خرافى: ش7; منطق قرآن در نظر بیگانگان: ش8; توافق یا تضاد، دلیل عقلى یا نقلى: ش9; تضاد عقل و نقل: ش10; تضاد عقل و نقل در کتاب عهدین: ش11 و ش13; اتحاد و حلول در مسیحیت: ش14; الوهیت مسیحعلیه السلام: ش16 و ش17; قرآن و عقیدهى تثلیث: ش18) .
محمد خندق آبادى (آرامش روان: ش3; بیمارى تردید: ش4; عدالت: ش6; امید و آرزو: ش8) .
محمدباقر انصارى (در راه تکاپوى تمدن اسلام به پیش: ش3 و ش4 و ش5 و ش6 و ش8 وش 10 ; بتپرستى در عصر فضا: ش11; نقش مطبوعات و فیلم در روحیهى جوانان: ش 13; مذهب، بیمارى استیا درمان؟ : ش14; به سوى حکومت جهانى: ش15; به یاد هزار و سیصد و چهل و دومین سال در گذشت مولاى متقیان على بن ابىطالبعلیه السلام: ش16; اندیشهى اصلاح نژاد: ش 17) .
مرتضى حائرى (تفسیر سورهى حمد: ش4 و ش5 و ش6 و ش7 و ش8 و ش 9 و ش 10 و ش 12 و ش 13 وش 14 وش 15 و ش16) .
حسین نورى (آسمان و زمین سخن مىگویند: ش4 و ش 5; پاسخ به پرسشهاى علمى: ش 4; آثار علمى آیتالله بروجردى: ش6; برف و شکر (7) : ش7; آثار علمى آیتالله بروجردى: ش8; درسى از خداشناسى «این صفحهى زیباى آسمان» : ش 18) .
غلامحسین رحیمى (اخلاق از نظر قرآن: ش 4 و ش5 و ش6) .
محمدحسین بهجتى [شفق] (شعر «طائر پرشکسته» : ش 4; شعر «به درگاه خدا» : ش5; شعر «نهضتى خونین» : ش8; شعر «هرآن چه پیشوا کند، در آن بود صلاح دین» : ش 9; «شعر صبح فردا» ش14; شعر «قرآن، درمان دردها» : ش18) . محمد علمالهدى خراسانى (نظرى به مکتب ادیان: ش7 و ش8 و ش9 و ش 10 و ش12 و ش13 و ش15 و ش16 و ش17) .
جلالالدین گلپایگانى (داستان غدیر: ش7; تشیع، اسلام واقعى: ش8; اسلام حقیقى پیروى از قرآن و عترت است: ش9) .
على کاظمى (نقش عاطفه اجتماع: ش5; ترجمهى «مناظرهى سلمان و داروین (8) » : ش 8 و ش 9 و ش 10 و ش 11 و ش 12 و ش 13 و ش 16 و ش 17 و ش18) .
حسن نورى (آثار علمى آیتالله بروجردى: ش 11 و ش13) .
همانطور که گفته شد، افزون بر مقالهها و اشعار، در هر شماره، کتابهایى که براى کتابخانهى مسجد اعظم رسیده بود، معرفى شده است. نام این بخش «گزارش امور کتابخانه» است.
جالب این است که در طول این دو سال انتشار دورهى جدید این نشریه، هر کتاب جدیدى که از حضرت امام خمینىقدس سره چاپ و منتشر مىشده است، در این بخش به نام «حضرت آیتالله العظمى خمینى» معرفى شده است. و این کار با وجود اختناق آن سالها، نکتهاى ارزشمند است.
یکى دیگر از بخشهاى این نشریه، چاپ نکات جالبى است که در دیگر روزنامهها و مجلهها، دربارهى لزوم وجود مذهب (به خصوص اسلام) و یا مضرات بىدینى نوشته مىشده است.
نوعا، این خبرها، همراه با حاشیه و نکتهپردازىهایى از سوى نشریه بوده است.
با توجه به نام مقالهها و محتواى آنها، مىتوان گفت، دستاندرکاران این نشریه، به هدفى که داشتند و آن را در شمارهى یکم از دورهى جدید مطرح کردند، وفادار بودند. آنان، در هر شماره، با چاپ مقالههایى از اساتید مشهور و بزرگ حوزه، مانند حضرت آیتالله حاج شیخ مرتضى حائرى و حضرت آیتالله صافى گلپایگانى و حضرت آیتالله نورى همدانى و استاد معظم حاج شیخ حسین شبزندهدار و مرحوم حاج شیخ جلال طاهر شمس گلپایگانى (9) و نویسندگانى از دانشگاه، معارف اهل بیتعلیهم السلام و نیز مشکلات روز را مطرح و بررسى و موشکافى مىکردند.
