وصیت حضرت امیر علیه السلام به فرزندانش
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
به مناسبت شهادت حضرت امیرعلیه السلام وصیّت حضرت به فرزندانش رمضان ماه قیام وصیام، ستایش و نیایش، ماه نزول قرآن و لیالى متبرکه قدر و نیز ماه جهاد، پیروزى و شهادت است، در این ماه فتح و آزادى سرزمین مقدس مکه از سلطه شرک جاهلى، جنگ پیروز مندانه بدر و غزوه در نهایت پیروز حنین اتفاق افتاد و در این ماه، بزرگ آموزگار جهاد و شهادت على علیه السلام به فوز عظیم شهادت در محراب مسجد کوفه در سال چهلم هجرى نائل شد. در شب نوزدهم رمضان سال چهلم هجرى، شب قدر اولیاى خدا، دیدههاى مردم جز بندگان خالص خدا به خواب راحت فرو رفته است. على علیه السلام آن بنده برگزیده خداوند در دل شب به مناجات و راز و نیاز با خداى خود برخاسته است، نماز شب را در منزل دخترش مىخواند و هنگام فجر بر مىخیزد تا به سوى مسجد کوفه رهسپار شود. على که همواره آماده مرگ است کمر بند خود را محکم مىبندد و با خود زمزمه مىکند: کمر بندت را ببند و آماده مرگ باش چرا که مرگ در انتظار توست، به مسجد وارد مىشود. با خداى خود مىگوید: «بارالها! دیدارت را بر من مبارک گردان.» مردم را براى نماز خواندن بیدار مىکند و فریاد مىزند: الصلاة، الصلاة. و خود به نماز مىایستد.
نماز، معشوق على است، چرا که در حال نماز با خدایش ملاقات مىکند و با او سخن مىگوید و مناجات مىکند. ابن ملجم مرادى آن شقى بدبخت در گوشهاى از مسجد خوابیده است و شمشیرى زهرآگین در بر دارد. على (ع) به سجده مىرود، زیباترین حالت انسان در ملاقات با خدا که آن خارجى پلید با شمشیرش بر فرق على مىکوبد و حضرت در حالى که غرق خون است فریاد مىزند: «فزت و ربّ الکعبه؛ به خداى کعبه رستگار شدم.» فرا رسیدن سالروز شهادت امیرالمؤمنین علیه السلام را به تمام پویندگان راه مقدسش و پیروان و اطاعت کنندگان اوامرش و ارادتمندان و محبّان حضرتش تسلیت عرض نموده و به امید نیل به شفاعت و پیروى از حضرتش وصیّت آن حضرت را تقدیم خوانندگان عزیز مىنماییم. وصیّت امیرالمؤمنین به فرزندانش: «بسم اللّه الرحمن الرحیم هذا ما أوصى به على بن ابى طالب أوصى انّه یشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له، و ان محمداً عبده و رسوله، أرسله بالهدى و دین الحقّ لیظهره على الدین کلّه و لوکره المشرکون، صلّى الله علیه و آله، ثمّ انّ صلاتى و نسکى و محیاى و مماتى لله ربّ العالمین، لا شریک له و بذلک امرت و انا من المسلمین.» ثم انّى اوصیک یا حسن و جمیع اهل بیتى و ولدى و من بلغه کتابى بتقوى الله ربّکم، و لا تموتنّ الّا و انتم مسلمون، و اعتصموا بحبل اللّه جمیعاً و لا تفرّقوا فانّى سمعت رسول اللّه صلى اللّه علیه و آله یقول: صلاح ذات البین افضل من عامة الصلاة و الصیام و ان المبیرة الحالقة للدّین فساد ذات البین، و لا قوة الّا باللّه العلىّ العظیم، انظروا ذوى ارحامکم فصلوهم یهوّن اللّه علیکم الحساب. اللّه اللّه فى الایتام فلا تغیّروا افواههم، و لا تضیّعوا بحضرتکم، فقد سمعت رسول اللّه صلى اللّه علیه و آله یقول: «من عال یتیماً حتّى یستغنى اوجب اللّه عزّوجل له بذلک الجنّة، کما اوجب اللّه لآکل مال الیتیم النار». اللّه اللّه فى القرآن، فلا یسبقکم الى العمل به احد غیرکم. اللّه اللّه فى جیرانکم، فانّ النبىّ صلى الله علیه و آله اوصى بهم، و مازال رسول الله صلى الله علیه و آله یوصى