تداخل سنجی تفاضلی تصاویر راداری به منظور تبیین خطرپذیری شبکه انتقال نفت و گاز از مخاطره زمین لغزش (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تداخل سنجی راداری تکنیکی کارآمد برای رصد پویایی سطوح است که به کمک آن میتوان ناپایداری سطوح به خصوص سطوح دامنه ای که مخاطرات لغزشی را پیامد دارند، تشخیص داده و مورد پایش قرار داد. تشخیص این مخاطره علاوه بر خطرات شناخته شده و متداول آن در پاره ای مواقع می تواند تأسیسات و زیرساخت های مدفون را آسیب رسانیده و خسارات و خطرات فراوانی به همراه داشته باشد. شبکه انتقال نفت از جمله این زیرساخت هاست که با عبور از نواحی کوهستانی و مستعد لغزش عموماً در خطر شکستگی و نشت قرار دارند. طبق مطالعات صورت گرفته، پژوهشی به منظور تعیین خطرپذیری خطوط لوله با تکنیک تداخل سنجی راداری در منطقه مورد مطالعه یافت نشد. تحقیق حاضر خطرپذیری شبکه نفت و گاز مارون (مارون-اصفهان) در زاگرس مرکزی از مخاطره زمین لغزش به کمک تکنیک تداخل سنجی رادری را هدف داشته است. بدین منظور داده های دو سنجنده راداری در باند C و L در مقاطع متفاوت زمانی دریافت و مبتنی بر روش تداخل سنجی تفاضلی میزان تغییرات سطح و جابجایی های آن محاسبه شد. بر این اساس نرخ حداکثر جابجایی در منطقه حدود 4/7 سانتی متر بالاآمدگی و 9/3 سانتی متر فروافتادگی حاصل شد. پس از آن صحت نتایج بدست آمده از مرحله آزمایشگاهی، در پیمایش میدانی با بازدید از 3 زمین لغزش واقع در مجاورت خط لوله و تطبیق مکانی آن ها با یافته های آزمایشگاهی سنجیده شد. سپس پهنه بندی خطر آتی زمین لغزش در 5 کلاس خطر با مدل تجربی ارزش اطلاعاتی تهیه و صحت سنجی شد. مستند به این نقشه، حدود 20 درصد سطح منطقه در کلاس خطر زیاد و بسیار زیاد طبقه بندی شده است. منطبق سازی نقشه کلاس بندی خطر زمین لغزش با مسیر خط لوله نشان داد که 5/28 درصد از طول خط لوله مورد مطالعه در کلاس خطر زیاد و خیلی زیاد، و حدود 52 درصد از آن در کلاس خطر کم و بسیار کم قرار گرفته اند.