در پایان این نکته را هم تذکر دهیم که این نشریه را مىتوان نمادى از پیوند حوزه و دانشگاه براى گسترش اسلام و مبارزه با بىدینى دانست; زیرا نویسندگان این نشریه، هم حوزویان بودهاند و هم دانشگاهیان.
پىنوشت:
1) پیش از این، پنجشماره از این نشریه در یاد بود مرحوم حضرت آیتاللهالعظمى بروجردى، به چاپ رسیده بود.
2) برخى از مقالهها، فاقد نام نویسنده است.
3) شمارهى مجلهها با توجه به دورهى جدید، انتشار است، و الا شمارهى یکم دورهى جدید، شمارهى ششم از مجله است.
4) محتواى این مقاله، رد بر تهمت «سکوت حضرت سجادعلیه السلام در برابر حاکمان» است.
5) این مقاله، دربارهى جناب حر (س) است.
6) این مقاله دربارهى بهداشت و نظافت از دید اسلام است.
7) این مقاله عجایب برف و شکر را بیان مىکند.
8) نویسندهى اصل این مقاله سید محمد شیرازى است.
9) همانطور که توجه دارید همکارى این عزیزان با مجله در آن تاریخ شاهد این است که مجله و مدیر مسؤول آن مرحوم آقاى آشتیانى کاملا مورد اعتماد و علاقه حوزویان بوده است.
وظیفهى روحانیان، به پیروى از پیامبر و اهل بیتاش - سلامالله علیهماجمعین - تبلیع دین مبین اسلام است.
براساس فرمان صریح قرآن باید گروهى از دیار خویش بکوچند و سالهاى سال زانوى دانشآموزى بر زمین سایند و با تهذیب نفس و تلاشهاى فراوان علمى، شناخت درستى از اسلام به دست آورند و آنگاه مردم خویش را بیاموزانند و حکم الهى را براى ایشان بنمایانند.
آن چه در تبلیغ مهم است، استفاده از ابزارهاى روز است. فرهنگ هر زمان و دورهاى اقتضاى خود را دارد. یک مبلغ موفق، باید بر فنون روز و دوران، مسلط باشد تا بتواند به مقابلهى تهاجم فرهنگى دشمنان انسانیتبرآید و نیز دین حق را به گوش مردمان برساند.
یکى از ابزارهاى مفید این زمان، استفاده از روزنامه و مجله و... است.
چندى است که مجله و روزنامه، به عنوان یک رسانهى ارزشمند براى اطلاع رسانى، نقش خاصى ایفا مىکند. از این رو، از سالهاى حدود چهل، در حوزه علمیه قم عالمان زمان آگاهى، رو به این رسانه آوردند و با چاپ و نشر مجله و... زمانشناسى خود را در تبلیغ نمایاندند.
یکى از مجلههایى که از سالهاى هزار و سیصد و چهل به بعد، در حوزهى علمیهى قم، منتشر شد، «نشریهى کتابخانهى عمومى مسجد اعظم قم» بود.
در اینجا، نگاهى گذرا بر این نشریه مىافکنیم، تا زحمات آن عزیزان را قدر بدانیم و بگوییم: «حوزه، از عالمان زمانشناس خالى نبوده و به لطف الهى، هیچگاه هم خالى نخواهد ماند.»
نخستین شماره از دورهى جدید (1) این نشریه - که شمارهى ششم محسوب مىشود - در اردیبهشت هزارو سیصد و چهل و چهار، برابر با ذوالحجهى هزار و سیصد و هشتاد و چهار، در اندازهى رقعى منتشر شد و با انتشار هجدهمین شمارهاش در اسفند هزار و سیصد و چهل و پنج، برابر با ذوالقعدهى هزار و سیصد و هشتاد و شش، بهخاطر کمبود امکانات مالى و غیره نشر آن به پایان آمد.
سال نخست از دورهى جدید نشریه، معمولا، در حدود صد صفحه و با قیمت هر شماره بیست ریال، و در سال دوم معمولا، در شصت صفحه با قیمت هر شماره ده ریال منتشر مىشده است.
در سال نخست از دورهى جدید انتشار، شش شماره و در سال دوم از دورهى جدید انتشار، دوازده شماره منتشر شده است.