بهم حتّى ظننا انّه سیورثهم. اللّه اللّه فى بیت ربّکم، فلا یخلومنکم ما بقیتم، فانّه ان ترک لم تناظروا و ادنى ما یرجع به من امّه ان یغفرله ما سلف. اللّه اللّه فى الصلاة فانّها خیر العمل و انّها عمود دینکم اللّه اللّه فى الزکاة فانّها تطفى، غضب ربّکم. اللّه اللّه فى شهر رمضان فانّ صیامه جنّة من النار. اللّه اللّه فى الفقراء و المساکین فشارکوهم فى معائشکم. اللّه اللّه فى الجهاد بأموالکم و انفسکم و السنتکم، فانّما یجاهد رجلان: امام هدىً او مطیع له مقتد بهداه. اللّه اللّه فى ذریّة نبیّکم فلا یظلمنّ بحضرتکم و بین ظهرانیّکم و انتم تقدرون على الدفع عنهم. اللّه اللّه فى اصحاب نبیّکم الّذین لم یحدثوا حدثاً ولم یؤوا محدثاً، فانّ رسول اللّه صلى اللّه علیه و آله اوصى بهم و لعن المحدث منهم و من غیرهم و المؤوى للمحدث. اللّه اللّه فى النساء و فیما ملکت ایمانکم، فانّ آخرما تکلّم به نبیّکم صلى اللّه علیه و آله ان قال: «اوصیکم بالضّعیفین: النساء و ما ملکت ایمانکم». الصلاة الصلاة، الصلاة، لا تخافوا فى اللّه لومة لائم، یکفیکم اللّه من آذاکم و (من) بغى علیکم، قولواللنّاس حسناً کما امرکم اللّه عزّوجل، و لا تترکوا الامر بالمعروف والنهى عن المنکر فیولّى اللّه امرکم شرارکم، ثمّ تدعون فلا یستجاب لکم علیهم، و علیکم یا بنىّ بالتّواصل و التباذل و التّبار، و ایّاکم و التقاطع و التدابر و التفرّق، و تعاونوا على البرّ و التقوى و لا تعاونوا على الاثم و العدوان واتّقوا اللّه انّ اللّه شدید العقاب، حفظکم اللّه من اهل بیت و حفظ فیکم نبیّکم استودعکم اللّه و اقرأ علیکم السلام و رحمةاللّه». این است آنچه على بن ابى طالب به آن وصیت کرد. وصیّت کرد و شهادت داد به اینکه خدائى جز اللّه نیست و او است یکتا و انبازى ندارد و اینکه محمد بنده و فرستاده او است که با هدایت و آئین حق او را فرستاد تا دینش را بر تمام آئینها برترى بخشد وهر چند مشرکان را خوش نیاید، درود خداوند بر او و اهل بیتش باد. و همانا نمازم و عبادتم و زندگى و مرگم براى خداوند، پروردگار عالمیان است، که هیچ شریکى ندارد و به این مأمور شدهام و من از مسلمانانم.
سپس وصیت مىکنم به تو اى حسن و به تمام خانواده و اهل بیت و فرزندانم و هر که وصیتنامهام را دریافت نمود، به تقواى اللّه پروردگارتان و هرگز نمیرید جز اینکه مسلمان باشید و به ریسمان خداوند چنگ زنید و متفرّق نگردید زیرا از رسول خدا صلى اللّه علیهو آله شنیدم که فرمود:اصلاح ذات البین برتر از عموم نماز و روزه است و آن ویران کنندهاى که دین را از بین مىبرد، فساد ذات البین است و آن نیروئى نیست جز با توکّل بر خداى والا و عظیم. پس به خویشاوندانت برسید، و با آنها مهربانى کنید تا خداوند حساب را بر شما آسان گرداند. شما را به خدا، شما را به خدا در ایتام، پس آنان را گرسنه نگذارید و نیازمند سؤال از خودتان ننمائید و آنها را کوچک مشمارید که از پیامبر اکرم صلى اللّه علیه و آله شنیدم فرمود:هر که یتیمى را متکفّل شود یا بى نیاز گرداند خداى عزّوجل بهشت را بر او واجب گرداند همچنانکه بر کسى که اموال یتیمى را بخورد، دوزخ واجب گردانیده است. شما را به خدا، شما را به خدا در قرآن، پس نگذارید دیگران، در عمل به آن، بر شما پیشى گیرند. شما را به خدا، شما را به خدا، در همسایگانتان، زیرا پیامبر صلى الله علیه و آله به آنها سفارش کرد و آنقدر سفارش کرد که پنداشتم ارث