رویارویی یوسف (ع) با زلیخا و زنان مصر: پیش نهاد روشی برای تحلیل آیات متشابه قرآن
آرشیو
چکیده
یکی از راه کارهای مؤثر در رفع ابهام ظاهری آیات، راه بُردِ قرآنی ارجاع متشابهات به محکمات است. با درنظر گرفتن این راه برد در آیات مختلف قرآن و بخصوص متشابهات سیره انبیاء (ع) می توان آیاتی را دریافت که در ظاهر مفهومی واضح و آشکار از آن ها استنباط نمی شود. ازجمله این آیات می توان داستان قرآنی یوسف (ع) را مثال آورد که در برخی آیات متشابهات آن هم ابهاماتی دیده می شود. برداشت های تفسیری متنوع و احیاناً متناقض و در برخی موارد منافی ساحت انبیاء (ع) حکایت از وجود همین ابهام ها دارد. بخشی از این ابهام ها را می توان در حکایت مراوده زلیخا با یوسف (ع) دید. از این جمله است جایی که گفته می شود «وَلَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَهَمَّ بِها» و سؤال پیش می آید که یوسف (ع) به چه کاری اهتمام کرده است؛ نیز، آن جا که از قول یوسف (ع) درباره تمایل به زنان مصری نقل می شود که «إِلَّا تَصْرِفْ عَنِّی کیدَهُنَّ أَصْبُ إِلَیهِن» جای پرسش دارد تمایل یوسف (ع) دقیقاً به چه بوده است. به همین ترتیب عبارات دیگری در اجزاء دیگر داستان سؤال برانگیز اند و مفسران برپایه مبانی کلامی خود پاسخ های مختلف به آن ها داده اند. در این مطالعه بنا ست با اتکاء به راه برد یادشده به بررسی و نقد و ارزیابی آراء مختلف تفسیری بپردازیم. به این منظور، برپایه راهبرد ارجاع متشابهات به محکمات و برپایه پذیرش تفکیک محکمات قرآنی در سیره انبیاء (ع) به سه دسته محکمات عام، خاص و اخص خواهیم کوشید به برداشتی واقعی تر و نزدیک تر به مراد قرآن دست یابیم.Analysis of al-Āyāt al-Mutashābihāt in Qurʾān: The Case Study of Joseph's Confrontation With Zulaykhā and Other Egyption Women
One of the effective solutions in removing the apparent ambiguity of the verses is the Quranic strategy of referring al-Mutashābihāt to al-Muḥkamāt. By considering this strategy in various verses of the Qurʾān and especially al-Mutashābihāt in the lives of the Prophets, we can find verses that do not have a clear and obvious meaning. Among these verses, the Qurʾānic story of Yūsuf can be cited as an example, where there are ambiguities in some of its Mutashābih verses. Diverse and possibly contradictory interpretations which in some cases contradicting the infallibility (ʿIṣma) of the Prophets indicate the existence of these ambiguities. Part of these ambiguities can be seen in the story of Zulaykhā's relationship with Yūsuf. It is from thiese cases that it is said Wa laqad Hammat Bihi Wa Hamma Biha and the question arises as to what Yūsuf worked hard on; Also, when Yūsuf is quoted as saying about his desire for Egyptian women that Illā taṣrif ʿānnī kaydahūnna āṣbbu ilayhin there is a question as to what Yūsuf's desire was exactly. In the same way, other expressions in other parts of the story are questionable and commentators have given different answers to them based on their theological bases. In this study, relying on the mentioned strategy, we will examine and criticize and evaluate different interpretation opinions. For this purpose, based on the strategy of referring al-Mutashābihāt to al-Muḥkamāt and based on the acceptance of the separation of the Quranic Muḥkamāt in the life of the Prophets into three categories (general, special and more special), we will try to achieve a more realistic understanding and closer to the meaning of the Qurʾān.
تبلیغات