هدف از انتشار
در سرمقالهى نخستین شمارهى از دورهى جدید، هدف از انتشار این مجله، به قلم مرحوم آیتالله حاج میرزا ابوالقاسم دانش آشتیانى، چنین آمده است:
چه مىخواهیم؟ چه مىگوییم؟
بشر امروز، با همهى هیاهو و سر و صداها، با همهى اوج گرفتن و بلند پروازىها... از جهت کمال روحى و پیشرفت معنوى، گرفتار جهل مرکب است... این روزنامهها و مجلات رسمى و داستانها و نشریات کثیرالانتشار کشور است که با کمال آزادى و فضاحت و رسوایى، تمام افراد جامعه، خصوصا پسران و دختران جوان را به سوى ناپاکى و بى عفتى و بىبندوبارى سوق مىدهد.
شجاعت از تمام طبقات سلب شده [است]، در مقابل تمام تعدىها و تجاوزها و ستمها و شکنجهها که از کارگردانان و زمامداران اجتماع به آنها روى مىآورد، جز زبونى و خوارى، چیزى از خود نشان نداده و روز به روز ناتوانتر و توسرى خورتر شده و همهى حقوق و نوامیس دینى و ملى خود را از دست مىدهند... .
راه منحصر به فرد صیانت فضایل اخلاقى و اصلاح زندگى اجتماعى و تامین سعادت دو جهانى بشر، همان زنده نگاه داشتن مبادى اعتقادى و تقویت نیروى ایمان او مىباشد... .
بنابراین اگر کسى بخواهد بزرگترین خدمت را به انسانیت نموده و با ارزشترین هدیه را به او اهدا نماید، این است که کلمهى حکمتى به او آموخته و درس فضیلتى به او داده و راه خداپرستى را به او بنماید.
ما مدعى نیستیم که چنان چه باید و شاید، از کار خود فراغتیافته و در صراط مستقیم انجام وظیفه، ثبات قدم داشته و از لغزشها در امانیم... ولى در عین اعتراف به قصور، و فراهم نبودن مقتضیات، و در پیش بودن موانع، خود را موظف مىدانیم که در برابر این همه موجبات فساد و سازمانهاى بىدینى و تبلیغات مسموم و کشندهاى که علیه دین و شرف و ناموس و استقلال جامعهى مسلمانان، قیام نموده... تا آنجایى که مقدور است و تا اندازهاى که از عهده بر آییم، با استمداد و استعانت از یارى و کمک پروردگار متعال، در این راه قدمى برداشته و به وسیلهى این نشریه، حقایقى از معارف اسلامى و گوشههایى از وظایف ایمانى و نمونههایى از اخلاق انسانى را که از طرف خداوند براى راهنمایى بشر فرو فرستاده شده و در قرآن کریم و احادیث پیشوایان دین و کتب دانشمندان بزرگ، به ودیعه گذاشته شده، استخراج و جمعآورى نموده و در دست رس برادران ایمانى و فرزندان این کشور اسلامى قرار داده و راه خدا پرستى و سعادتمندى را به آنان نشان دهیم... .
ما براى آشنا ساختن طبقات مختلف، خصوصا دانشجویان ارزشمند و نسل برومند جوان این کشور، دستبه کار این نشریه شده و آن را که تقریبا صورت کتاب موسمى و تدریجى به خود گرفته، و فعلا هر دو ماه یا سه ماه یکبار منتشر مىشود، تقدیم خوانندگان محترم مىنماییم.
نامگذارى هر شماره
هر شماره از این مجله، به مناسبت ایامى که منتشر مىشده است، یک نام زیبا داشته است. به نظر مىرسد، هدف دستاندرکاران آن مجله، این بوده است که از این طریق، مناسبتهاى بسیار مهم و ارزشمند دینى را زنده نگهدارند.
این نامگذارىها تا شمارهى ششم چنین است:
شمارهى یکم: شمارهى غدیر;
شمارهى دوم: شمارهى مولود (سالزاد مبارک و مسعود حضرت ختمى مرتبتصلى الله علیه وآله و امام جعفر صادقعلیه السلام) ;
شمارهى سوم: شمارهى نور (سالزاد حضرت زهراعلیها السلام) ;
شمارهى چهارم: شمارهى مبعث;
شمارهى پنجم: شمارهى رحمت (به مناسبت ماه مبارک رمضان) ;
شمارهى ششم: شمارهى مخصوص سالگرد.
نویسندگان مجله و موضوعات مقالهها
نام نویسندگان - تقریبا دائمى - این مجله (2) (بدون ذکر القاب حوزوى و..). ، و مقالههایى که نوشتهاند، بدین شرح است (3) :
ابوالقاسم دانش آشتیانى (سرمقالهها: 18 شماره)
لطفالله صافى گلپایگانى (بنیانگذارى حکومت اسلامى: ش1; جابربن حیان، پدر شیمى: ش 2; السلام على المهدى الذى وعدالله به الامم: ش 15; شهر رمضان الذى انزل فیهالقران: ش16; جامعهى جهانى اسلامى: ش17) .