مىبرند. شما را به خدا، شما را به خدا در خانه خدایتان(مساجد) پس تا بودید آن را خالى نگذارید چرا که اگر رهایش کردید (و به آن رفت و آمد ننمودید) در عذاب مهلت داده نمىشوید و کمترین چیزى که براى یک نفر باشد که وارد مسجد مىشود این است که در بازگشت، گناهان گذشتهاش مورد بخشش قرار گیرد. شما را به خدا، شما را به خدا، در نماز زیرا آن بهترین عمل است و آن ستون دینتان است. شما را به خدا، شما را به خدا، در زکات که آن خشم پروردگارتان را فرو مىنشاند. شما را به خدا، شما را به خدا، در ماه رمضان زیرا روزهاش سپرى است از آتش دوزخ. شما را به خدا، شما را به خدا در فقرا و مستمندان، پس آنها را شریک زندگى خود قرار دهید. شما را به خدا، شما را به خدا، در جهاد با اموالتان و جانهایتان و زبانهایتان چرا که دو نفر جهاد مىکنند:
پیشواى هدایت کنندهاى یا مطیعى از او که به هدایتش پیروى کند. شما را به خدا، شما را به خدا، در ذرارى و فرزندان پیامبرتان پس مبادا در حضور شما یا پشت سرتان مورد تجاوز و ستم قرار گیرند و شما بتوانید، ستم را از آنان دفع کنید. شما را به خدا، شما را به خدا، در اصحاب پیامبرتان، آنان که پس از او، بدعتى را ایجاد نکرده و امر منکرى را انجام ندادند و بدعتگزارى را پناه ندادند زیرا رسول خدا صلّى الله علیه و آله به آنها سفارش کرد و بدعتگزاران از آنها را لعن و نفرین نمود و همچنین آنان که بدعتگزاران در دین را پناه دادند نیز مورد لعنت قرار داد. شما را به خدا، شما را به خدا، در زنان و در بردگانتان، زیرا آخرین سخن پیامبرتان این بود که فرمود: «شما را به دو گروه ناتوان و ضعیف، زنها و بردگان، سفارش مىکنم». هان! نماز، نماز، نماز را بپادارید. در راه خدا از سرزنش هیچ سرزنش کنندهاى نهر اسید، خداوند کفایت مىکند شما را از کسى که به شما آزار رسانده یا بر شما ظلمى روا داشته است. با زبان خوش با مردم سخن بگوئید همچنان که خدایتان به شما امر کرده است. امر به معروف و نهى از منکر را فراموش نکنید تا خداوند بدان شما را بر شما مسلّط ننماید، پس هر چه دعا کنید مستجاب نشود.
فرزندانم، بر شما باد به خوشرفتارى، مهربانى و کمک به یکدیگر و زنهار از بدرفتارى و پشت به یکدیگر کردن و از هم متفرق شدن. و در برّ و تقوى با همدیگر کمک کنید و در گناه و ظلم با کسى همدست نشوید و تقواى الهى داشته باشید که همانا عذاب خداوند بسى سخت و شدید است. خداوند شما اهل بیتم را حفظ کند و مردم را وادارد که حرمت پیامبرش را در شما نگهدارند. شما را به خدا مىسپارم و براى شما درود خدا و رحمتش را خواستارم.
نماز، معشوق على است، چرا که در حال نماز با خدایش ملاقات مىکند و با او سخن مىگوید و مناجات مىکند. ابن ملجم مرادى آن شقى بدبخت در گوشهاى از مسجد خوابیده است و شمشیرى زهرآگین در بر دارد. على (ع) به سجده مىرود، زیباترین حالت انسان در ملاقات با خدا که آن خارجى پلید با شمشیرش بر فرق على مىکوبد و حضرت در حالى که غرق خون است فریاد مىزند: «فزت و ربّ الکعبه؛ به خداى کعبه رستگار شدم.» فرا رسیدن سالروز شهادت امیرالمؤمنین علیه السلام را به تمام پویندگان راه مقدسش و پیروان و اطاعت کنندگان اوامرش و ارادتمندان و محبّان حضرتش تسلیت عرض نموده و به امید نیل به شفاعت و پیروى از حضرتش وصیّت آن حضرت را تقدیم خوانندگان عزیز مىنماییم. وصیّت امیرالمؤمنین به فرزندانش: «بسم اللّه الرحمن الرحیم هذا ما أوصى به على بن ابى طالب أوصى انّه یشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له، و ان محمداً عبده و رسوله، أرسله بالهدى و دین الحقّ لیظهره على الدین کلّه و لوکره المشرکون، صلّى الله علیه و آله، ثمّ انّ صلاتى و نسکى و محیاى و مماتى لله ربّ العالمین، لا شریک له و بذلک امرت و انا من المسلمین.» ثم انّى اوصیک یا حسن و جمیع اهل بیتى و ولدى و من بلغه کتابى بتقوى الله ربّکم، و لا تموتنّ الّا و انتم مسلمون، و اعتصموا بحبل اللّه جمیعاً و لا تفرّقوا فانّى سمعت رسول اللّه صلى اللّه علیه و آله یقول: صلاح ذات البین افضل من عامة الصلاة و الصیام و ان المبیرة الحالقة للدّین فساد ذات البین، و لا قوة الّا باللّه العلىّ العظیم، انظروا ذوى ارحامکم فصلوهم یهوّن اللّه علیکم الحساب. اللّه اللّه فى الایتام فلا تغیّروا افواههم، و لا تضیّعوا بحضرتکم، فقد سمعت رسول اللّه صلى اللّه علیه و آله یقول: «من عال یتیماً حتّى یستغنى اوجب اللّه عزّوجل له بذلک الجنّة، کما اوجب اللّه لآکل مال الیتیم النار». اللّه اللّه فى القرآن، فلا یسبقکم الى العمل به احد غیرکم. اللّه اللّه فى جیرانکم، فانّ النبىّ صلى الله علیه و آله اوصى بهم، و مازال رسول الله صلى الله علیه و آله یوصى بهم حتّى ظننا انّه سیورثهم. اللّه اللّه فى بیت ربّکم، فلا یخلومنکم ما بقیتم، فانّه ان ترک لم تناظروا و ادنى ما یرجع به من امّه ان یغفرله ما سلف. اللّه اللّه فى الصلاة فانّها خیر العمل و انّها عمود دینکم اللّه اللّه فى الزکاة فانّها تطفى، غضب ربّکم. اللّه اللّه فى شهر رمضان فانّ صیامه جنّة من النار. اللّه اللّه فى الفقراء و المساکین فشارکوهم فى معائشکم. اللّه اللّه فى الجهاد بأموالکم و انفسکم و السنتکم، فانّما یجاهد رجلان: امام هدىً او مطیع له مقتد بهداه. اللّه اللّه فى ذریّة نبیّکم فلا یظلمنّ بحضرتکم و بین ظهرانیّکم و انتم تقدرون على الدفع عنهم. اللّه اللّه فى اصحاب نبیّکم الّذین لم یحدثوا حدثاً ولم یؤوا محدثاً، فانّ رسول اللّه صلى اللّه علیه و آله اوصى بهم و لعن المحدث منهم و من غیرهم و المؤوى للمحدث. اللّه اللّه فى النساء و فیما ملکت ایمانکم، فانّ آخرما تکلّم به نبیّکم صلى اللّه علیه و آله ان قال: «اوصیکم بالضّعیفین: النساء و ما ملکت ایمانکم». الصلاة الصلاة، الصلاة، لا تخافوا فى اللّه لومة لائم، یکفیکم اللّه من آذاکم و (من) بغى علیکم، قولواللنّاس حسناً کما امرکم اللّه عزّوجل، و لا تترکوا الامر بالمعروف والنهى عن المنکر فیولّى اللّه امرکم شرارکم، ثمّ تدعون فلا یستجاب لکم علیهم، و علیکم یا بنىّ بالتّواصل و التباذل و التّبار، و ایّاکم و التقاطع و التدابر و التفرّق، و تعاونوا على البرّ و التقوى و لا تعاونوا على الاثم و العدوان واتّقوا اللّه انّ اللّه شدید العقاب، حفظکم اللّه من اهل بیت و حفظ فیکم نبیّکم استودعکم اللّه و اقرأ علیکم السلام و رحمةاللّه». این است آنچه على بن ابى طالب به آن وصیت کرد. وصیّت کرد و شهادت داد به اینکه خدائى جز اللّه نیست و او است یکتا و انبازى ندارد و اینکه محمد بنده و فرستاده او است که با هدایت و آئین حق او را فرستاد تا دینش را بر تمام آئینها برترى بخشد وهر چند مشرکان را خوش نیاید، درود خداوند بر او و اهل بیتش باد. و همانا نمازم و عبادتم و زندگى و مرگم براى خداوند، پروردگار عالمیان است، که هیچ شریکى ندارد و به این مأمور شدهام و من از مسلمانانم.