مصطفى زمانى (سلیمانعلیه السلام: ش1 و ش2 و ش3 و ش4 و ش5 و ش6 و ش 9 و ش 10 و ش 11 و ش 12) .
حسین شبزندهدار (اجتماع کاروان توحید در خانهى خدا: ش1; آسایشهایى که با نهضت اسلامى تامین گردید: ش4; روزه یا کنترل هوا و هوس: ش5; درسى از خداشناسى: ش7 و ش14 و ش 15 و ش 16) .
مهدى طارمى (هنر و ادبیات معاصر: ش1; پیکارهاى مقدس: ش 2; اعلام جرم (4) : ش3) .
محمد یزدى (یک فرمان فراموش نشدنى: ش1 و ش2 و ش3و ش4; پاسداران بشریت: ش5; شناسایى حدیث: ش6;
روانشناسى اسلامى: ش 7 و ش 8 و ش 9 و ش 10 و ش 11 و ش 12 و ش13 و ش 14 و ش 15 و ش 16 و ش 17 و ش 18) .
م. ت. د (شخصیت در پرتو جوانمردى: ش1; به سوى آزادى (5) : ش2; پیرزنى در مجلس معاویه: ش3; استاندار توبیخ مىشود: ش4) .
سید جعفر شیخالاسلام (کتاب از نظر اروپا و اسلام: ش1; ریزهکارىهاى اسلام (6) : ش2; ریزهکارىهاى اسلام در پیرامون حقوق بانوان: ش3; پرورش کودک: 4 و ش 5 و ش 6 و ش 8 و ش 9 و ش 10 و ش 13) .
محمد صادق حشمت (شعر غدیریه: ش1; شعر محمدصلى الله علیه وآله شهنشاه افلاک مسند: ش2; سرود «ولادت امیر مؤمنانعلیه السلام: ش4; شعر «هان به پا خیز: ش5; شعر «عید میلاد حسنعلیه السلام» : ش 5; شعر «این مصیبت ز آسمان سنگینتر است: ش6; شعر «میلاد پادشاه ملایک سپاه را» : ش10; شعرى به مناسبتسالزاد امام حسن عسکرىعلیه السلام: ش11; شعر «نور یزدان» : ش14; شعر «دو آیت نور» : ش15; شعر «شهر الله اکبر» : ش16; شعر «عزم رحیل در مه شوال» : ش17; شعر «بنهاد شه ملک، رضا، پاى بر اورنگ» : ش18) .
عبدالمجید رشیدپور (سرنوشت: ش2; اعتراف: ش4; نوع دوستى: ش5; در کنار اجتماع: ش6) .
سیدهاشم حمیدى (ارتباط عقل و دین: ش2 و ش3 و ش4 و ش5; قصاص در اسلام: ش6; بررسى عقاید حقیقى و خرافى: ش7; منطق قرآن در نظر بیگانگان: ش8; توافق یا تضاد، دلیل عقلى یا نقلى: ش9; تضاد عقل و نقل: ش10; تضاد عقل و نقل در کتاب عهدین: ش11 و ش13; اتحاد و حلول در مسیحیت: ش14; الوهیت مسیحعلیه السلام: ش16 و ش17; قرآن و عقیدهى تثلیث: ش18) .
محمد خندق آبادى (آرامش روان: ش3; بیمارى تردید: ش4; عدالت: ش6; امید و آرزو: ش8) .
محمدباقر انصارى (در راه تکاپوى تمدن اسلام به پیش: ش3 و ش4 و ش5 و ش6 و ش8 وش 10 ; بتپرستى در عصر فضا: ش11; نقش مطبوعات و فیلم در روحیهى جوانان: ش 13; مذهب، بیمارى استیا درمان؟ : ش14; به سوى حکومت جهانى: ش15; به یاد هزار و سیصد و چهل و دومین سال در گذشت مولاى متقیان على بن ابىطالبعلیه السلام: ش16; اندیشهى اصلاح نژاد: ش 17) .
مرتضى حائرى (تفسیر سورهى حمد: ش4 و ش5 و ش6 و ش7 و ش8 و ش 9 و ش 10 و ش 12 و ش 13 وش 14 وش 15 و ش16) .
حسین نورى (آسمان و زمین سخن مىگویند: ش4 و ش 5; پاسخ به پرسشهاى علمى: ش 4; آثار علمى آیتالله بروجردى: ش6; برف و شکر (7) : ش7; آثار علمى آیتالله بروجردى: ش8; درسى از خداشناسى «این صفحهى زیباى آسمان» : ش 18) .
غلامحسین رحیمى (اخلاق از نظر قرآن: ش 4 و ش5 و ش6) .
محمدحسین بهجتى [شفق] (شعر «طائر پرشکسته» : ش 4; شعر «به درگاه خدا» : ش5; شعر «نهضتى خونین» : ش8; شعر «هرآن چه پیشوا کند، در آن بود صلاح دین» : ش 9; «شعر صبح فردا» ش14; شعر «قرآن، درمان دردها» : ش18) . محمد علمالهدى خراسانى (نظرى به مکتب ادیان: ش7 و ش8 و ش9 و ش 10 و ش12 و ش13 و ش15 و ش16 و ش17) .
جلالالدین گلپایگانى (داستان غدیر: ش7; تشیع، اسلام واقعى: ش8; اسلام حقیقى پیروى از قرآن و عترت است: ش9) .
على کاظمى (نقش عاطفه اجتماع: ش5; ترجمهى «مناظرهى سلمان و داروین (8) » : ش 8 و ش 9 و ش 10 و ش 11 و ش 12 و ش 13 و ش 16 و ش 17 و ش18) .
حسن نورى (آثار علمى آیتالله بروجردى: ش 11 و ش13) .
همانطور که گفته شد، افزون بر مقالهها و اشعار، در هر شماره، کتابهایى که براى کتابخانهى مسجد اعظم رسیده بود، معرفى شده است. نام این بخش «گزارش امور کتابخانه» است.
جالب این است که در طول این دو سال انتشار دورهى جدید این نشریه، هر کتاب جدیدى که از حضرت امام خمینىقدس سره چاپ و منتشر مىشده است، در این بخش به نام «حضرت آیتالله العظمى خمینى» معرفى شده است. و این کار با وجود اختناق آن سالها، نکتهاى ارزشمند است.
یکى دیگر از بخشهاى این نشریه، چاپ نکات جالبى است که در دیگر روزنامهها و مجلهها، دربارهى لزوم وجود مذهب (به خصوص اسلام) و یا مضرات بىدینى نوشته مىشده است.
نوعا، این خبرها، همراه با حاشیه و نکتهپردازىهایى از سوى نشریه بوده است.
با توجه به نام مقالهها و محتواى آنها، مىتوان گفت، دستاندرکاران این نشریه، به هدفى که داشتند و آن را در شمارهى یکم از دورهى جدید مطرح کردند، وفادار بودند. آنان، در هر شماره، با چاپ مقالههایى از اساتید مشهور و بزرگ حوزه، مانند حضرت آیتالله حاج شیخ مرتضى حائرى و حضرت آیتالله صافى گلپایگانى و حضرت آیتالله نورى همدانى و استاد معظم حاج شیخ حسین شبزندهدار و مرحوم حاج شیخ جلال طاهر شمس گلپایگانى (9) و نویسندگانى از دانشگاه، معارف اهل بیتعلیهم السلام و نیز مشکلات روز را مطرح و بررسى و موشکافى مىکردند.
در پایان این نکته را هم تذکر دهیم که این نشریه را مىتوان نمادى از پیوند حوزه و دانشگاه براى گسترش اسلام و مبارزه با بىدینى دانست; زیرا نویسندگان این نشریه، هم حوزویان بودهاند و هم دانشگاهیان.
پىنوشت:
1) پیش از این، پنجشماره از این نشریه در یاد بود مرحوم حضرت آیتاللهالعظمى بروجردى، به چاپ رسیده بود.
2) برخى از مقالهها، فاقد نام نویسنده است.
3) شمارهى مجلهها با توجه به دورهى جدید، انتشار است، و الا شمارهى یکم دورهى جدید، شمارهى ششم از مجله است.
4) محتواى این مقاله، رد بر تهمت «سکوت حضرت سجادعلیه السلام در برابر حاکمان» است.
5) این مقاله، دربارهى جناب حر (س) است.
6) این مقاله دربارهى بهداشت و نظافت از دید اسلام است.
7) این مقاله عجایب برف و شکر را بیان مىکند.
8) نویسندهى اصل این مقاله سید محمد شیرازى است.
9) همانطور که توجه دارید همکارى این عزیزان با مجله در آن تاریخ شاهد این است که مجله و مدیر مسؤول آن مرحوم آقاى آشتیانى کاملا مورد اعتماد و علاقه حوزویان بوده است.