سپس وصیت مىکنم به تو اى حسن و به تمام خانواده و اهل بیت و فرزندانم و هر که وصیتنامهام را دریافت نمود، به تقواى اللّه پروردگارتان و هرگز نمیرید جز اینکه مسلمان باشید و به ریسمان خداوند چنگ زنید و متفرّق نگردید زیرا از رسول خدا صلى اللّه علیهو آله شنیدم که فرمود:اصلاح ذات البین برتر از عموم نماز و روزه است و آن ویران کنندهاى که دین را از بین مىبرد، فساد ذات البین است و آن نیروئى نیست جز با توکّل بر خداى والا و عظیم. پس به خویشاوندانت برسید، و با آنها مهربانى کنید تا خداوند حساب را بر شما آسان گرداند. شما را به خدا، شما را به خدا در ایتام، پس آنان را گرسنه نگذارید و نیازمند سؤال از خودتان ننمائید و آنها را کوچک مشمارید که از پیامبر اکرم صلى اللّه علیه و آله شنیدم فرمود:هر که یتیمى را متکفّل شود یا بى نیاز گرداند خداى عزّوجل بهشت را بر او واجب گرداند همچنانکه بر کسى که اموال یتیمى را بخورد، دوزخ واجب گردانیده است. شما را به خدا، شما را به خدا در قرآن، پس نگذارید دیگران، در عمل به آن، بر شما پیشى گیرند. شما را به خدا، شما را به خدا، در همسایگانتان، زیرا پیامبر صلى الله علیه و آله به آنها سفارش کرد و آنقدر سفارش کرد که پنداشتم ارث مىبرند. شما را به خدا، شما را به خدا در خانه خدایتان(مساجد) پس تا بودید آن را خالى نگذارید چرا که اگر رهایش کردید (و به آن رفت و آمد ننمودید) در عذاب مهلت داده نمىشوید و کمترین چیزى که براى یک نفر باشد که وارد مسجد مىشود این است که در بازگشت، گناهان گذشتهاش مورد بخشش قرار گیرد. شما را به خدا، شما را به خدا، در نماز زیرا آن بهترین عمل است و آن ستون دینتان است. شما را به خدا، شما را به خدا، در زکات که آن خشم پروردگارتان را فرو مىنشاند. شما را به خدا، شما را به خدا، در ماه رمضان زیرا روزهاش سپرى است از آتش دوزخ. شما را به خدا، شما را به خدا در فقرا و مستمندان، پس آنها را شریک زندگى خود قرار دهید. شما را به خدا، شما را به خدا، در جهاد با اموالتان و جانهایتان و زبانهایتان چرا که دو نفر جهاد مىکنند:
پیشواى هدایت کنندهاى یا مطیعى از او که به هدایتش پیروى کند. شما را به خدا، شما را به خدا، در ذرارى و فرزندان پیامبرتان پس مبادا در حضور شما یا پشت سرتان مورد تجاوز و ستم قرار گیرند و شما بتوانید، ستم را از آنان دفع کنید. شما را به خدا، شما را به خدا، در اصحاب پیامبرتان، آنان که پس از او، بدعتى را ایجاد نکرده و امر منکرى را انجام ندادند و بدعتگزارى را پناه ندادند زیرا رسول خدا صلّى الله علیه و آله به آنها سفارش کرد و بدعتگزاران از آنها را لعن و نفرین نمود و همچنین آنان که بدعتگزاران در دین را پناه دادند نیز مورد لعنت قرار داد. شما را به خدا، شما را به خدا، در زنان و در بردگانتان، زیرا آخرین سخن پیامبرتان این بود که فرمود: «شما را به دو گروه ناتوان و ضعیف، زنها و بردگان، سفارش مىکنم». هان! نماز، نماز، نماز را بپادارید. در راه خدا از سرزنش هیچ سرزنش کنندهاى نهر اسید، خداوند کفایت مىکند شما را از کسى که به شما آزار رسانده یا بر شما ظلمى روا داشته است. با زبان خوش با مردم سخن بگوئید همچنان که خدایتان به شما امر کرده است. امر به معروف و نهى از منکر را فراموش نکنید تا خداوند بدان شما را بر شما مسلّط ننماید، پس هر چه دعا کنید مستجاب نشود.
فرزندانم، بر شما باد به خوشرفتارى، مهربانى و کمک به یکدیگر و زنهار از بدرفتارى و پشت به یکدیگر کردن و از هم متفرق شدن. و در برّ و تقوى با همدیگر کمک کنید و در گناه و ظلم با کسى همدست نشوید و تقواى الهى داشته باشید که همانا عذاب خداوند بسى سخت و شدید است. خداوند شما اهل بیتم را حفظ کند و مردم را وادارد که حرمت پیامبرش را در شما نگهدارند. شما را به خدا مىسپارم و براى شما درود خدا و رحمتش را خواستارم.